Ruxe-Ruxe teñen noveno disco, Némesis. E, desta volta, é unha historia de ficción en tres actos, como unha ópera-rock, mais sen ópera e con punk, música tradicional, ska e a mesma enerxía de sempre. Un relato no que un home é machucado polo poder nun tempo de suposta crise, ou máis ben dese tipo de estafa que rouba dereitos e liberdades á cidadanía. Un personaxe que sente, sofre e reacciona, mais non do mellor xeito posible. Porque procura a solución a partir da carraxe individual e non da loita colectiva. Que é pola que Ruxe-Ruxe chaman. Falamos con Vituco Neira.  

Curioso formato o do disco.

Foi idea do deseñador. Meter o CD nunha bolsiña de plástico como as que se usan para vender marihuana. Como se fose algo ilegal ou algo que non ten gran valor. Aínda que ao final foi máis caro que facer unha edición convencional! Nós mesmos tivemos que facer o traballo de montar cada bolsiña.

Este é un disco moito máis político que o anterior, do 2012. Por que?

Sempre é político, mais é verdade que o anterior era máis happy. Tiñamos ganas de facer un disco coma este. O próximo terá que ser de cancións de amor entón!. Levamos xa 18 anos e este é o noso noveno disco. Temos a idea de que temos que facer, en cada momento, o que nos apetece. E este é unha historia de ficción.

"Sempre é político, mais é verdade que o anterior era máis happy. Tiñamos ganas de facer un disco coma este. O próximo terá que ser de cancións de amor entón!"

Presentádelo como unha ópera en tres actos.

Se cadra chamarlle ópera-rock é moito dicir, pero si vai por aí. O disco gaña moito se o escoitas todo seguido. É a historia dun tipo ao que se lle quenta tanto a cabeza que acaba tirándose da azotea. Faltounos poñer algo así como “non probe a facer isto na súa casa”, mais non será necesario, non? É unha historia que lle pasa a un rapaz pola cabeza, nunha situación moi dura. Aínda que sexa ficción, a cousa está para pensar o que el pensa. Mais é un disco, no fondo, eu creo que inocente. Non creo que moleste a ninguén. E se molesta a alguén, que pense por que.

"É un disco, no fondo, eu creo que inocente. Non creo que moleste a ninguén. E se molesta a alguén, que pense por que"

Son 22 temas. Xa no disco anterior había 17. Supoño que foron cociñados a lume lento…

Levabamos xa dous anos con este disco. Gravámolo aos poucos. Foi un proceso raro: nunca traballaramos con tanto tempo e paciencia. E foi unha raiada. Dicía non sei que produtor que un disco non se acaba, senón que se abandona. Porque se tes tanto tempo non paras de darlle voltas. Así que o próximo vai ter que ser máis aquí te pillo, aquí te mato.

Tedes bastantes colaboracións, como é habitual nos vosos discos.

Non tantas. Están as pandereteiras Bouba, que son unhas cracks e fixérono xenial. Son fundamentais nos temas nos que están. Achegáronlle moito ao disco. Tamén está Esteban de Skacha e Bocixa de Zënzar, que son dúas das nosas bandas de cabeceira.

Cada disco vai incorporando cousas. Na fura de diante, de 2010, tiña algún toque máis ska que se mantivo en Máis cancións sobre toxos, cardos e silveiras e continúa en Némesis.

O que pasa é que cando tocamos en directo suponse que somos un grupo festeiro que fai que xente salte e baile. E, para iso, o ska axuda moito. Ademais, gústanos moito, non é que sexa unha concesión nin nada así. Tampouco é que nós fagamos ska puro: hai moi bos grupos de ska no país. Nós non temos medo de meternos en ningún fregado. Ademais, os membros do grupo somos distintos e cada un tira para o que máis lle gusta, ata que ao final quede algo que estea ao gusto de todos. O que facemos é sempre un traballo colectivo, para ben e para mal.

"O punk non é unha carallada, que é un dos movementos máis importantes da historia da música"

Hai tamén algo de música tradicional, que tamén é algo habitual en vós. Supoño que iso de mesturar gaita con guitarra eléctrica xa non lle chama a atención a ninguén, non?

Agora non, pero cando empezamos chamaba máis a atención, si. O que pasa coa música tradicional é que nos encanta. No disco anterior xa colaborara Xabier Díaz, por exemplo. Unha parte do grupo ten, ademais, formación en música tradicional. Pero eu creo que imos cara a unha onda cada vez máis punk. Entendendo o punk como o faino e faino ti mesmo, e sé libre facéndoo, como no punk dos 70. O punk tamén se converteu nunha etiqueta que o restrinxe a unha sonoridade moi particular. E non é iso. Que o punk non é unha carallada, que é un dos movementos máis importantes da historia da música.

