“En Galicia dise moito iso de: “Reixa, cousa que toca, cousa que afunde”, repite até tres veces Juan Carlos Fernández Fasero ao outro lado do teléfono. Ten ganas de falar. Dende o pasado 15 de maio, día no que se coñeceu o seu polémico cesamento como delegado da SGAE para o Noroeste, gardou silencio. “Pareceume prudente non falar até que pasara o acto de conciliación”, explica o músico e ex director da Axencia Galega das Industrias Culturais. A conciliación coa SGAE xa pasou, o 4 de xuño e, realmente, non foi tal. “Non houbo resposta ningunha pola súa banda. Mandaron un avogado que tomou nota e pouco máis”, sinala.

Agora, Fasero prepárase para ir a xuízo contra unha institución da que é socio dende hai dúas décadas. E agora, tras calar moito, decidiu falar. Onte publicou un longo artigo na súa web no que acusaba ao presidente da SGAE, sumida en fortes liortas internas, de “mentir para manterse no poder”. Lanzou á rede ese artigo no que explicou, dende o seu punto de vista, o despedimento e, pouco despois, colleu o teléfono a Praza para concederlle unha longa entrevista. Na conversa, falou da noticia de El País do 29 de marzo na que se facía público algo moi comentado dende hai meses no sector teatral galego: Agadic, baixo a dirección de Fasero, concedéralle unha subvención de 142.000 euros a Filmanova, empresa de Antón Reixa. Pouco despois desa enorme subvención, Fasero deixaba o cargo na Agadic e convertíase no delegado do Noroeste da SGAE de Reixa.

"Reixa non explicou nada. Mentiu, ocultou  información”, acusa un Fasero ao que non tardarían en destituír, acusándoo de “danar a imaxe” da institución

As suspicacias no sector saltaban así á prensa e, da prensa, ao consello dunha SGAE cos ánimos acendidos. Pedíronse moitas explicacións ao respecto. “E Reixa non explicou nada. Mentiu, ocultou  información”, acusa un Fasero ao que non tardarían en destituír, acusándoo de “danar a imaxe” da institución. “Fun un chivo expiatorio”, sostén ao longo da seguinte entrevista en Praza:

Quedou a gusto despois de publicar o artigo?

[Risos] Non se trata de quedar a gusto. Estou a seguir o procedemento. Cando se produciu o despedimento, abriuse o prazo para presentar unha conciliación. A min pareceume máis prudente non falar até que pasara o acto de conciliación, que foi o día 4. Por parte da SGAE, non houbo resposta ningunha. Mandaron un avogado que viu tomar nota e pouco máis. Con isto, estanme animando a ir a xuízo, cousa que non é me agrada, xa que eu son socio da SGAE dende principios dos noventa. Nestas semanas, houbo moita xente que me preguntaba: “Pero que pasou?” Eu preferín contestar escribindo este artigo no meu web e no momento indicado. Pareceume o máis sensato.

"O presidente da SGAE non explica nada. Hai moitas cousas que aclarar na SGAE e por iso poño as interrogantes"

O artigo titúlase: ¿Las mentiras de un presidente? Pono entre interrogantes. Mente Reixa ou non? Ten dúbidas ao respecto?

No meu caso concreto, penso que mente. A ver, o tema é que a SGAE está sumida nun debate interno. Entón, no meu artigo, despois de explicar o meu despedimento, que considero  nulo, tamén formulo unha serie de cuestións que se deben aclarar. Estanse a dicir unhas cousas por un lado, outras polo outro; pero non hai unha postura clara por parte do presidente da SGAE. O presidente da SGAE non explica nada. Hai moitas cousas que aclarar na SGAE e por iso poño as interrogantes. Non son eu quen para dicir se mente nunhas cousas ou noutras. Só podo dicir que, no meu caso, penso que está a mentir. Vaia, pensar non é a palabra. Realmente, estou convencido de que mente.

"Visto con perspectiva, o que estaba a facer facilitarlle Reixa o conto para botar balóns fóra, para desinhibirse  e que toda a responsabilidade caese sobre min"

Reixa deixouno aos pés dos cabalos? Ten a sensación de que o vendeu?

