Poida que algo estea cambiando na música galega, ou polo menos en parte dela. Ou se cadra vanse asentando mudanzas que viñan de atrás. Bandas como Atrás Tigre son, en calquera caso, parte desa transformación, tal como o mostra o seu primeiro disco, Fainos saír. Unha proposta musical ecléctica na que non se parte dunha necesidade de xustificar a música coas letras, co discurso, coa teoría. Senón que se adapta a palabra a partir da emoción producida pola música. Do que xorde de xeito espontáneo. Sen ter que pasar por determinados estilos ou temáticas segundo o cliché arredor do que a "música galega" debe ser. Falamos con tres dos membros de Atrás Tigre, Pedro Solla, Olalla Cociña e Xiana Arias.
O vídeo de Fainos saír ten bastante que ver con como é o disco…
Pedro: Foi cousa de Allez Alles. Propuxémoslle facer un vídeo para este tema e foi idea súa alternar o Super 8 coa imaxe dixital.
Xiana: Cando viu como quedaba o Super 8 gustoulle tanto que ao final quedou pouco do dixital. Despois, as imaxes de vídeo doméstico son da familia de Olalla. Ata que entra a cor e saímos nós.
Olalla: Si, sae a miña bisavoa, a miña avoa, eu de pequena… Precisabamos material de vídeo caseiro, e só eu tiña… Logo gravamos onde foran gravadas esas mesmas imaxes.
Pedro: O feito de ter a premisa do Super 8 determinou a maneira de facer. Sabiamos que tiñamos unha cinta de tres minutos. Foi, así, facer pequenas capturas de situacións que se poden ir dando nun contexto de convivencia. O vídeo é, en realidade, un produto de montaxe máis ben.
Olalla: E como a canción fala de fantasmas, cadra todo… Vense, por exemplo, imaxes da gruta de Lourdes de Viveiro, que é unha reprodución do orixinal, bastante kitsch, onde hai exvotos permanentes. Vamos alí, a unha casa abandonada, despois saímos…
Xiana: A min sorprendeume a capacidade que ten o vídeo de acompañar tan ben a canción. A primeira vez que o vin emocioneime…
E a orixe de Atrás Tigre?
Pedro: Eu púxenme a aprender a tocar e, acompañando ese proceso, comezamos a preparar cancións.
Olalla: Pedro comezou a aprender a tocar de modo autodidacta. Eu xa tocaba: estudara piano no conservatorio, pero nunca tivera un grupo. En Viveiro hai moita tradición musical e os meus amigos tiñan todos un grupo xa aos 15 anos. Andado o tempo dábame rabia pensar niso. Por que eu non tivera un grupo?
"En Viveiro hai moita tradición musical e os meus amigos tiñan todos un grupo xa aos 15 anos"
Xiana: Eu non sabía tocar, foi cousa de Olalla e Pedro, que me incitaron... (Ri). Fora algo a guitarra de pequena, pero nada máis. Eu mesma pensaba que ía deixalo ao pouco de empezar, pero gústame tanto ensaiar, que toquemos xuntos… Empatamos moi ben.
Pedro: Fomos dando pequenos pasos, sen un horizonte a medio-longo prazo, só polo gusto de tocar. Primeiro faciamos versións, despois fixemos un cuarteto para facer cancións propias… E chega un momento no que queres compartir as cancións.
"A historia do grupo é a historia dunha amizade"
Xiana: Por iso tamén dicimos que a historia do grupo é a historia dunha amizade.
Olalla: Tamén hai un gusto musical moi compartido. Iso tamén é moi importante.
A crítica fala de jangle pop, after punk, pop “brumoso”... Categorías das que non sei se vos sentides perto… O que si parece é que hai como pegadas de distintas décadas.
Pedro: Interésannos moito as lecturas que se fagan sobre a música que facemos, porque ademais non temos unha idea preconcibida. No resultado teñen que saír resonancias dos nosos gustos musicais, claro, que poden abranguer distintas décadas, pero non é algo consciente nin deliberado.
Olalla: Despois, o uso de sintetizador, por exemplo, fai que a xente pense nos 80. Si hai un son bastante The Cure, por exemplo, que si é afterpunk… Pero somos moi eclécticos, tamén porque escoitamos música de todo tipo.
