Luis González Varela é militante de Esquerda Unida de Galiza na comarca de Sarria en Lugo. A día de hoxe reside en Ourense, onde estuda Enxeñaría Informática na Universidade de Vigo. Celeiro, o alcume que lle vén de familia e como lle gusta que o chamen, pasou ó longo da súa vida por case todas as asociacións estudantís de Galicia, tanto nacionalistas como non nacionalistas, e colabora con todas, o que lle dá certa experiencia e independencia. Considera que "a unidade de acción é fundamental", tamén "a formación", e pensa que a nova Lei Wert "responde a uns intereses partidistas e a unha oligarquía empresarial que non persigue outra meta que construír unha sociedade de traballadores incultos e adormecidos". "O que non se defenda hoxe non se vai ter mañá", destaca.

Por que te metiches a militar na loita estudantil, e como chega un mozo coma ti dende ese primeiro paso a militar en Esquerda Unida?

Pois foi un longo camiño, a verdade. De pequeno un senta e cala mentres a xente fala na mesa de política, polo menos na miña casa. Tiven a sorte de medrar nun ambiente no que se enfrontaban moitas correntes de pensamento, e esa diverxencia otorgoume un carácter e unha capacidade de dubidar das propias ideas que me resultou e resulta moi útil. Con quince anos entrei a militar na Unión de Juventudes Comunistas Españolas nunha época convulsa. As mobilizacións da LOU, de Nunca Máis, da LOCE, o famoso Non á guerra e un longo etcétera. Lembro con especial cariño a organización dunha folga de estudantes no 2004, contra a LOCE. Eramos  uns retacos sen formación con dúas bandeiras republicanas, unha estreleira e creo que unha bandeira da URSS. Aínda hoxe non sei ben como conseguimos organizar unha folga de estudantes case histórica na vila. É un recordo ao que lle teño un especial cariño pola impresión sinxela que tiña da vida e das posibilidades de mudar a realidade. De neno fun un idealista e supoño que o sigo sendo.

Ao chegar á universidade entrei en contacto con tódolos sindicatos de estudantes e participei nos CAF, posteriormente nos Comités e na fundación da Liga Estudantil Galega. Son anos de formación, de ler moito e pensar máis. Horas interminábeis de debates cos amigos e moito  traballo nun centro social organizado pola CNT. A día de hoxe segue a ser o meu referente sindical. Supoño que ese traballo sen bandeira propia e o romanticismo da unidade me decantou cara Esquerda Unida, cara esa idea inicial que pretendía crear un espazo amplo e flexible para defender un programa de mínimos en contraposición ao bipartidismo e a monarquía. Son dos que defende o famoso Programa, programa, programa de Julio Anguita.

"O que non se defenda hoxe non se vai ter mañá. Somos nós os que temos que loitar polos nosos dereitos, pola nosa educación, por ter sanidade, traballo ou xubilación"

Que lles dirías a esa mocidade que aínda non participa no movemento estudantil e nin sequera vai a mobilizacións para que se implicaran na loita pola educación pública?

O que non se defenda hoxe non se vai ter mañá. A participación política e a educación son as únicas ferramentas que temos para conquerir o noso futuro, non nos van regalar nada. Somos nós os que temos que loitar polos nosos dereitos, pola nosa educación, por ter sanidade, traballo ou xubilación. O nivel educativo ou a calidade da educación que recibe un neno hoxe repercute directamente na capacidade de optar a un traballo e na súa calidade de vida cando sexa adulto. Precisamente o movemento estudantil é o gran desaparecido da actividade política por parte das organizacións e partidos de Esquerda. Non digo que non existan organizacións e que non realicen traballo político, afirmo que non se aproveita de forma correcta todo o potencial formativo que ten para a Esquerda unha Universidade.

Falas da esquerda, pero... que é unha persoa de esquerda?

Como diría o profesor Beiras, unha persoa de Esquerda é alguén que adica horas de traballo gratuíto en prol do ben común. Evidentemente é algo moito máis complicado, existen moitos libros que manteñen como única temática a definición do que é ou debería ser a Esquerda. Eu gosto moito da explicación de Victor Alba no seu libro ¿Dónde está la izquierda?. Supoño que o que caracteriza a Esquerda é a existencia e a necesidade da Utopía. Sen Utopía non hai Esquerda. 