Mira, se eu son conselleiro da SGAE e, de súpeto, leo o artigo que publicou El País, pois digo: “Hostia macho, que pasa? É a nova SGAE e, en cinco meses, hai un caso de corrupción?” Normal. Se fose conselleiro, esixiría explicacións claras e inmediatas. Pero, claro, eu teño a sensación... Non teño a sensación, sei que Reixa non quixo dar explicacións claras. Fun eu quen foi a Madrid a dar explicacións. Pobre de mi, fun alá e pensaba que ía dar explicacións sobre ese asunto. Non obstante, e visto con perspectiva, o que estaba a facer facilitarlle Reixa o conto para botar balóns fóra, para desinhibirse  e que toda a responsabilidade caese sobre min. De feito, do que se me acusa é de ocultar información á propia SGAE antes e despois do meu contrato.... Pero, macho... Como vou ocultar eu información se todo o que se fixo na Agadic cando era o seu director era público? E, loxicamente, se eu non podo ocultar información, pois quen a ocultou debeu ser el.

Ou sexa, que Reixa fíxose o parvo e lavou as mans?

Si, totalmente. Vaia, facerse o parvo... [Risos] Desinhibiuse. Foi como dicir esa expresión de “prefiro saír da sala” e decidide vós. E quen non estaba na sala era eu cando se fixo a miña proposta para ocupar o cargo na reunión do día 13 de setembro. Eu non estaba ese día cando se lle presentou ao consello de dirección a proposta de que eu ocupara o cargo. Eu non estou nese consello, el está. Entón, claro... Cando sae a información de El País, o consello di: Por que nós non sabiamos nada dunha subvención en curso cunha empresa do presidente? Bueno, pois será porque o presidente non o dixo. Como vou dicir eu iso, se eu non estou na reunión da proposta?

Daquela, segundo vostede, quen ocultou información foi Reixa?

Eu, dende logo, non. E, se eu non ocultei información, pois alguén o tivo que facer. Eu entendo que si houbo ocultación desa información, tanto na reunión do 13 de setembro como nas sucesivas reunións que houbo despois do 29 de marzo, día que se publicou o artigo en El País. Despois da publicación e, até o 2 de maio, houbo reunións referentes a este asunto. E nesas reunións, alguén non contou a verdade. Acúsanme a min de tal cousa. Iso é o que se di na carta de despedimento. Di que eu lle causei un dano irreparable á SGAE e que ocultei información. Pois mira, eu non ocultei información. Como ocultei eu unha información sobre esa subvención, que é pública e está no DOG? E, imos ver, se un sabe de que vai a Agadic, saberá que unha empresa como Filmanova recibiu esa axuda no 2012. Pero tamén levou axudas no 2011, no 2010, no 2009, no 2006 ou no 2005. Non é de estrañar que haxa subvencións para Filmanova. E, basicamente, o que pasou é que alguén se explicou mal ou non se explicou. Se eu non estaba alí, non puiden ser eu. O que digo é que foi o presidente desa empresa cun administrador unico que, curiosamente, era Reixa.

"Non é de estrañar que haxa subvencións para Filmanova. E, basicamente, o que pasou é que alguén se explicou mal ou non se explicou. O que digo é que foi o presidente desa empresa cun administrador unico que, curiosamente, era Reixa"

Ante quen deu explicacións vostede?

A min chamoume o propio Reixa. Díxome a ver se podía ir a Madrid a explicar a situación ante a Comisión permante da SGAE, integrada polos catro presidentes dos diferentes colexios, polo presidente da SGAE, o presidente da Fundaciónn Autor e a portavoz da SGAE. Todos eles, conselleiros. Fun o 2 de abril alá, a Madrid e expliquei todo. Volvín contento, pensando que todo quedara aclarado. Pero a partir de aí, formulouse unha moción de censura. Curiosamente, o día 9, esa moción de censura converteuse nunha cuestión de confianza que presentou o propio Reixa. E o seu apoio non só non baixa, senón que se incrementa. Dos 24 votos a favor  pasa a 27. Xunto coa súa abstención, pasa a 28. Entón, o que digo é que nesa semana algo tivo que pasar para que o presidente da SGAE salve o posto e decidan cargarse o delegado de Galicia. O que concede a axuda marcha, o que a recibe, queda. Iso é un misterio da natureza! Que pasou nesa semana? Non teño nin idea. O único que sei, no meu caso , é que Reixa non dixo o que tiña que dicir nin o que sabía.