Xiana: A primeira vez que remitiron o que facemos a C86 foi porque o dixo un membro do selo que nos edita… É unha etiqueta que vén dun recompilatorio no que había diferentes grupos…
Olalla: Sempre tes un backup, mais a nosa música responde máis ao impulso, sae dunha forma espontánea…
"A nosa pauta foi a ausencia de pauta, de concepto previo. Non unha idea preestablecida “do que a banda quere dicir”
Pedro: A nosa pauta foi a ausencia de pauta, de concepto previo. Non unha idea preestablecida “do que a banda quere dicir”. A idea era, simplemente, explorar. Ao acabar un tema, facer outro distinto, e a ver onde nos levaba todo iso… Un momento moi interesante foi escoller a orde das cancións para o disco. Penso que se pode cambiar a experiencia de quen escoita en función da orde das cancións…
Logo tamén hai que lembrar que no grupo hai un cuarto elemento que foi cambiando. No disco tocou con nós Carlín. O batería agora é Antón Blanco, que non puido estar nesta entrevista hoxe. Mais o que dicía: compuxemos o disco desde a exploración, segundo o que nos saía do corpo facer. Foi despois cando vimos como dialogaban as cancións.
"É un disco moi físico. Transmíteme unha sensación moi física e lévame a moitos lugares"
Xiana: Para min, é un disco moi físico. Transmíteme unha sensación moi física e lévame a moitos lugares. Faime estar en moitos eu posibles. Unha canción lévame a un momento da miña vida, outra a outro…
Diso falabamos antes. O xeito de levar ao pasado. Ás vivencias persoais. Ten algo de memoria, de conciencia do paso do tempo, da perda… Está moi ben iso de “déixame non ir contigo”, da letra de Aguieira.
Pedro: Igual o que pasa é que, como é o noso primeiro disco, pois son moitos anos de emocións acumuladas, asociadas a momentos específicos…
Xiana: E niso hai vivencias, perdas, intencións futuras… de todo.
Olalla: As letras -e a música- facémolas entre todos, e varían as circunstancias que nos levaron a unhas e a outras.
Xiana: Mais si que hai algo de mirada atrás, á adolescencia, como en Agosto, que está conectada co noso recordo de como eran os agostos nas vilas, con todo cheo de xente. As sensacións que tiñamos… E penso que ese tipo de recordos tamén nos marcan como sociedade. Lévannos ao xeito no que cambiou Galicia… E Aguieira ten relación tamén con iso, coa relación co pasado, cun momento que era necesario deixar atrás.
"As cancións son conceptualmente diferentes pero hai un campo semántico común, se cadra de amargura"
Olalla: As cancións son conceptualmente diferentes pero hai un campo semántico común, se cadra de amargura… Todo iso que comentamos está dentro do noso imaxinario, no que caben moitas cousas distintas.
Xiana: Eu pensaba, por exemplo, o que pensaría meu pai ao escoitar Agosto. Porque a el levaríao a un agosto anterior e distinto dos que vivimos nós. Por iso, se pensas nas experiencias ás que te pode levar cada canción, para uns significarán unha cousa e para outros outra. E penso que iso é máxico. Que unha canción remita a cada persoa a unha cousa distinta.
Tristeza soberana 1 e Tristeza soberana 2 soan bastante distinto. A primeira é instrumental. A letra da segunda parte dun poema de Aníbal Núñez. A chegada dos cans adapta un poema de Estevo Creus e en Este é o rostro hai versos de Olvido García Valdés e de Gonzalo Hermo… Que papel xoga a poesía nas vosas cancións?