Tamén é un toque importante o da harmónica. Algúns temas levan como ás músicas tradicionais americanas...

Supoño que é normal, porque da mesma maneira que a nós nos chegou a nosa música tradicional o rock veunos de Estados Unidos, e o propio rock tamén mesturaba estilos como o blues… De todas maneiras, nós non somos nada calculadores. Deixámonos levar. Se probamos cunha harmónica e nos parece que queda ben, pois por que non? Non é algo que pensemos de modo previo.

"Os galegos tiñamos que tirar máis do noso, consumir máis o noso. É unha pena que haxa tanta xente con talento á que ninguén coñece"

Houbo moita xente na Capitol, na presentación do disco. Cadrou cos Mestre Mateo.

Era un día moi malo, si. Na Coruña estaba o Oístes rock con Los Suaves e Reincidentes, en Ourense estaba Söber, o FIV en Vilalba… E case se esgotan as entradas na Capitol. Foi unha alegría da hostia. Ademais, os tempos non son os que eran. É xa moito tempo de crise, de desánimo. Compartimos escenario con Biribirlocke, que son uns rapaces moi novos e moi bos. E se cadra eles precisaban máis apoio ca nós. Os galegos tiñamos que tirar máis do noso, consumir máis o noso. É unha pena que haxa tanta xente con talento á que ninguén coñece.

"Se Machina fosen de Seattle, serían coñecidos en todo o mundo. Pero son de Cerceda"

Ou que si se coñecen e non teñen moito onde tocar. Vós tedes sorte, nese sentido.

Nós sempre poñemos o mesmo exemplo: se Machina fosen de Seattle, serían coñecidos en todo o mundo. Pero son de Cerceda. Mesmo a xente que consume música moitas veces prefire a de fóra. A da casa parece que sempre é peor. O lado bo é que iso fai que as propostas sexan máis libres. Ao non estar sometidos ao escravismo do mercado, os grupos fan o que lles dá a gana.

Némesis son “22 refachos de odio e xustiza, da deusa doente e anoxada”, ou “ti e máis eu ó abeiro dun tellado que cae a pedazos”. Por que ese título?

É algo simbólico, tampouco ten moito máis. É a deusa grega que se encargaba de darlle unhas vareadas a quen se pasaba da raia.

No “primeiro acto” anúnciase a terceira guerra, na que irmán mata a irmán polo petróleo; o Estado miseria só achega represión e corrupción pero non cultura, nin traballo, nin xustiza; gobérnanos un partido criminal que practica a mafia e o terrorismo de Estado; o Estado de benestar non existe… Todo moi actual.

Si. Todo iso é como o ve un personaxe, un tipo que primeiro cúlpase a si mesmo. Hai unha visión apocalíptica de que fixen mal para que me pase isto. Unha guerra persoal. Son as preocupacións do tipo, pero non hai máis que ver un telediario para decatarse de que son moi reais. Nós sempre escapamos do panfletario. Pero neste disco había moitas cousas que nos parecía necesario dicir. Todos nos encendemos algunha vez e temos ganas de mandalo todo á merda. O personaxe sente que o están a machucar. E primeiro dubida pero despois o que quere é rompelo todo, pero pola súa conta. Ao final acaba cuestionando que foi da súa vida, pois morre e, que fixo? Outros moveron os fíos da súa vida. Ten a sensación de que a súa vida non vale nada.

Hai algúns temas máis acústicos que rompen bastante. Aínda que todo o disco vai subindo e baixando.

Eses temas acústicos, se te fixas, en realidade é a mesma canción case. Son os mesmos acordes. É cando o personaxe fala en primeira persoa.

"Nós sempre escapamos do panfletario. Pero neste disco había moitas cousas que nos parecía necesario dicir"

Abre o segundo acto con A hora do predicador, coa voz de Bocixa. Parece un tema feito para el.

Pégalle moi ben, si. Cantouna xenial. E, si, parece feita á súa medida. Bocixa sempre colaborou moito con nós.

Tamén hai autocrítica no disco. En venda fala de vender os propios ideais e a propia vida. Que máis ten fala de que somos hipócritas cómplices do que pasa.

Claro, porque o que está pasando é culpa de todos. Todos permitimos que haxa xente que para comer teña que remexer nos contedores. Quen ten máis culpa é quen ten o poder, os que nos gobernan non só a nós, senón o mundo enteiro. Pero todos somos cómplices de que haxa xente pasando fame. E se cadra nós somos os máis hipócritas de todos, que aínda escribimos cancións sobre iso.

A partir de Perigo comeza o terceiro acto e a reacción: Destrúe, Contra todo, Porcos e años e Habemus porco que lembra O porco de pé...