Houbo comunicación con Reixa ou só tivo a carta de despedimento?

En todo o período, Reixa só me chamou unha vez. Era o 20 de abril e díxome, basicamente, que el quedaba e que eu tiña que marchar.

"A axuda que recibiu Filmanova, automática, era de distribución exterior. Como funciona? Pois mira, vai en función da billeteira ou do caché que vaia recibir unha produción cando sae de Galicia"

A famosa subvención a Galicia Caníbal podía espertar suspicacia. Houbo suspcacias. Quizais vostede non actuou como debería neste asunto, non? Porque vostede, no momento de asinar as axudas polo que se lía no País, xa sabía que marchaba para a SGAE...

Non, non. Aí hai un erro, non se explicou ben. Eu non firmo as subvencións. E... Vamos ver, hai dous tipos de subvencións. As automáticas e as de comisións. Nas de comisións, hai unha comisión, da que forma parte o director da Agadic, que se reúne e valora os proxectos. Se fose ese caso, si que se poderían espertar suspicacias. Pero non era o caso. A axuda a Filmanova era automática. Que quere dicir? Pos mira, hai un funcionario da Agadic que se encarga do asunto e que aplica os parámetros que veñen nunhas táboas. A axuda que recibiu Filmanova, automática, era de distribución exterior. Como funciona? Pois mira, vai en función da billeteira ou do caché que vaia recibir unha produción cando sae de Galicia. Entón, se vas a Londres e péganche 3.000 euros, pois podes recibir unha axuda de até 3.000 euros en función do transporte, do aloxamento, da manutención... Levas cinco tipos, estás tres días e por comer 30 euros, outro tanto por durmir, outro tanto polo transporte. Aplicas os baremos e sáeche o resultado. É automático. Entón, o director da Agadic non firma as axudas, asina a comunicación das axudas. O consello de dirección da Agadic é quen ratifica as axudas.

Vale, non había comisión e era de cálculo matemático...

Exacto. Pero que ocorreu? Pois que houbo suspicacias, porque a cantidade que levou Filmanova foi brutal. Uns 140.000 euros, cando o normal eran axudas de 5.000 ou 7.000 euros. Pero que ocorría? Este espectáculo era enorme, estiveron dous meses en Madrid e foron con 51 persoas. Xustificaron que ingresaran uns 25.000 euros por semana. Ti sumas os 25.000 euros por dez semanas e dáche 250.000 euros. Eles podían pedir axudas até 250.000 euros... E o que lles sae, despois de aplicar os baremos, foron 140.000 euros. Por iso levaron, non por outra cousa. E o máis curioso do tema é que, a día 13 de setembro, eu non tiña nin por que saber que Filmanova se presentara as axudas. Non era un asunto que manexe o director da Agadic, xa que vai directamente aos funcionarios.

"Sabía que, cando rematase a lexislatura, ía para a SGAE. Tiña a confirmación dende xaneiro de 2012. Realmente, eu sabía que ía SGAE antes de que Filmanova se presentase a esas axudas"

Pero vostede xa sabía a esas alturas que ía á SGAE...

Eu iso xa o sabía moito antes. Sabía que, cando rematase a lexislatura, ía para a SGAE. Tiña a confirmación dende xaneiro de 2012. Realmente, eu sabía que ía SGAE antes de que Filmanova se presentase a esas axudas. Eu xa llo dixen un día a Reixa: “A única forma de que non tivese xurdido esta movida sería que vós non vos tivésedes presentado á axuda”. Non había outro xeito, no intre en que se presentaron, non había outra posibilidade. Correspondíalle a Filmanova esa axuda? Claro! Daba igual que eu fose a SGAE ou non. Se fixera algo, tanto a favor, como en contra, estaría  prevaricando.  Son automáticas e punto. Podería haber unha denuncia dun terceiro que dixera: Revisen esa subvención, compróbena, que non estou de acordo. E comprobaríase.