Pedro: por momentos foi unha soa canción, que despois deixamos en dúas. No directo facémolas coma unha soa, pero tamén nos gustaba o efecto das dúas por separado. Mais si, hai bastante xente que si fai unha lectura distinta dunha parte e da outra, e ao facela percíbese como dúas cancións diferentes… Sobre a letra, ás veces compoñemos nós desde cero e ás veces traballamos con textos que nos interesa especialmente adaptar. A idea non é tratalos literalmente, senón transformalos un pouco…
Olalla: O poema de Estevo Creus é totalmente musical. De Gonzalo adaptamos un verso que nos deu un retrouso moi bo…
Pedro: De todas maneiras, normalmente compoñemos a música antes que a letra. A letra adaptámola segundo a sensación que nos transmite a música. O primeiro é a onde nos leva a canción. A letra vén en función do que nos transmite. Traballamos a partir do que nos fai sentir o noso propio material. É así como tentamos relacionarnos co concepto de autenticidade...
"Normalmente compoñemos a música antes que a letra. A letra adaptámola segundo a sensación que nos transmite a música"
Xiana: Si, as cancións teñen unha atmosfera que a letra acompaña. A letra é unha parte emocional máis da canción. A idea é que letra e música empaten.
Estamos a falar moito de emocións. E o disco ten moito que ver con iso. Se cadra pasa máis polas emocións, as sensacións, que polo máis cerebral, racional… E non pasa só con vós. Moitos outros grupos da vosa contorna fan así.
Olalla: O que queremos é que a letra funcione coma un instrumento máis para crear un estado emocional, mental. Para nós ese é o xogo. Non partimos dunha reflexión sesuda, de “isto é o que queremos dicir”. O que dicimos xorde, simplemente. A música, coa letra, enriquécese máis.
"O que queremos é que a letra funcione coma un instrumento máis para crear un estado emocional, mental"
Pedro: A letra é unha pista máis. Música e letra teñen que beber, teñen que servirse unha da outra.
Olalla: Nun entendemento orgánico.
Pedro: Tamén é verdade que moitas bandas que escoitamos, da colectividade da que formamos parte, traballan desa maneira: o seu traballo xorde da emoción, do que necesitamos facer, sen pensar en criterios de venda ou en como o vai ler o público. Penso que esta actitude defínenos bastante. Refírome á música que se fai en Galicia desde as marxes, de forma independente… Hai moita calidade e, sobre todo, moita autenticidade.
Olalla: En inglés e francés tocar un instrumento significa tamén xogar. E diso vai: de xogar, da emoción… Non podo concibir tocar sen facer o que me apetece.
Xiana: Si, é un estamos nós, estades vós, e o que busco é que o que fago che faga sentir algo. Hai unha frase de Anne Sexton que di que a música volve a min e, por algunha estraña razón, recorda mellor ca min. Unha canción pode levarte a un sentimento que xa non tiñas presente… Para min o importante, ademais da emoción, é a ilusión. Apetéceme moito facer isto. E encántame pensar que somos parte do que está pasando neste momento na escena musical…
Pedro: Ilusiónanos o que facemos nós e o que fan os outros.
En que sentido?
Olalla: É un sentir colectivo. Sentir que todos cabemos nun lugar. É un sentimento de pertenza a un momento de liberdade e creatividade. Nun ambiente no que todo é unha achega máis, todo enriquece.
"É un sentir colectivo. Sentir que todos cabemos nun lugar. É un sentimento de pertenza a un momento de liberdade e creatividade"
Xiana: E tamén está a emoción do directo, que é unha aprendizaxe moi importante. Estabamos afeitos a estar sós ou con amigos no local de ensaio, e agora vernos no directo é unha experiencia singular cada vez, da que vas extraendo coñecemento. Iso é moi motivador. E moi bonito. Eu estou moi cómoda no escenario. E creo que conseguir transmitirlle iso ao público, que estás ben, é moi lindo. Tamén porque eu bailo ao tocar, e gústame ver a xente moverse…
Olalla: Vamos tocar no Noroeste Rock, na Coruña…
Pedro: E tamén gravaremos un tema na terceira edición do Galician Bizarre. É xenial poder estar aí. É un bo retrato do que está a pasar na música no país nun momento dado…
Xiana: Tamén tocaremos en Baio, no festival Fouciño, perto de onde tocaramos por segunda vez, no local A Eira, de Ponteceso. Unha zona onde nos trataron moi ben.
Volvendo ao de antes: isto é unha sensación persoal, pero pásame bastante coa música que se está a facer agora. Gústame, pero non a entendo, no sentido de que non sería quen de facer unha análise textual. Iso é bo ou malo?
