Obtén o 56% dos votos fronte a Sergio Massa tras lograr unha fronte antiperonista grazas ao apoio da dereita de Juntos por el Cambio
É o ano 2018, un home despeiteado, vestido de traxe e con aires de grandeza disponse a saír ao escenario para impartir unha conferencia. Na pantalla, sobreimpresionada, aparece unha frase que di "a esmagadora superioridade do capitalismo". O home comeza a falar: "Vou falarlles da miña historia de amor coas ideas da liberdade, de como namorei do capitalismo". Esa persoa libertaria, ultradereitista, aparentemente excéntrica que aseguraba estar namorado do capitalismo, converteuse, cinco anos despois, na madrugada deste luns, no presidente electo de Arxentina.
Tras unhas semanas onde as enquisas prevían unha apertada carreira na segunda volta das eleccións entre Javier Milei e o candidato oficialista, Sergio Massa, o ultradereitista volveu romper todos os prognósticos, do mesmo xeito que fixo nas primarias abertas, para gañar cunha ampla marxe de máis de 10 puntos ao peronismo (56% dos votos fronte ao 44%). A derrota do oficialismo foi tan contundente que Massa saíu a recoñecela mesmo antes de coñecerse os resultados oficiais dun reconto que se realizou con suma rapidez e cuxos datos foron anunciados moito antes do horario previsto."
O máis importante que hai que deixar aos arxentinos é a mensaxe da convivencia, o diálogo e a paz ante tanta violencia e descualificación, é o mellor camiño que podemos percorrer", asegurou Massa no seu discurso asumindo a derrota, no que tamén anunciou que deixa a política. A súa candidatura alzouse, tamén contra todo prognóstico, coa vitoria na primeira volta cunha apreciable vantaxe de 7 puntos sobre Milei, algo que deu esperanzas de triunfo a un peronismo que temía mesmo non estar no balotaje, como se denomina en Arxentina á elección final. Pero, finalmente, non puido coa fronte común encarnada polo ultradereitista e a dereita tradicional da coalición Juntos por el Cambio, partido do ex-presidente Mauricio Macri e cuxa candidata, derrotada na primeira volta, era a ex-ministra de seguridade Patricia Bullrich.
A unión dunha fronte antiperonista foi, desde o momento no que se coñeceron os resultados da primeira volta, o gran obxectivo de Javier Milei. No seu discurso despois de quedar segundo por detrás de Massa, o libertario tentou atraer os partidarios da coalición de dereita moderada, a pesar de que o propio Milei fora moi agresivo contra eles durante a campaña. Con todo, nos días sucesivos tanto Macri como Bullrich prestáronlle un apoio que finalmente foi clave para ampliar a súa base electoral e conseguir tombar o peronismo.
"Grazas aos que traballaron polo milagre que é ter un presidente liberal libertario", dixo Milei no seu discurso de vitoria. A elección do termo "milagre" non é casual: é a primeira vez que un candidato abertamente libertario gaña as eleccións en Arxentina, e tras Mauricio Macri en 2015, o segundo que derrota ao peronismo desde a chegada á presidencia de Néstor Kirchner en 2003. Milei conseguiu facelo cunha campaña centrada en lembrar a situación económica tan crítica que vive Arxentina e cuxo responsable é en boa parte Sergio Massa, ata agora ministro de Economía do Goberno de Alberto Fernández. A inflación, problema estrutural do país desde hai décadas, subiu ata máis do 140% e a pobreza tampouco parou de aumentar baixo o Executivo actual. Tampouco mellorou a situación dos servizos públicos como a sanidade e a educación, buques insignia do peronismo. Aínda que Massa tentou por todos os medios afastarse do kirchnerismo tradicional da vicepresidenta e ex-presidenta Cristina Fernández de Kirchner e do actual presidente, Alberto Fernández, finalmente a súa xestión e impopularidade terminaron salpicándoo e sentenciando no balotaje.
Nestas difíciles circunstancias, os arxentinos decidiron dar un golpe de temón sen precedentes. A pesar de que Milei foi derrotado no último debate electoral, sendo acosado por un Massa que constantemente aludía ao "perigo" de que alguén como o economista fose elixido, e ao efectiva que pareceu ser a chamada "campaña do medo" do peronismo en primeira volta, finalmente os arxentinos deron o poder a Milei. As súas solucións aos problemas de Arxentina son ben coñecidas: destruír o que cualifica como a "caste política gobernante" que empobrece aos "arxentinos de ben", reducir de forma palpable o Estado, promover a dolarización da economía e pechar o Banco Central.
