-Acorda, Sonia. Acorda. Veña, en pé!!! Non fiques durmida!!! É o teu primeiro día!!!
O bochorno tropical non lle permitiu durmir demasiado. É aínda moi cedo cando os ollos se lle abren de par en par.
Dende o balcón, observa as vendedoras de froita dispoñeren os seus postos na rúa. É a súa unha avenida coa calzada de adoquín a discorrer entre bloques de apartamentos sen carácter. Estarrícase. Inda non se recuperou de todo do jet lag.
Vai á cociña preparar un pequeno almorzo, pero a louza amontóase no vertedeiro. Mentres fai un café arromba a cacharrada e pasa unha fregona.
María aparece tarde, contra as once, con cara de poucos amigos. Cústalle espreguizarse pero ao ver a cociña ordenada e o almorzo sobre a mesa recupera o humor devagar.
Sonia, que está impaciente por saber cousas do curso, logo lle pregunta pola Universidade, polas alumnas, pola metodoloxía que están a desenvolver... pero María responde vaguidades mentres mastiga as galletas.
-E a programación?
-Grumpf! A que...?
-A programación!
-A programación de que?
-Do curso!
-¡Ay, por dios, qué ansia!
María acáballe rogando que non sexa tan impaciente. Unha vez á tarde na aula, dille, seralle máis doado apreciar o funcionamento do curso. Sonia, que é especialmente metódica co traballo, non queda tranquila coa resposta, pero acepta a suxestión.
-En todo caso, perdoa que che interrompa outra vez... hoxe era bo ir un pouco antes para asinar o contrato, non che parece? Ti xa o tes asinado?
-Aínda non, -confésalle María con certo fastío, pero tranquilízaa dicindo que iso é algo que teñen que resolver con Virgílio en canto cheguen á Universidade...
Un día procurara información coa súa amiga Noa e apenas atoparan referencias: unha páxina no facebook e algunha noticia solta na prensa caboverdiana, nin sequera unha web cun mínimo de información. Nada que ver, dende logo, cos dous grandes centros universitarios do país
O edificio da UNICA atópase ao remate da Avenida do Palmarejo. É un bloque relativamente pequeno de dous pisos cunha fachada colorida de bandas diagonais irregulares vermellas, amarelas, verdes e azuis. A Sonia parécelle un edificio ben cativo para albergar unha universidade, pero tampouco lle sorprende, afíxose á ladaíña de que as cousas en África non son como en Europa que lle repite María cada vez que mostra curiosidade por algo. Agora que o pensa, xa a Universidade aparentaba pouca cousa por internet. Un día procurara información coa súa amiga Noa e apenas atoparan referencias: unha páxina no facebook e algunha noticia solta na prensa caboverdiana, nin sequera unha web cun mínimo de información. Nada que ver, dende logo, cos dous grandes centros universitarios do país: a Jean Piaget e a Universidade de Cabo Verde..
A perplexidade aumenta ao cruzar a porta principal e comprobar na recepción que o edificio non só acolle a Universidade, senón que é sede dalgunha outra empresa. A famosa Universidade mingua ante os seus ollos ata atinxir o tamaño dunha simple academia de oposicións. Suspira e observa a María, que avanza tan pancha polos corredores, e non sabe se iso lle dá tranquilidade ou se aumenta o seu desconcerto. O caso é que cando se dá de conta, vese metida na aula. Non se cruzou nin con Virgílio nin con ninguén que lle puidese ofrecer algunha información acerca do seu contrato.
As alumnas chegan aos poucos, moi espazadamente, unha cada vinte minutos. Tense que presentar ata media ducia de veces. 'Isto é normal?', pregúntalle desesperada a María. E esta respóndelle cun xesto de ombros: 'As cousas en África non son como en Europa'...
Ao cabo dunha hora parece que por fin se xuntou a aula toda. Sonia preséntase por última vez e prégalles as alumnas que procuren ser puntuais a partir do día seguinte.
Axiña simpatiza con elas. O seu nivel de coñecementos é notable, mais cando lles pregunta que estiveron a facer no último mes, constata que a dinámica das aulas estivo a ser bastante precaria. María non facía máis que amosarlles un debuxo tras outro para que as alumnas copiasen, sempre o mesmo proceso: cubrir fichas para encher o caderno, metodoloxía de había corenta anos...
Propón daquela un novo exercicio, orixinal e suxestivo, que é acollido con entusiasmo polo grupo, ou mellor dito, por case todo o grupo pois catro alumnas non parecen prestar atención e seguen a coser rendas maquinalmente. Sonia, sorprendida, pregúntalles se hai algún problema. Mírana sen comprender e ao cabo duns segundos volven coser.
