Moitas das mulleres/nenas que sofren ou sufriron abusos sexuais calan. E calan por medo ao rexeitamento, por culpa ou por vergoña. Dentro deste marco a nivel emocional que apareza Gisele Pelicot e nos agasalle a frase, lema, mantra, verdade de que “a vergoña ten que cambiar de bando” é do máis potente
Observando a oferta de moitas das plataformas de contido audiovisual é doado intuír que algo está a cambiar no que ás violencias sexuais se refire. O mesmo pasa se entras en determinados medios de comunicación; do mesmo xeito que nas redes créanse espazos seguros para falar e compartir vivencias. Este cambio é fundamental para ter referentes en torno aos que poder identificar, falar, nomear, verbalizar.
Moitas das mulleres/nenas que sofren ou sufriron abusos sexuais calan. E calan por medo ao rexeitamento, por culpa ou por vergoña. Dentro deste marco a nivel emocional que apareza Gisele Pelicot e nos agasalle a frase, lema, mantra, verdade de que “a vergoña ten que cambiar de bando” é do máis potente.
Estas referencias das que falo nos parágrafos anteriores son importantes por varios motivos que non podo deixar de relacionar co que acontece nun proceso terapéutico ao redor destes temas.
Moitas mulleres, que foron nenas e adolescentes abusadas sexualmente, levan anos sen atopar o xeito ou o espazo no que verbalizar e darlle un oco ao vivido. O caso é que ben sabemos que “o non falado, non existe” e, que se impoñemos a lei do silencio imperante até o de agora a nivel xeral, leva a invalidar as consecuencias físicas, emocionais e relacionais que teñen as que foron vítimas e a día de hoxe son superviventes.
Porque invalidar significa minar a confianza nunha mesma. Invalidar leva a minimizar ou negar o ocorrido. A lei do silencio vai matando por dentro.
Hai que acompañar no que supón un gran esforzo: nomear o acontecido, tecer unha narrativa, darlle un oco na propia biografía e chegar a ser quen de nomealo en primeira persoa
Para poder saír desa lei que hai que acompañar no que supón un gran esforzo: nomear o acontecido, tecer unha narrativa, darlle un oco na propia biografía e chegar a ser quen de nomealo en primeira persoa. Isto que semella algo moi básico, nas superviventes de trauma non o é porque ao longo de moitos anos precisaron contarse a súa historia con distancia para poder soportala.
Simultaneamente hai que facer un traballo coa culpa e a súa parente social que é a vergoña xa que ambas as dúas se teñen colocado no centro da narrativa e son emocións tremendamente arraigadas. Dá igual a idade á que sucederan as violencias sexuais porque sempre aparece a culpa de non ter sabido protexerse, de non ter sido quen de parar a tempo a situación, de propiciala, de non saber medir… Culpa que volve afectar a autoconfianza de/para ser quen de coidarnos. Culpa que pon o foco en nós cando claramente o foco ten que estar no(s) agresor(es). Moitas son as mulleres que coñecen isto a nivel teórico, mais cando teñen que aplicalo a elas mesmas, toda esa teoría cambalea. Esquecemos que non son as vítimas as que fan agresores, se non que son os agresores os que van deixando vítimas (e máis tarde superviventes) polo camiño.
Ao poñelo en terceira persoa, as mulleres son quen de identificar claramente que non xulgaría nin culpabilizaría a ningunha outra muller que pasase polo que ela pasou. Mais como comento, cando se trata de pasalo polo propio corpo, o baremo para medir cambia de xeito radical. É moito máis sinxelo ser compasivas que autocompasivas.
Ao poñelo en terceira persoa, as mulleres son quen de identificar claramente que non xulgaría nin culpabilizaría a ningunha outra muller que pasase polo que ela pasou. Mais cando se trata de pasalo polo propio corpo, o baremo para medir cambia de xeito radical
Como durante anos estiveron a rumiar a narrativa que coloca a culpa no centro, no momento que xorde a idea/necesidade de compartilo aparece a vergoña. Xa sexa compartilo coa parella, coa rede máis próxima cercana ou cunha terapeuta. Vergoña de que o cariño desapareza porque hai un sentimento de ser indigna, de estar danada, de estar manchada. Medo de que apareza o xuízo. Medo a non ser cridas. Medo a que algo cambie… e efectivamente, algo cambia. Mais se a compañía que temos é de calidade, vai cambiar para mellor. Porque a rede vai poder situar as feridas e van poder acompañar dun xeito máis específico. Porque van entender moitas das reaccións de sobreactivación ou de bloqueo que poden xurdir de xeito automático ante determinados estímulos. Mais algo cambia tamén na supervivente ao comprobar que non aparece o xuízo. Algo se libera ao comprobar que as outras persoas acompañan dende o amor incondicional e a amabilidade, dende a empatía e a comprensión. E isto facilita que unha parte da loita interna de auto odio cese; sacar unha bandeira branca cunha parte de si mesma e da súa historia.
Este acompañamento da rede é fundamental e adoita ser algo que no momento da(s) agresión(s), sobre todo se son na infancia, non tiveron. E é aí onde se ve claramente a importancia do cambio estrutural. De ter referentes que falen de abusos sexuais na infancia, das violacións, dos silencios que fan cómplices, e das múltiples violencias estruturais que revitimizan na policía, nos xulgados, nos servizos médicos…
O problema, a causa non está en como vestimos, en como nos comportamos… o problema está na ollada de quen mira, de quen se sinte na lexitimidade de facer de nós/con nós o que queira. O problema está na ollada que cousifica
Porque identificando o que non funciona, pode chegar o cambio. Tendo referentes en positivo poderemos entre todas ir abrindo camiño tanto de xeito individual como colectivo.
Porque estas violencias non son cousa de Fulano e Citana. Son un problema estrutural que precisa dunha abordaxe multidisciplinar. Porque son o problema de todas en maior ou menor medida. Porque o problema, a causa non está en como vestimos, en como nos comportamos… o problema está na ollada de quen mira, de quen se sinte na lexitimidade de facer de nós/con nós o que queira. O problema está na ollada que cousifica.
