Se nunha película non hai polo menos dous personaxes femininos que teñen como mínimo un diálogo entre elas e que non trata sobre un home, ese filme non supera o chamado test de Bechdel. Nacido dunha tira cómica hai 30 anos, desde entón converteuse nunha ferramenta para medir o rumbo masculino no cinema, o teatro ou os cómics. Agora un grupo de investigadores comprobou que Twitter tampouco pasa a proba.
A primeira formulación do test apareceu nun cómic da historietista estadounidense Alison Bechdel en 1985. Dúas lesbianas falaban de que película ir ver e unha delas explícalle á outra que só ve as que cumpren aquel tres normas. A pesar da súa sinxeleza, o test de Bechdel serviu para demostrar o rumbo de xénero que ten a gran maioría do cinema de Hollywood. A Academia do Cinema sueca, por exemplo, úsao para cualificar as películas da mesma forma que noutros países fan para a violencia ou o sexo. Con todo, a gran limitación desta proba é que a revisión esta suxeita á subxectividade de quen a fai.
Investigadores do Instituto Federal de Tecnoloxía de Zúric (ETH) e do Instituto de Investigación Informática de Qatar encabezados polo experto español en redes David García crearon agora un algoritmo capaz de operar o test. Primeiro probárono co cinema. Recompilaron 704 tráiler de 493 películas aloxadas en YouTube. Tirando da Base de datos de películas en Internet (IMDb) diferenciaron os seus 4.970 actores e 2.486 actrices. Despois obtiveron o guión de cada película da IMSDb, outra base de datos pero esta vez dedicada só aos guións dos filmes.
Tras procesar os guións, os investigadores puideron crear unha rede para cada película formada polas conexións (diálogos) entre os diferentes actores (nodos) e comprobaron que o sistema funcionaba. As súas clasificacións sobre a presenza e independencia dos personaxes femininos predicían as aloxadas na Bechdel Test Movie List, unha especie de wikipedia que cataloga o cinema segundo o seu rumbo de xénero.
Algúns resultados son obvios, como é o caso d'O Hobbit ou A Guerra das Galaxias, onde apenas hai personaxes femininos. Pero tamén alí onde abondan, como nas películas de Woody Allen, teñen problemas para pasar o test de Bechdel
Algúns resultados son obvios, como é o caso d'O Hobbit ou A Guerra das Galaxias, onde apenas hai personaxes femininos. Pero tamén alí onde abondan, como nas películas de Woody Allen, teñen problemas para pasar o test de Bechdel. Unha das últimas, Midnight in Paris, con catro mulleres entre os papeis protagonistas, pásao polos pelos. "Pero só por un diálogo de cinco segundos entre dúas mulleres sobre unha cadeira", aclara García, da cátedra de Deseño de Sistemas do ETH e principal autor do estudo. "É o primeiro algoritmo que usa a linguaxe natural para automatizar o proceso do test de Bechdel", engade.
Con cada filme puntuado en función das regras do test que cumprían, os científicos comprobaron que o rumbo de xénero se reproducía en YouTube. Os tráiler das películas con peor puntuación no test de Bechdel eran os máis vistos e obtiñan mellor valoración (gústame) que os filmes que non presentaban esa preponderancia masculina.
Rumbo de xénero en Twitter
Pero o cinema é ficción e, en especial o comercial de Hollywood, é para moitos teóricos unha mostra dunha determinada hexemonía cultural que perpetúa a desigualdade. Por iso os investigadores decidiron probar o seu algoritmo nas redes sociais onde se supón que, debido á súa organización descentralizada, non hai obstáculo para a interacción sen rumbo de xénero. E decidiron comprobalo en Twitter, como unha aproximación á realidade.
A topografía da rede de conexións entre unha mostra de usuarios revela o rumbo en favor dos homes (puntos vermellos) e os diálogos con referencias masculinas (cadrados vermellos)
Tras recompilar 300 millóns de tuits sobre cinema de 175.000 de usuarios estadounidenses da rede social e datos do seu perfil, os autores do estudo puideron crear diferentes redes de diálogos para cada película. Usando tecnoloxías de linguaxe natural, o seu algoritmo podía identificar cun alto grao de acerto o sexo do autor do tuit e o dos actores mencionados na mensaxe e o contido do mesmo.
"Unha primeira observación revela que Twitter ten un forte rumbo cara á independencia masculina, estando máis preto das películas que non pasan a proba", di o estudo aloxado en Arxiv e que será presentado na próxima conferencia sobre redes sociais ICWSM'14. Aínda que parte dese rumbo poida deberse a que o 64% dos usuarios de Twitter da mostra eran homes, os investigadores controlaron esa diferenza, pero a desviación de xénero mantíñase.
Mentres as películas mencionadas ou compartidas polos homes tenden a non pasar o test de Bechdel, as que si o superan son máis compartidas polas mulleres e estas manteñen máis diálogo entre elas
Viron tamén que o algoritmo deitaba resultados diferentes segundo o sexo do os autores dos tuits. Mentres as películas mencionadas ou compartidas polos homes tenden a non pasar o test de Bechdel, as que si o superan son máis compartidas polas mulleres e estas manteñen máis diálogo entre elas. "Pode ser algo subconsciente ou que as mulleres son conscientes da existencia do propio test de Bechdel", mantén o investigador español.
García prefire non falar de machismo, porque é un concepto ideolóxico. "Nós medimos comportamentos, non ideoloxías", di. Pero si mantén que Twitter dá máis importancia ao xénero masculino. Recoñece que algúns aspectos do deseño da rede social, como o feito de que sexan discusións públicas ou con mensaxes moi curtas, poden introducir rumbos pero tamén afirma que "Twitter non nos libra dos patróns de xénero".