Empeza a pensar entón se o problema terá que ver co seu portugués de Ribeira. Repite a pregunta forzando o sotaque e as mulleres vólvense mirar confundidas...
Unha delas acaba dando unha explicación: a diferencia das compañeiras, elas non están alí polo curso. A súa única función é preparar as rendas das prendas do desfile final...
-Pero o curso é igual para todas! -protesta Sonia perplexa. -Non pode ser que unhas fagades unha cousa, e outras fagades outra cousa diferente se ao final ides ter a mesma titulación... Non é xusto! Non ten sentido!
As mulleres confundidas buscan apoio en María, que sorrí sen dicir nada, apenas un movemento de ombros, polo que se incorporan atordadas á dinámica do resto da clase.
*
No taxi de volta para o apartamento, María enche a Sonia de cumpridos.
Sonia ten a cabeza coma un bombo. As catro horas coas alumnas abstraérona un chisco da súa incredulidade, pero agora percibe con insólita crueza que a experiencia está a resultar estraña de máis
-Que gran profesora es, Sonia! Que ben dás clase! E non te cansas! Encantoume como tratas as alumnas, como lles prestas atención unha por unha! A mellor profesora que vin na miña vida!!!
Sonia ten a cabeza coma un bombo. As catro horas coas alumnas abstraérona un chisco da súa incredulidade, desfrutou do trato con elas, do seu interese e boa disposición, pero agora ollando pola xanela o buligar de xentes na rúa e sentindo na orella as gabanzas de María, percibe con insólita crueza que a experiencia está a resultar estraña de máis. É venres, ata o luns non volverá pola Universidade. Acaba de dar a súa primeira clase e aínda non arranxou nada referente ao contrato ou ao visado. A Universidade ten unha pinta rara e algo estraño cheira igualmente na dinámica das aulas.
-Ao final non vimos a Virgílio!- espétalle a María ao cruzaren a porta do apartamento.
-¡Bueno, mujer... Otro día será! Fas a cea?
-Si, pero antes quero facer outra cousa...
Sonia encérrase no seu cuarto. Necesita ver plasmado nun papel que é o que non cadra. Divide o folio en dúas partes. A columna da esquerda titúlaa: Cousas que me dixeron na entrevista en Gondomar. A da dereita: Cousas que estou a ver en Cabo Verde.
De volta a cociña, María segue a falar marabillas das aulas da tarde. Sonia colle no frigorífico unha pota de lentellas que fixo á mañá e pona a quentar ao lume. Mentres serve un par de cervexas non pode evitar preguntar por enésima vez:
-E a programación?
-Pero que programación? -A María incomódalle especialmente esa palabra...
-Que programación vai ser? Un curso destas características ten que ter unha programación que sirva de referencia aos profesores que imos impartir as materias, e tamén para que os alumnos saiban que van aprender!
-Isto é Cabo Verde, Sonia. Non podes pensar que as cousas en África...
-Xa está ben con iso, María, eu necesito coñecer a programación e ti es a persoa responsable: a coordinadora! Dá igual que isto sexa Europa, África ou a Cochinchina!
-Eu non son coordinadora de nada!
-Como non?!
-Eu non son profesora, Sonia. Eu son deseñadora de moda!
-Pero na entrevista na túa casa en Gondomar quedou bastante claro que ti eras a coordinadora!
-Eu son deseñadora de moda. Se estou aquí é só para axudar as mulleres!
-Entón quen se encarga da programación?
-Iso é cousa de Virgílio, imaxino!
-Virgílio? Pero ese home sabe algo de moda?
-Non creo!
-Entón?
-¡Ay, yo que sé! A veces parece que desconfías de todo...
Sonia decidiu acougar. Non lle apetecía discutir no seu primeiro día. Puxo as lentellas na mesa e deixou que María volvese chufar as súas aulas da tarde.
Comeu en silencio. Agradecía a chegada da fin de semana. Non lle podía sentar mal enchouparse do ambiente de Cabo Verde durante un par de días, saír á rúa e gozar do aire libre, do sol, do mar, do vento, dos ruídos, dos cheiros, das cores, da vida... esquecer inda que só fose un par de días as lideiras que se estaban a apoderar de xeito preocupante da súa cabeza.
A programación
O sábado volveu acordar coa desagradable sensación de non ter enlazado sequera un par de horas de sono. A calor abafante e a estrañeza impedíanlle durmir a vontade.
Almorzou tranquilamente na cociña. A súa amiga Noa preguntáballe por whastapp que tal a súa chegada a Cabo Verde. 'Xa lle responderei máis tarde' pensou Sonia. 'A ver se despois de hoxe, podo contarlle algo que non sexa demasiado deprimente'... O seu mozo Álvaro avisábaa igualmente de que xa tiña billete de avión para ila visitar en menos dun mes.
