Xosé Antón Cascudo analiza True Detective en TV or not TV, o novo blog de series de Praza. A produción da HBO estreou a pasada semana a súa segunda tempada.
Nic Pizzolatto deseñou o fío argumental da primeira temporada de True Detective (HBO, 2014-) arredor dun interrogatorio realizado aos exdetectives Rust Cohle (Mathew McConaughey) e Martin Hart (Woody Harrelson) por mor das sospeitas que recaían sobre a participación do primeiro nun crime cometido dezasete anos atrás. Ao longo de oito capítulos vanse ensamblando as pezas do quebracabezas a través da declaración dos axentes, confrontada coa narración dos feitos acaecidos no transcurso da investigación.
Rust Cohle revélasenos como un carácter hipersensible, de métodos e comportamentos extravagantes, segundo a opinión de colegas e superiores. Pola súa banda Hart exhibe un espírito máis pragmático, aínda que con frecuencia se deixe levar polos instintos, azoutado por algunhas das debilidades máis comúns a todo ser humano. Ambos son dous perdedores de manual; sombra e máis sombra, nihilismo en estado puro. E o terceiro vértice do triángulo intégrao Maggie (Michelle Monaghan), a muller de Hart, detonante que provocará o afastamento entre os axentes.
A investigación sérvelle de escusa a Pizzolatto para diseccionar o universo sureño dos Estados Unidos a través da mirada de Cohle: “Vexo unha propensión á obesidade e á pobreza, necesidade de contos de fadas, tipos metendo os poucos cartos que teñen en cestos de vimbio que pasan de man en man”. A crítica do policía atinxe á parálise social e á banalización absoluta da fe. Nun contexto de igrexas, seitas de toda condición e promesas de salvadores de almas, Cohle conclúe con lucidez: “É como se a xente de aquí non tivera idea de que existe o mundo exterior”.
True Detective evoca sen prexuízos a tradición literaria do sur somerxéndonos nesas atmosferas abafantes tan características de autoras como Carson McCullers ou Flannery O’Connor. Do mesmo xeito que elas, Pizzolatto privilexia o grotesco, resaltando as anomalías do real, pero sen esquecer a realidade íntima dos personaxes, apremados por algunha sorte de revelación que cambia as súas existencias para sempre. Resoan ecos tamén da Yoknapatawpha de Faulkner; como o lugar onde se deconstrúen os vicios dun sur ancorado nun tempo ancestral e onde volven actualizarse os seus mitos de maneira cíclica.
True Detective cómpre cos ditados dunha produción da HBO: salvagardar a etiqueta de ficción de calidade coa intención última de crear marca. Neste caso a canle optou por manter a continuidade artística no guión con Pizzolatto e na dirección integral da obra a cargo de Cary Fukunaga, co cal contribúe a xerar a coherencia visual que demanda unha historia deste calado. Fukunaga afástase do naturalismo, recreándose nunha posta en escena que podería cualificarse como exuberante –as ribeiras do Mississippi a vista de paxaro, a complexa simboloxía referente ao mal ou a Carcosa como templo do lumpen-, a riqueza do encadre, ou movementos de cámara que rozan o exhibicionismo. Se a isto engadimos que se filmou en 35 mm. semella toda unha declaración de principios á converxencia harmónica entre o medio televisivo e o cinematográfico.
Xusto nos momentos en que se producen algúns excesos visuais, Pizzolatto adopta unha estratexia de gran audacia, recorrendo a unha das “facultades” do axente Cohle, o feito de que “padeza” de sinestesia –a capacidade de procesar de xeito simultáneo diferentes informacións sensoriais- serve para establecer un xogo (audio)visual do que nos quere facer partícipes aos espectadores. Daquela a imaxe é desbordada por unha sinfonía de sons accidentais e recursos sonoros e musicais nos que a pegada de Twin Peaks (ABC, 1990-1991) resulta evidente. A banda de son convértese nun elemento perturbador en si mesmo, que vai empapando o noso subconsciente, provocándonos a sensación de que gradualmente algo nocivo emerxe á superficie.