Unhas receitas que non están exentas de risco e que nun país onde o peso do Estado foi tan intenso como en Arxentina poderían ser desastrosas. A dolarización significaría non só unha perda de soberanía monetaria por parte do país latinoamericano, que quedaría en mans da Reserva Federal estadounidense, senón tamén asumir o perigo de non contar con dólares suficientes para lograr a transición, un escenario que nestes momentos é moi probable e que dificultaría aínda máis as condicións económicas dos cidadáns. Ademais, recortar "cunha motoserra", tal e como promete Milei, o Estado, parece arriscado nun país onde moitísima poboación depende da axuda estatal.
Doutra banda, todas estas reformas necesitarían a aprobación das cámaras lexislativas, nas cales o partido do candidato ultradereitista está en franca desvantaxe. Tanto o congreso como o senado están dominados por Juntos por el Cambio e Unión por la Patria (o partido de Massa), polo que a Milei resultaralle imposible realizar ningunha das súas medidas sen contar con estes partidos. Neste contexto cobra aínda máis forza a figura do ex-presidente Macri e da súa coalición, non só polo seu apoio senón tamén por ser absolutamente clave na lexislatura que comeza o presidente electo. Ademais, Milei tampouco conta con amplos apoios rexionais ou de gobernadores, cargos igualmente na súa maioría en mans dos dous grandes partidos. Por iso, para levar á prácticas os seus ambiciosos plans deberá negociar con esa "caste" que prometeu destruír.
Outra cuestión que provoca dúbidas é a estabilidade mental de Javier Milei, a cal foi criticada repetidas veces polos seus adversarios e utilizada por Massa durante o último debate electoral onde o oficialista tentou tolear ao economista. Ademais, neste final de campaña vimos ao agora presidente electo canso e mesmo excedido polas circunstancias nalgunhas das entrevistas que deu en diferentes programas. A iso súmanse outras excentricidades como a clonación do seu can Conan, ao cal estaba moi unido e que faleceu causándolle moita dor. Milei mesmo di chegarse a comunicar con el por medio dunha médium.
En España é ben sabida a proximidade de Milei con Vox, que chegou a convidar ao agora presidente electo ao festival organizado polo partido de Abascal, Viva 22, onde deu un discurso no que encomiou a liña seguida polos ultradereitistas
Durante toda a súa vida pública, o economista tivo intervencións nas que expuxo as súas ideas máis radicais, as cales correron como a pólvora nas redes sociais e en TikTok, onde Milei converteuse nunha auténtica estrela. Así, o votante novo chegou a el grazas a vídeos virais nos que o agora presidente aseguraba que permitiría a compra-venda de órganos, aseguraba que o papa Francisco era a representación do maligno na terra, ou defendía a venda libre de armas e a prohibición do aborto. Algunhas das súas ideas máis ultraconservadoras sitúanlle preto doutros referentes da extrema dereita a nivel mundial. O ex-presidente de Estados Unidos, Donald Trump, felicitouno ao pouco de coñecer a súa vitoria, e en España é ben sabida a súa proximidade con Vox, que chegou a convidar ao agora presidente electo ao festival organizado polo partido de Abascal, Viva 22, onde Milei deu un discurso no que encomiou a liña seguida polos ultradereitistas. Aínda que o economista matizou e moderou moitas destas propostas en campaña, as súas ideas radicais e ultraconservadoras en moitos ámbitos son evidentes.
Tamén o son as da súa agora vicepresidenta, Victoria Villarruel, á cal acusaron de negar os crimes cometidos durante a ditadura militar que gobernou o país entre 1976 e 1983. Villarruel tivo un rol preeminente na campaña en materia de seguridade, outra gran preocupación para os arxentinos e da cal Milei apenas falou. A xa vicepresidenta electa manifestouse en varias ocasións a favor da liberación dalgúns dos responsables do terrorismo de estado en Arxentina e defendeu a varios condenados por crimes de lesa humanidade.
En política exterior a incerteza tamén é manifesta. O presidente electo repetiu en varias ocasións que é un firme defensor do libre comercio e que este debe ser xestionado por acordos privados sen intervención estatal. Con todo, tamén expresou a súa negativa a establecer relacións con países que el considera "comunistas", unha idea sobre a que incidiu no seu discurso de vitoria, asegurando que comerciará cos países do "mundo libre". Por exemplo, relacións clave como son as de Brasil ou China, un dos principais apoios económicos de Arxentina, poderían estar en perigo se Milei establece esta política exterior baseada na ideoloxía.
O economista iniciará o seu goberno o 10 de decembro. Desde esa data ata dentro de catro anos, hai poucas certezas e moitas preguntas para un país que leva décadas sumido no círculo da inestabilidade.