Destrúe ten que ver con esa frase de "Destrúe o teu pasado ou el destruirate a ti". Trátase de destruír os mecanismos que levaron a isto no que estamos. Non é romper cousas nun sentido físico. Creo que, considerado no contexto do disco, enténdese o que quere dicir. Se o descontextualizas, tal como está a cousa, é un deses temas polos que a Audiencia Nacional pode “cruxirte”.... Porcos e años é, si, como O porco de pé nunha versión rock… Nós non nos cortamos en coller cousas de xente que admiramos. É un xeito de homenaxe, non temos ningún problema con iso.

"A idea é que se escoite todo seguido. E iso que estamos nun tempo en que ninguén escoita un disco enteiro"

Hai temas que, ao final, teñen un cambio que é chocante. E case non se sabe onde acaba un e comeza o outro.

Polo que che dicía antes de que a idea é que se escoite todo seguido. E iso que estamos nun tempo en que ninguén escoita un disco enteiro. Ou mesmo nin unha canción enteira, se non nos engancha nos primeiros segundos. Pois este disco está pensado para que se escoite enteiro. Haberá xente que o odie e xente á que lle guste.

Os temas foron compostos e arranxados por vós. E producidos, gravados, mesturados e masterizados por Iago Pico en Pousada Son. Como foi?

Iago Pico é un produtor espectacular. Puidemos facer alí, en Pousada Son, todo. Para nós é importante traballar con xente de aquí. Un produtor de aquí, un deseñador de aquí -Arinspunk-. Pensamos que é o correcto.

Algo máis que queiras contarnos?

Pois unha curiosidade é que a idea orixinal foi sacar o disco como se fose anónimo, sen poñer o nome do grupo. De feito, os primeiros adiantos por internet foron sen nome. Pero ao final decidimos que non, porque xa feito o traballo e o gasto, polo menos que repercutise no grupo. Nós non vivimos de vender discos. Un disco hoxe é máis ben material promocional para que te chamen para tocar.

Ruxe-ruxe mantén sempre un mesmo estilo. A súa personalidade, malia que en cada disco haxa cousas novas. Por exemplo, o anterior acababa cun tema de hip-hop.

É difícil non repetirte despois de tantos anos. O grupo ten o seu xeito de facer as cousas, é normal. Pero tamén vas evolucionando, claro. Para nós é unha cousa natural. Non é facer sempre a mesma canción. Sempre tentamos ser honestos, ser nós mesmos. E facer cousas novas: agora xa estamos empezando a facer temas novos. Eu creo que iso é o que fixo que o grupo se manteña tantos anos, que sempre hai algo novo que facer. Ao mellor en ano e medio xa temos outro disco.

Tedes xa datas de vindeiros concertos?

Temos xa datas de festivais, mais aínda non o anunciaron eles. Temos moitas ganas de tocar en salas, que hai xa tempo que non o facemos tanto. Se son 20, pois 20, e se son 200, pois 200, pero mólanos tocar en salas. A min gústame moito ir a concertos en bares. Creo que son máis auténticos, ademais.

"Hai xente que agora vai aos nosos concertos e que cando demos o primeiro concerto aínda non nacera. E agora son uns mangallóns. Nós xa somos medio puretas"

Pois si que levades anos, si.

Hai xente que agora vai aos nosos concertos e que cando demos o primeiro concerto aínda non nacera. E agora son uns mangallóns. Nós xa somos medio puretas. Aínda que tamén temos no grupo xente de 20 e pico anos. Nós xa lle vemos a orellas ao lobo: sabemos que a banda vai acabar algún día. Como din Zënzar, cos anos desfrútalo máis, porque sabes que vai rematar nalgún momento e preocúpaste de desfrutar o que queda.

Aínda vos queda moita corda. E coas cousas ben claras: temas como o caciquismo ou os dereitos roubados aos cidadáns estaban xa en discos anteriores.

E tampouco o dicimos nós sós. Non somos orixinais niso. A cuestión é ser honesto co que fas. Nós non pretendemos adoutrinar a ninguén. A música, para nós, ten que ter unha dimensión lúdica. Facer que a xente o pase ben. Non digo que teñan que ser todos os músicos así. Pero é o que nós queremos facer coa nosa música.

"Para nós o disco, malia o seu contido duro, tiña que ser lúdico, agradable. Xa a vida é bastante triste. Non se trata de acabar tirándose á rúa"

O disco fala, en efecto, de situacións duras e tristes. Pero a música contrasta esa sensación. É enérxica, mesmo alegre. E chama pola procura de solucións colectivas, que é o contrario do que fai o voso personaxe.