Non hai que esculcar moito para atopar esa atmosfera insá en todos os recunchos de True Detective. Sen ir máis lonxe, xa nos créditos se presentan os piares da historia: a ambigüidade sobre a que se constrúe o concepto do mal, o xogo social establecido –e case consentido- entre opresores e oprimidos ou a soidade dos xustos. Os acordes de Far For Any Road de Handsome Family leva ao punto de fisión as imaxes do relato e as fotografías da serie Petrochemical America de Richard Misrach, instantáneas tomadas nun tramo do Mississippi que vai de New Orleans e Baton Rouge, coñecido como a Cancer Alley. A proliferación de plantas industriais que aniquilaron a biodiversidade das ribeiras e arruinaron a saúde da poboación son unha estampa fantasmagórica que exerce como pano de fondo permanente en True Detective. O capitalismo máis salvaxe campa ás súas anchas, auspiciado desde as máis altas esferas.
Entre tanta depravación Pizzolatto móstranos unha luz ao final do túnel. Rust Cohle transfigúrase en Cristo para revelarnos o sentido último de True Detective: as persoas en aparencia investidas de autoridade moral non son necesariamente os bos e xenerosos, máis ben son emisarios do diaño que utilizan sen escrúpulos aos máis débiles para obter os seus propósitos. O detective agnóstico é quen máis se achega á fe, entende e asume o poder de redención do amor, morrendo e resucitando pola humanidade, como o Mesías.
ACTO 2: CALIFORNIA
True Detective retorna no 2015 en formato antolóxico, unha fórmula propia da primeira idade dourada da televisión americana recuperada en producións actuais como American Horror Story (FX, 2011-). A antoloxía consiste en cambiar de escenarios e personaxes dunha temporada para a outra, o cal permite construír relatos máis elaborados, sen necesidade de alongar as tramas até o infinito, como algunhas das series que foron morrendo vítimas da anemia creativa como Lost (ABC, 2004-2010), The Killing (AMC, 2011-2014) ou Homeland (Showtime, 2011-).
A novidade máis palpábel da nova temporada de True Detective é a renovación dos personaxes. O man a man entre McConaghey e Harrelson convértese nun póker interpretativo: Ray Velcoro (Colin Farrel) é un detective con problemas familiares e algunha que outra adicción, caso similar ao de Ani Bezzerides (Rachel McAdams) a sheriff do condado; Paul Woodrugh (Taylor Kitsch), é un axente ao que suspenden do traballo de forma inxusta; eles tres terán que unir forzas para investigar o asasinato do socio de Frank Semyon (Vince Vaugh), un “empresario” de dubidosa reputación ligado ao sector dos transportes.
As coordenadas espaciais de True Detective desprázanse de Louisiana á árida California. A paisaxe rural dos pantanos muda a un ecosistema urbano, profundamente transformado pola acción humana. O formigón e o asfalto dan lugar ao motivo recorrente das autoestradas que se bifurcan en infinitos nós. Presumiblemente sexa a este elemento o que condicionará a trama mestra do relato, unha pista disto témola cando o personaxe de Woodrugh se laia ao ser sancionado: “Non poderei seguir vixiando as autoestradas. Eu non sirvo para quedarme nas beirarrúas”. Nesta afirmación alúdese á esencia do ser norteamericano, estar en constante circulación, na procura de algo que nin sequera eles coñecen. Personaxes somerxidos na multitude, e traxicamente sós.
O carácter do lugar condiciona incluso o tipo de crime. Na atávica Louisiana recréanse no ritual do asasinato, pola contra o crime de California é un traballo limpo que responde a unha lóxica de corrupción política e policial, sen ápice de misticismo. E esta prosa afecta tamén á propia perspectiva da narración visual, do onírico da primeira temporada pasamos a un realismo máis descarnado, onde o cotiá gana en presencia. A cidade ficticia de Vinci actúa como caixa de resonancias dun sistema político, económico e financeiro totalmente putrefacto.
A pesar dunha paleta de cor máis cálido e de importantes variacións artísticas, True Detective mantén ton e estética, e unha elevada coherencia no rexistro conceptual. Quizais as nosas esixencias persoais condicionen o resultado final desta temporada. Acostumados á iconografía visual de California –lembremos, a meca do cinema-, os espectadores máis avezados pedirán a Pizzolatto que lles devolva un chisco do exotismo daquela Louisiana poboada de white trash. Ou ben isto, ou ben co paso dos capítulos o autor os seduza con outros elementos que aínda gardará na chistera; se non é así, haberá que conformarse cunha historia que manteña con solvencia o pulso dramático pero vista xa en multitude de ocasións. Cadaquén é libre de establecer o seu propio horizonte de expectativas.