Olalla: Pois a min paréceme xenial que poida producir esa lectura. É que non temos que “entender” todo...
Pedro: É como se a música tivese que quedar en segundo plano, estar subordinada a algo máis cerebral, ao que “queres dicir”. Como se tiveses a obriga de lanzar unha mensaxe unívoca, sen deixar que sexa quen escoita quen complete o significado, que é o que nós queremos. Para nós, canto máis espazo quede para que quen escoita poida moverse, mellor.
"É como se a música tivese que quedar en segundo plano, estar subordinada a algo máis cerebral, ao que “queres dicir”
Olalla: Estamos nunha nova era da música, na que cadaquén fai o que lle gusta sen ter que xustificarse coas letras. Quero dicir: a música pode antepoñerse. E que máis normalización cultural e lingüística ca esa? Facemos o estilo de música que nos mola, as letras son en galego, e nada máis.
"Estamos nunha nova era da música, na que cadaquén fai o que lle gusta sen ter que xustificarse coas letras. A música pode antepoñerse. E que máis normalización cultural e lingüística ca esa?"
Xiana: É que é aburrido e violento ter a obriga de ter un sesudo discurso. O que a min me violenta como persoa é ter a sensación de que a obra non é suficiente. É como se unha canción tivese que ter unha explicación, como se tivese que ir necesariamente acompañada dunha especie de comentario de texto político, idiomático… Ademais que tampouco é que as nosas cancións non teñan discurso. Eu penso que si se pode facer unha lectura política do que dicimos.
Iso tamén pasa porque se acaba considerando o galego como un estilo musical, como un xénero musical. E despois, claro, acaban mandándote para o “cupo” de galego, por exemplo nos festivais… E iso tamén se relaciona con como te tratan nos medios de comunicación. É moi difícil que che presten unha atención real. Que te pinchen onde a xente escoita música. E ao final trátase diso, de escoitas…
"Acábase considerando o galego como un estilo musical, como un xénero musical. E despois, claro, acaban mandándote para o “cupo” de galego, por exemplo nos festivais"
Pedro: Cando o que ten que primar é o discurso, veñen preguntas como, e ti por que cantas en galego? O que facemos nós, por exemplo, é como se non entrase nos “estándares” da música en galego. Facer pop en galego é algo que a moita xente non lle encaixa. Porque en galego, xa se sabe, faise folk, ou música tradicional, ou bravú, ou punk… Falta un pouco de traballo aí, para que deixe de identificarse o galego só con certos estilos.
"Facer pop en galego é algo que a moita xente non lle encaixa"
Mais… hai moito que non é así. Que se fai de todo en galego.
Olalla: Claro, hai xente moi diversa, que fai de todo.
Xiana: Pero na escena underground. Despois, podes saír de cando en vez nos medios, e tamén nos medios estatais mais, despois, onde vas tocar? É moi difícil. Parece que o que funciona é máis ben o discurso teórico. O textual é o que se impón. Para que a túa música teña a posibilidade de acabar escoitándose, quero dicir. Non hai unha canle de comunicación para a música. A xente acaba escoitándote por casualidade, porque alguén lle pasa algo…
Pedro: Para min a cuestión é ata que punto se presta atención á música galega dentro. Que posibilidades ten a xente que fai música en galego. Se non hai unha aposta por facer a música circular, se todo vai quedar sempre no ámbito da melomanía, é moi difícil crear público. Os grupos galegos que conseguen chegar ao gran público, conségueno desde Madrid. E despois que, claro, en Galicia temos os medios públicos que temos. E xa non o digo por nós, que estamos empezando. Pero que haxa tantos grupos tan bos que non teñan case onde tocar…
"Se non hai unha aposta por facer a música circular, se todo vai quedar sempre no ámbito da melomanía, é moi difícil crear público"
Xiana: É como se houbese un filtro aí. Si hai grupos que teñen moito público, coma Familia Caamagno ou Terbutalina. Pero foi a base de tocar en todos os lados, de ir a todos os festivais, de tocar a saco, sen parar. Mais non hai, realmente, un circuíto para o pop.