Mira que hai xente que paga por ver unha película de terror!. Eu non o faría na vida. Para nós o disco, malia o seu contido duro, tiña que ser lúdico, agradable. Xa a vida é bastante triste. Non se trata de acabar tirándose á rúa, como en Sangue sobre cemento. Despois de todo, estamos vivos. E temos que vivir. Da xente que o escoitou e que nos dixo algo, a algúns emocionounos, a outros púxoos tristes, ti disme que che transmite enerxía… É interesante que cada un interprete como queira. Nós non imos pasar á historia da música, o que facemos non é tan transcendente. Só facemos o que nos gusta. E se cadra algún día facemos algunha canción boa. (Ri).

Algúns grupos recoñecen que ao principio non sabían tocar…

Claro, vas aprendendo. Pero ás veces o máis importante é ter inxenio. Mira Skorbuto. Hai xente que ao mellor non sabía moito de música e acaba atopando a maneira de facer algo persoal e único. Tamén hai xente que si sabía tocar e fai cousas moi boas, claro. Pero nós non é algo ao que lle tiveramos medo. Tentabamos facer polo menos algunha canción boa, ían saíndo concertos e ao tocar en directo algo convenciamos porque a xente volvía vernos… Se cadra para certas cousas é mellor empezar de 0 e que ninguén te coñeza. Porque ao final acabas máis repetido que o tebeo. Ademais nós non andamos moito por fóra do país, así que hai xente que igual xa nos viu 20 veces. Parece que algo de cariño nos teñen.

E non saídes porque non queredes, porque tampouco o buscades ou porque non sae nada fóra?

Tampouco tes moita promoción para que te chamen de fóra. Porque, quen apoia os grupos galegos? Seguimos aí pola cabezonería dos que organizan festivais, das asociacións que nos chaman… Xente que curra todo o ano, sen ánimo de lucro, para facer un festival na súa aldea. E nós somos dos afortunados, porque tocamos moito. Non creo que o problema sexa que os grupos galegos sexan malos, senón que a xente non os coñece. Os medios, nin os públicos nin os privados, non lle fan caso á música do país. Se é Bisbal si, portada en todos os sitios. E, xa digo, nós aínda non temos moito problema porque levamos moitos anos, pero a xente que empeza si que o ten fodido niso.

"Axudaría moito, por exemplo, que chamasen grupos galegos para tocar na Quintana. Que pasa se levas a Narf á Quintana? Que a enche"

Iso é o que din moitas bandas. Cada vez menos concertos…

Menos concertos, pagan menos por concerto, aforran en equipo de son e entón a calidade non é a mesma… Por iso é o momento de apostar, de facer as cousas ben, de soar ben, de facer todo ben e deixar claro que hai moitos bos grupos. Axudaría moito, por exemplo, que chamasen grupos galegos para tocar na Quintana. Que pasa se levas a Narf á Quintana? Que a enche.

"Nós compramos o pan aquí, imos ao supermercado aquí, pagamos o imposto de circulación da furgoneta aquí… Pois que lles pague o imposto Raphael"

Eu lembro ver tocar a Narf a Quintana. Debeu de ser no festival dos Abrazos. Hai outros exemplos: Astarot, grupos de folk…

Si, Narf tivo un concerto na Quintana, e nunca máis. E Astarot… saen en Luar. Que non digo que por saír en Luar teñan que ser malos, que en Lugar tamén toca xente boa. Pero son excepcións. Porque os que programan música son uns paletos, e non importa que partido goberne, porque nunca se apostou polas bandas galegas. Un día estivo Narf na Quintana e nós tamén estivemos unha vez. Pero nunca máis. Nunca nos chamaron para as festas de Santiago, por exemplo. Traen a Raphael pero non chaman un grupo de aquí. En vez de estar orgullosos dos grupos da cidade… Porque, en que cidade vivimos? Nós compramos o pan aquí, imos ao supermercado aquí, pagamos o imposto de circulación da furgoneta aquí… Pois que lles pague o imposto Raphael. E mira que non hai propostas na cidade que deixarían coa boca aberta a todo o mundo. Santiago é xa un escenario, non aproveitalo é proba do pailáns que son os que nos gobernan. A mostra é o Feito á Man, que sempre está petado de público. É un desprecio brutal que nos fan aos grupos de aquí. E mira que nós temos ido tocar a festas a Barcelona, ás Açores… Pero na nosa propia cidade nunca nos chamaron para tocar nas festas. A impresión que dá é que son uns garrulos que non saben nin ler. E ao mellor despois algúns van de progres. Se vén un grupo famoso da televisión meten tráilers e o que sexa na Quintana, como se teñen que tirar un anaco da Catedral. Pero a nós póñennos problemas para mover unha furgoneta.