E houbo?

Non, non houbo.

E iso malia que no sector se comentaba o asunto con cabreo. “Mira este par de dous!”, dixeron moitos...

Seino, sei que houbo o rosmar no sector porque podía parecer que era unha axuda desproporcionada. Pero era o que había! Era o que lles tocaba.

Cando marchou para SGAE, parecía que deixaba un cargo complicado como o director da Agadic para ocupar un máis cómodo. Saíulle o tiro pola culata, non?

Totalmente, si. [Risos]

"Houbo algo raro coa subvención? Non. Entón cal foi o problema? O problema foi ver como un tipo a quen lle van plantar unha moción de censura e de repente, convértese nunha moción de confianza presentada por el mesmo"

Non contaba con tal cousa...

[Risos] Como vai contar un con isto? Non é que me fora a un sitio descoñecido. Eu coñezo moi ben a SGAE, coñézoa dende que son socio hai moitísimos anos. Non son o típico pirata que, de súpeto, apareceu por aí ao redor de Reixa, que os  hai. Unha cantidade deles brutal. Xente que non viches nunca na SGAE, de súpeto, cando foi o de Teddy, apareceron en todos lados. Eu son un fulano que coñecía a casa... Ou, polo menos, que pensaba que a coñecía. Pero eu sigo a ser socio e seguirei a selo, que conste. A miña postura con respecto a SGAE non cambia, non ten nada que ver con isto... Pero, como ía contar con todo isto? Con isto podes contar se sabes que fixeches algo mal e que che pode caer unha hostia por calquera lado. O problema é cando fas todo polo libro e cáeche a hostia igual. Pero vamos ver... Houbo algo raro coa subvención? Non. Entón cal foi o problema? O problema foi ver como un tipo a quen lle van plantar unha moción de censura e de repente, convértese nunha moción de confianza presentada por el mesmo. E, por riba, aumenta apoios. Isto ten que ser que algo houbo. Creo que Reixa non dixo todo o que tiña que dicir. Reixa mentiu, ocultou información, lavou as mans, vendeu a súa nai.

Ten síndrome de cabeza de turco?

Síndrome? Non. Creo que son unha cabeza de turco [risos]

E pensa que Reixa o vendeu sen problema ningún, non?

Si, pero bueno... Non pasa nada. A vida éche así.

Defínese como chico SGAE dende hai vinte anos. Con tantos anos na institución e sabendo que, por motivos evidentes non poderá ser moi obxectivo, como valora a xestión de Reixa?

Eu teño que recoñecer que crin por completo o tema da nova SGAE. Crino completamente. Era necesaria unha renovación... A ver, a SGAE de Teddy Bautista fixo cousas moi boas e cousas moi malas. A SGAE de Teddy meteu a zoca co tema dos internautas, por exemplo. Cargaron contra eles coma se fosen asasinos e non beneficiou para nada a SGAE. Ese foi un dos erros brutais da SGAE de Teddy...

"A SGAE de Teddy Bautista fixo cousas moi boas e cousas moi malas. A SGAE de Teddy meteu a zoca co tema dos internautas, por exemplo. Cargaron contra eles coma se fosen asasinos e non beneficiou para nada a SGAE"

Home, iso e o de meter o cazo nos cartos. Iso non foi tampouco moi boa idea, non?

Bueno, claro, pero iso foi posterior. Primeiro foi esa imaxe terrible que se deu cos internautas e xa as detencións... Claro que non foron boa cousa. Pero a mala fama xa estaba de antes. Despois, a nova SGAE o que tentou foi chegar a un acordo cos internautas e as cousas acougaron. Aí comezou ben o asunto, pero creo que neste ano de xestión, nalgún intre, todo se torceu. Imos ver, na SGAE hai catro colexio, non? Está o do pequeno dereito, que son os músicos e que son a alma da SGAE; o gran dereito, que son as artes escénicas; o audiovisual, que son os guionistas, os directores e os compositores, e por último, as editoras. Reixa presentouse polo pequeno dereito, pertence a ese colexio. Pois nalgún momento da película perdeu ese apoio. Polo tanto, tivo que buscar apoio noutros lares. É unha gran contradición que un membro de pequeno dereito estea apoiado por outros colexios e non polo seu. E está tomando decisións que van en contra do pequeno dereito. Eu creo que iso é por onde van, mal, os tiros. A nivel externo, caeu a recadación porque se fixeron ofertas innecesarias e, despois hai outra gran crítica: o pouco lobby ou o ningún lobby que se fixo co tema da reforma da lei de protección intelecutal, que prexudica a SGAE.