"O feito sorprendente é que certas alternativas dialecticamente máis radicais conseguiron concentrar un maior número de apoios que outras veces; refírome a Bildu, a CUP ou AGE"

Por que pensas que segue a haber tanta desafección? Aínda así, apréciase un movemento cada vez maior de xente descontenta que dá o paso de mobilizarse.

O descontento é froito da propaganda capitalista do individualismo absoluto, que non deixa de repetir que non se pode facer nada por cambiar as cousas porque son así por definición dogmática. O Capitalismo actual está máis preto dunha relixión que dun sistema económico. Evidentemente a Esquerda tamén ten a súa responsabilidade porque non foi capaz de romper dita situación. O descontento é cada vez maior porque a situación cada vez é peor. É a reacción oposta á situación económica do Reino de España. O feito sorprendente é que certas alternativas dialecticamente máis radicais conseguiron concentrar un maior número de apoios que outras veces; refírome a Bildu, a CUP ou AGE. As organizacións de Esquerda non só aumentan en porcentaxe electoral, aumentan en militancia. Iso é algo moi importante porque a xente que toma conciencia non se limita a protestar, quere mudar a realidade e está disposta a traballar para facelo.

Falas de Alternativa Galega de Esquerda. Que significou para ti  o nacemento de AGE?

A formación de Alternativa Galega de Esquerda devolveume a esperanza e as ganas de traballar, que se estaban a apagar despois de moitas derrotas políticas. Foi como un vento de aire limpo, de esperanza. A verdade é que foi unha loucura. Un mes de moito traballo, de durmir pouco, algúns compañeiros nada; de pegar cartaces, repartir panfletos, falar coa xente e escoitala. Penso que AGE é un antes e un despois na Esquerda non só a nivel nacional senón a nivel de Estado: por riba de todo é un exemplo de ilusión, de traballo e de unidade de acción para a Esquerda.

"Os prexuízos combátense con traballo, porque acordos electorais ou xuntar vinte siglas nunha pancarta non crea lazos de camaradería entre as organizacións, entre os militantes. É o traballo diario, continuo e solidario o que posibilita a unidade"

Pensas que hai moitos prexuízos aínda por parte do nacionalismo fóra de AGE cara a Esquerda Unida? Como se combate isto?

Os prexuízos existen nos dous lados, tanto en Esquerda Unida como nas organizacións nacionalistas, e evidentemente é algo moi negativo. A unidade en si é contraria á Esquerda, porque a diverxencia ideolóxica, o pensamento, crea diferenzas, crea separación. Parece evidente que o pensamento é máis complicado de xuntar que o non-pensamento propio da Dereita. Penso que perseguir a unidade de pensamento é perseguir a destrución da propia Esquerda; debemos traballar pola unidade de acción, por unha Esquerda máis aberta e dialogante, porque sen diálogo non pode haber unidade. Supoño que os prexuízos combátense con traballo, porque acordos electorais ou xuntar vinte siglas nunha pancarta non crea lazos de camaradería entre as organizacións, entre os militantes. É o traballo diario, continuo e solidario o que posibilita a unidade.

Estás a favor do dereito a decidir? Ou estás de acordo co teu coordinador federal Cayo Lara? E de presentar unha declaración de soberanía neste momento en particular?

O dereito de autodeterminación é un deses conceptos políticos que todo demócrata ten a obriga de respectar, defender e promover. A democracia non é o que un quere ou o que a un lle interesa, a democracia esixe determinadas prácticas e non todo o mundo é ou ten a obriga de ser demócrata. Se todos fosemos demócratas non teríamos rei, por exemplo. Penso que as declaracións de Lara constituíron o seu primeiro erro dende que asumiu a coordinación federal de IU, pero é unha opinión persoal. Como marxista, entendo que a problemática de clase está por riba da cuestión nacional, o marxismo non fai un tratamento propio da cuestión nacional, aínda que a defensa do dereito de autodeterminación dos pobos está presente dende a I Internacional, non como un axioma ideolóxico senón como unha estratexia práctica, unha ferramenta para a revolución. Os proletarios non teñen patria, como diría Marx, teñen a obriga de construíla: por iso os movementos de emancipación social adoitan ir ligados aos movementos de liberación nacional.