Estaba a preparar unha ensalada coas lentellas que sobraran o día anterior cando María apareceu con cara de poucos amigos. Traía uns folios na man. Guindounos na mesa, encheu a cunca e rosmou:
-Aí a tes! Para que logo non desconfíes...
Sonia botou unha ollada na primeira páxina.
-Pero isto que é, María?
-A programación.
Sonia botouse a ela incrédula. Comezou a ler...
-Pero... non entendo, María... Quen é a tal Sahida que asina o proxecto? E por que fala de Miguel, ese non é o profesor de patronaxe co que fixeches o curso en Mindelo?
-Claro que o é.
Sonia logo entendeu que papeis eran aqueles. Non se trataba dunha programación
Sonia logo entendeu que papeis eran aqueles. Non se trataba dunha programación, senón da proposta didáctica do curso de Mindelo que María lle encargara a unha rapaza, a tal Sahida, para presentar no Museu do Artesanato. Daquela, María estaba acompañada por Miguel, un profesor madrileño de patronaxe que comezara tamén o curso en Praia pero logo tivera que volver a España por mor da enfermidade da súa nai. A proposta de Sahida estaba moi ben redactada e era bastante completa pero en absoluto se axustaba á programación dun ciclo artístico.
-Isto non é exactamente unha programación, María...
-Pero non se podería tirar algo de aí? Ti tes experiencia nestas cousas, por que non pos o teu nome en vez do de Miguel e o adaptas un pouquiño para que poida servir de programación para o noso curso?
-Pero, María... -Sonia tardou en reaccionar. Non daba creto. Aquela muller que unhas veces lle parecía unha persoa intelixente e cariñosa, aos cinco segundos dicía cousas sen sentido... Gustaríalle razoarlle que o que estaba a propoñer era unha loucura, como todo canto rodeaba o curso, pero antes de espetarllo pareceulle prudente retirarse ao baño e reflexionar un chisco en soidade.
Para a súa sorpresa, chegou á conclusión de que o mellor sería acceder a facer o que María lle pedía. Non era un proceder serio, máis ben unha chafallada, pero se quería que as cousas se conducisen ao dereito, tería que ser ela mesma quen tomase a iniciativa. De María non podía esperar nada, era visto... Con todo, comprendeuna, e ao comprendela desculpouna. Mesmo se compadeceu dela. Era unha persoa maior e un bocado enferma que malia ter sido unha eminencia no mundo da moda, non entendía unha palabra de docencia. A súa maneira torpe e confusa de proceder agochaba simplemente a súa incompetencia como profesora, e o seu afán por derivar cara a Sonia o traballo máis complexo.
Non era un proceder serio, máis ben unha chafallada, pero se quería que as cousas se conducisen ao dereito, tería que ser ela mesma quen tomase a iniciativa
Seguiríalle a corrente, xa que logo. Volveu á cociña e recolleu os folios.
O sábado pasouno encerrada na casa loitando en refacer o documento. Escoitaba de fondo os ladridos dos cans, os berros en crioulo dos homes e das mulleres que discutían o prezo da froita, algunha canción ao lonxe nunha radio, un coche que pasaba coa música a todo volume, o rumor do mar de fondo... África tería que ficar un día máis á espera.
-Por que non dás unha voltiña por aí, Sonia? -preguntáballe seguido o bochorno que non a deixaba tranquila un minuto.
-Eu que sei! Xa me gustaría a min!
E o domingo outra vez coa programación ás voltas, para deixala rematada canto antes e poder comezar a facer as cousas cun mínimo de xeito por fin...
-Está xenial! Que ben traballas, Sonia! Que contenta estou! -Durante a cea. María volveuna encher de cumpridos. Sonia viña de entregarlle a programación practicamente rematada.
Aquela noite antes de se deitar, apoiouse na varanda para tomar o aire. Necesitaba respirar tranquila, en silencio. Apenas pasaba algún can ceibo pola rúa. Era o primeiro momento de paz na fin de semana.
“Isto é todo moi raro”, escribiulle por chat a Noa. Contoulle polo miúdo as historias que non cadraban, o aspecto cativo da Universidade, os problemas co contrato e co visado, a estraña actitude de María...
'Soniña, vai canto antes á Embaixada dar conta da túa chegada e da túa situación. Isto non ten boa pinta. E non deixes de contarmo todo o que che pase, de acordo? Todo!'.
'Fareino. De todos modos, parece ser que mañá temos unha reunión con José. Supoño que con el poderei resolvelo todo. Xa che contarei. Bjs!'