"Reixa presentouse polo pequeno dereito, pertence a ese colexio. Pois nalgún momento da película perdeu ese apoio. Polo tanto, tivo que buscar apoio noutros lares"

Supoño que, a tal hora, moito non se fiará de Antón Reixa...

Bueno, son consideracións. Tamén habería que pensar se me fiaba antes [Risos]

Fiábase antes?

Iso son opinións persoais.

Todo o que falamos até agora son opinións persoas...

Pois mira, só direi que o que máis se escoita en Galicia á hora de falar de Reixa é iso de: “Cousa que toca, cousa que afunde”. Ti seguro que o escoitaches tamén moitas veces...

Bueno, eu oio moitas cousas. Algunhas, peores...

[Risos] Pois logo? Vaia preguntas fas! En calquera caso, a sensación que dá é que eu estiven aí por Reixa. Pero non é así, despois unha cousa...

Realmente, a sensación é este: Fasero era director da Agadic. Reixa tiña unha obra de teatro. Fasero dálle un lote de pasta e, aos vinte días, Fasero dimite da Agadic para ir á SGAE de Reixa É que parece que nos estamos a pagar favores. Esa é a impresión que deron vostedes. E favores con moitos cartos públicos polo medio, por certo.

Bueno, claro, iso é clarísimo. Precisamente agora, para min, o máis complicado é cambiar esa opinión pública. Mudar esa sensación que non é verdade. O asunto laboral é outra cousa. Seguramente, vaiamos a xuízo e quedará no que quede. Pode que sexa nulo ou que non me dean a razón. Xa se verá... O único que está claro é esa frase tan comentada: “Reixa, cousa que toca, cousa que afunde.” Polo tanto o resto, se eu confiaba en Reixa... Pois é relativo. E a miña relación con Reixa, tamén é relativa.

Pois se non se fiaba, por que acabou indo xunto a el a SGAE?

Non. É que non ten nada que ver. Reixa non vai ser eternamente presidente da SGAE. O normal, cando vas a unha institución como traballador, pois ao final é como se es funcionario da Xunta. Estás aí e segues aí, mentres os altos cargos van pasando. Na Agadic, os directores van entrando e saíndo, pero os funcionarios que levan o do teatro seguen a ser os mesmos. Pois eu fun a SGAE cando todo indicaba que a miña ía ser unha estadía longa. A miña intención non era coñecer a Reixa como único presidente da SGAE. Eu esperaba ver máis presidentes da SGAE.

"A verdade, todo isto de Reixa estalle a dar un respiro a Teddy"

Ao final non contestou claramente se se fiaba ou non de Reixa...

Antón Reixa cousa que toca, cousa que afunde. Penso que chega como resposta. [RI]

Amolaralle ir á xuízo cunha institución que considera como a súa casa, non si?

Claro que si. Como non me vai amolar? Sobre todo, porque coñezo a xente que está dentro. Teño unha relación longa con esa institución e unha postura clara con respecto a ela. O meu traballo seguirá ligado á SGAE. Claro que me amola, como non vai amolar. Amólame. E moito.

Ao final do artigo,  vén dicir que dende hai tempo escoita “máis voces” dicindo aquilo de “alguien vendrá, que bueno te hará” referíndose a Teddy Bautista. Escoita esas voces e concorda con elas?

É unha opinión. Pero si, si que hai moita xente que di: “Joder, falan de Teddy e mira este tipo, o Reixa”. Esa é a frase famosa e é verdade. A verdade, todo isto de Reixa estalle a dar un respiro a Teddy. Non o meu [risos],  senón a xestión de Reixa. Si, é verdade que se escoitan moitas voces defendendo a Teddy en contraposición a Reixa.