Por outro lado a dicotomía Estado-Nación non defende ao proletariado da súa propia burguesía, senón que acota un espazo concreto para a loita de clases. Non podo negar que o proletariado non debe intervir na loitas da burguesía amparadas polo seu nacionalismo empresarial, pero non estamos a falar diso: falamos da soberanía popular. Da vontade política dos obreiros, labregos e mariñeiros que constitúen a sociedade galega en contraposición a outros colectivos. Por iso son moi preciso coa diferenza entre a Soberanía Nacional e a Soberanía Popular. Historicamente foron os comunistas e os socialistas, pero sobre todo os primeiros, os que consolidaron e consolidan máis nacións, porque a revolución social esixiu a emancipación do feudalismo, a emancipación da burguesía da metrópolis e agora a emancipación do capital globalizado. Na miña opinión dicir que a autodeterminación está de máis no socialismo é como dicir que a democracia está de máis no socialismo. Aínda con todo, penso que o momento histórico estanos a pedir, como Esquerda,  unha unidade programática a nivel de Estado para derrocar a monarquía e forzar un novo proceso constituínte cara a unha democracia, cara a unha república. Que se forme parte dunha república unitaria, federal, confederal ou se proclame unha república galega independente dependerá da vontade dos galegos.

Fálasme de marxismo, de comunismo. Que lles dirías ós que o desprezan e seguen a afirmar “a fin das ideoloxías” trala desaparición da URSS?

O que fracasou na URSS non foi o comunismo, senón a súa ausencia, como di sempre Francisco Sampedro, un compañeiro do PCE (m-l). A URSS tivo moitas cousas boas e moitas cousas malas; a perfección non é algo humano; xa que nós non somos perfectos dificilmente construiremos algo que si o sexa. Eu destacaría o seu labor cultural, xa que ningún outro estado fixo tanto por estender a cultura na sociedade. Evidentemente o seu sistema político é unha barbaridade, como o son tódolos estados totalitarios dende a miña óptica libertaria. En canto ao marxismo, eu diría que nunca tivo máis vixencia. Todos os principios do capitalismo clásico estanse a cumprir hoxe en día. O que acontece non é algo novo e xa foi exposto no Manifesto Comunista. Algo moi interesante e que acontece na actualidade é precisamente esa propaganda dende os medios e os ideólogos do poder, que están empeñados en repetir unha e outra vez que o marxismo non ten sentido na actualidade, está anticuado. Penso eu que se estivera morto xa non terían razóns para querer matalo, non?

"A nova reforma educativa responde a uns intereses partidistas e a unha oligarquía empresarial que non persegue outra meta que construír unha sociedade de traballadores incultos e adormecidos"

Que é o que criticas da nova Lei Wert?

A nova reforma educativa é como tódalas que se veñen aprobando e aplicando dende a II Restauración; é dicir, responden a uns intereses partidistas e a unha oligarquía empresarial que non persegue outra meta que construír unha sociedade de traballadores incultos e adormecidos. Unha reforma educativa sempre ten que ir ligada a unha dotación nos orzamentos. Por desgraza aquí só  recortan. Ademais debería estar pensada a longo prazo e non para catro anos, é algo lamentable.

Hoxe mesmo falaba cun profesor universitario que me comentaba que o actual ministro facíalle ver con mellores ollos, dende o progresismo, aos ministros de educación da Ditadura. Non só nos atopamos ante un retroceso brutal: están a vender o noso futuro como sociedade. Eu apostaría por implementar, coas súas particularidades, un sistema similar ao nórdico. Evidentemente a realidade galega non é a mesma que a cubana ou a finesa e polo tanto o noso sistema non pode ser o mesmo; outra cousa é que avancemos cara a algo parecido ou utilicemos a súa experiencia para fundamentar a nosa. O día que teñamos unha Educación potenciada economicamente e fundamentada na necesidade de construír unha sociedade igualitaria e democrática onde o principal motor económico non sexa a especulación, senón o coñecemento, non estaremos baixo unha monarquía herdada do Franquismo.