O autismo afecta ao redor de 40.000 persoas en Galicia, e máis de 3000 nenos e nenas, cunha incidencia que está por riba de un caso por cada 150 menores de idade (outras estatísticas o elevan a 1 caso de cada 88 rapaces). Unha importancia cuantitativa que para os afectados, as súas familias e os colectivos que traballan con eles o converte nun verdadeiro problema social, que esixe "un compromiso político" inmediato. "Nos Estados Unidos ten xa o mesmo tratamento que unha epidemia", destaca Esther Cuadrado, da Plataforma Galega pola Educación Inclusiva. De feito, afecta máis nenos que a a Síndrome de Down o cancro infantil e a diabetes xuntos. 

"Hai un problema de compromiso político para recoñecer os afectados por trastornos de autismo como cidadáns de pleno dereito"

O autismo é un trastorno que afecta á comunicación e á interacción social, e que pode adoptar distintas formas e intensidades (por iso de fala de todo un espectro de afeccións). Non ten cura e non se coñece con exactitude a súa orixe, pero "existen intervencións psicoeducativas que permiten unha gran
evolución naquelas persoas que teñen o acceso ás mesmas", destaca a Fundación Autismo Diario, da que Esther Cuadrado é representante en Galicia. "Hai un problema de compromiso político para recoñecer os afectados por trastornos de autismo como cidadáns de pleno dereito", destaca. "A cuestión é que non se recoñece o problema. Estamos falando de 1 de cada 88 nenos, e iso é unha barbaridade, e non se toman medidas, nin en España nin en Galicia". 

Moitas veces o autismo é coñecido como "a discapacidade invisible". "Non poden acceder a plans de atención temperá, xa que a sanidade pública ou non os contempla ou apenas se materializan nunhas poucas horas ao mes, que son de xeito evidente insuficientes", subliña Cuadrado, que engade que "si se fixo unha tarxeta sanitaria específica, pero cando tes que facer algunha proba médica, tes que mover todo o hospital, porque non hai protocolo ningún, non se toman medidas dirixidas a que esa persoa con autismo poida ter un acompañamento. As persoas que me atenden no hospital non saben o que significa esa tarxeta nin os dereitos que me outorga".

"No ámbito educativo estamos chegando ao nivel de negarlles aos nenos a capacidade de comunicarse nun centro escolar, é coma se a un neno xordo lle atas as mans para que non moleste"

"No ámbito educativo estamos chegando ao nivel de negarlles aos nenos a capacidade de comunicarse nun centro escolar, é coma se a un neno xordo lle atas as mans para que non moleste", afirma. "A ESO é un pozo sen fondo para unha persoa con autismo e o mesmo pasa coa Formación Profesional. Ás veces creo que dende as administracións quérese que estas persoas morran antes dos 16 anos, porque non lles ofrecen solucións, non lles ofrecen camiños", denuncia.

"Se aos nenos non se lles detecta o trastorno con 24 meses, é para non ter que darlles un servizo de atención temperá, un servizo que custa cartos"

Os primeiros signos do autismo son visibles a partir dos 18 meses de idade. "No Parlamento galego propúxose que se incorpore o M-Chat, que é un método de detección precoz, un test-diagnóstico con custe cero. Pero seguimos agardando a resposta", di, ao tempo que denuncia que "se aos nenos non se lles detecta o trastorno con 24 meses, é para non ter que darlles un servizo de atención temperá, un servizo que custa cartos". "Despois" -continúa- "como ese neno non tivo a atención que necesitaba e non se pode integrar cos demais nenos no ensino obrigatorio, é derivado a un centro de educación especial, converténdoo o resto da súa vida nun gran dependente. Por non facer un investimento inicial en dereitos, tratando ese neno como unha persoa, xérase un problema de dependencia para toda a súa vida. A falta de atención temperá aos afectados por autismo está creando dependentes de por vida"", conclúe.

Denuncia que "se financia a segregación educativa, a segregación laboral de persoas con diversidade funcional"

Para Esther Cuadrado "é unha cuestión, simplemente, de reivindicar que teñen que ter dereitos e ser cidadáns. E iso pasa polo compromiso político. Pero non o compromiso político de facer unha declaración, senón de tomar medidas e de asumir responsabilidades". Afirma que "cando unha persoa ten este problema, as administracións teñen a obriga de atendelo, e non derivalo a determinadas asociacións, para as que si hai cartos que financian servizos e accións que moitas vecen contraveñen a convención universal dos dereitos humanos". Denuncia a este respecto que "se financia a segregación educativa, a segregación laboral de persoas con diversidade funcional. E non hai servizos para que estas persoas poidan manterse nas súas comunidades, cando está demostrado con cifras que é moito máis económico. É unha segregación ideolóxica máis que por cuestións económicas".

O emprego como integrador

Os máis de 500.000 adultos con autismo apenas conseguen manter un emprego, iso no caso de que o consigan. As familias son sometidas a uns elevados niveis de tensións e ansiedade, así como a un empobrecemento asegurado. O autismo convértese así nunha sentenza para sempre, debido á súa invisibilidade, ao descoñecemento e ao estigma que estas persoas e as súas familias levan con elas.

Entre o 76% e o 90% das persoas adultas con TEA non teñen traballo

A este respecto, o manifesto da Confederacion Autismo España céntrase este ano na integracion laboral das persoas adultas con trastornos do espectro autista (TEA), destacando que entre o 76% e o 90% das persoas adultas con TEA non teñen traballo, polo que lles pide ás empresas "que lles dean a estas persoas a oportunidade de demostrar a su valía como traballadores". O texto destaca a importancia do traballo como forma ideal de inclusión na sociedade e como un grande avance na autonomía persoal e a independencia económica da persoa e salienta as capacidades que teñen as persoas con TEA, "coma a honestidade, a meticulosidade e a perseverancia, que as converten en excelentes candidatos para postos de traballo onde estas cualidades son imprescindibles". O secretario xeneral de Nacións Unidas, Ban Ki Moon, tamén realizou unha declaración oficial con motivo do Día Mundial do Autismo, na que sinalou que “educación e emprego son a clave. As escolas conectan os nenos coa súa comunidade. Os traballos conectan os adultos coa sociedade. As persoas con autismo merecen facer o mesmo camiño”.

As Torres Hejduk e a Torre de Hércules, azuis

Na noite do 1 ao 2 de abril as Torres Hejduk da Cidade da Cultura e a Torre de Hércules sumaranse á iniciativa Light It Up Blue e iluminaranse de azul

Na noite do 1 ao 2 de abril as Torres Hejduk da Cidade da Cultura e a Torre de Hércules sumaranse á iniciativa Light It Up Blue e iluminaranse de azul. Nesta iniciativa, impulsada a nivel internacional pola asociación norteamericana Autism Speaks, participan lugares tan destacados como o Empire State nos Estados Unidos, o edificio da Ópera de Sydney en Australia, as cataratas do Niágara en Canadá, o Cristo do Corcovado no Brasil, a noria de Londres ou a Torre Eiffel en París, que se visten de azul en sinal de apoio a todas as persoas con algún trastorno do espectro do autismo e as súas familias.

De igual xeito, a Fundación Autismo Diario puxo en marcha a campaña “Sentenciados”, para darlle visibilidade aos arredor de 50.000 menores e 500.000 adultos que en España padecen este trastorno. A campaña sinala que o Autismo se converte nunha “sentencia de por vida” debido ao descoñecemento e ao estigma que estas persoas e as súas familias teñen que soportar,