Anna Gabriel Sabaté (Sallent, 1975) é unha das caras máis visíbeis da CUP. Deputada e unha das voceiras da formación no Parlament, foi protagonista dalgúns dos debates máis relevantes na Cámara catalá e dos que tamén se deron no seu partido durante a longa discusión interna sobre o apoio ou non á investidura de Artur Mas. Asume que "non vai ser doada" a "desconexión" que o independentismo pretende do Estado e defende a "desobediencia" como única saída ante a negativa do Goberno central a convocar un referendo. Esta fin de semana participa na Coruña e Compostela nunhas xornadas sobre a Europa dos pobos e a confluencia da esquerda. Deses temas, e doutros como dos desprezos machistas que sufriu ou da estratexia política da CUP, fala nesta entrevista. 

Vén de participar nas xornadas sobre A historia de Europa decolonial e da Europa dos pobos sen Estado, será Catalunya o próximo pobo que acade o seu Estado?

O noso proxecto independentista é un proxecto de transformación social e moitas outras cousas. As xornadas ligan moi ben coa nosa idea de cambialo todo, como adoitamos dicir, e non só conseguir un Estado porque iso non é o único. Para acadar un Estado que se pareza a aquel do que nos queremos separar non pagaría a pena tanto esforzo. Debemos abrir posibilidades de que ese Estado se cree sobre unhas bases novas.

"Non queremos só conseguir un Estado; para ter un que se pareza a aquel do que nos queremos separar non paga a pena tanto esforzo" 

O Parlament iniciou esa "desconexión" de Catalunya do Estado español, pero vai ao ritmo que a CUP desexa ou se está a ralentizar?

Isto non vai ser doado porque temos un Estado que non senta a dialogar para poder abordar cal vai ser o intercambio de activos e pasivos. Temos moitas conexións, polo que esta desconexión ou ruptura, por vía unilateral e desobediente como nós cremos que paga a pena, vai ter moitas dificultades e somos conscientes disto. Non será doado polo talante do Estado español, pero tamén polo momento que estamos a vivir. O capitalismo bate duro e a crise económica en Catalunya está a provocar moito sufrimento; hai unhas bolsas de pobreza e extrema pobreza moi preocupantes, polo que o contexto non é sinxelo en ningún ámbito. Tamén é certo que tampouco é sinxelo seguir formando parte do Estado español, da UE nin do sistema económico vixente, polo que paga a pena facer o que faga falta para poder conseguir que melloren as condicións de vida materiais da clase traballadora. 

O independentismo alude á desobediencia e argumenta que non hai outra opción...

Esta mesma semana, un político catalán lembraba que xa pedimos ata 18 veces ao Estado español a posibilidade de facer un referendo e as 18 veces negóusenos, así que terá que haber desobediencia. O Tribunal Constitucional non para de suspendernos cousas: consellerías, leis, comisións... Para nós deixa de ter vixencia necesariamente porque, como tribunal de execución política que é, sabemos que non nos vai permitir operar coas marxes de autonomía e soberanía que reivindicamos. Declarámolo ilexítimo e teremos que desobedecer a súa legalidade, á que entendemos que faremos ben en non atender porque preferimos atender o plano da lextimidade e da maioría social no país que aposta por esa constitución da república catalá. 

"O 48% votou independentismo e isto, sumado aos que defenden a consulta, supón que a maioría quere que Catalunya decida o seu futuro"

Como pode explicar esa lextimidade cando non se acadou o 50% de votos a formacións claramente independentistas nas eleccións plebiscitarias?

Explicámolo dun xeito moi doado: todo isto é moi anómalo. O único que che permite contar de forma clara e nítida adhesións a un proxecto independentista é un referendo que faga unha pregunta clara e binaria sobre a cuestión. Como isto non se permite, aínda que celebramos o 9N por vía unilateral, sabemos que as plebiscitarias deron ás opcións unionistas un 36% de apoio e ás independentistas un 48%. É certo que hai unha marxe de formacións, como Catalunya Si que Es Pot e outras que non conseguiron representación, que non as quixeron converter en plebiscitarias pero que non son contrarias ao dereito a decidir. De contarmos ese 48% claramente independentista, as opcións non reacias ou favorables ao dereito a decidir e todo ese voto exterior e exilio económico, do que pouco se fala e ao que o Ministerio lle fixo todo o posible para que non puidese votar, temos unha realidade complexa pero sabemos que claramente hai unha maioría de poboación catalá que entende que temos o dereito a decidir cal será o noso futuro. 

"En Catalunya xeraremos o noso propio referendo, pero se cadra terá que ser cando xa teñamos desconectado do Estado"

E se hai un referendo pactado co Estado antes de que se culmite esa hipotética desconexión?

Nós, antes das eleccións xerais no Estado, xa dixemos que non viamos unha maioría favorable a ese referendo. A única formación que o defende agora é Podemos e non ten a maioría no Congreso. Cóstanos pensar que o PSOE poida aceptar esa condición porque o bipartidismo nunca destacou por atender os conflitos políticos que hai no Estado. Non confíamos nesa vía, aínda que nos alegra que estea na axenda política. A nosa vía unilateral non vai quedar condicionada por ese feito, pero se chegase o referendo, celebraríamolo porque é o que estamos pedindo desde hai moitos anos. Se non chega, seguiremos a nosa vía unilateral, pero entendemos que non debemos condicionar a unilateralidade a que chegue o referendo nin tampouco debemos condicionar á inversa porque non parece que se vaia atender a petición da xente. Antes ou despois, en Catalunya xeraremos o noso propio referendo, pero se cadra terá que ser cando xa teñamos desconectado do Estado porque no seu seo é imposible celebralo.  

Anna Gabriel, deputada da CUP no Parlament. CC BY-SA Sandra Lázaro / Catalunya Plural

Na súa visita tamén participa nun debate sobre a confluencia, como ve esta experiencia en Galicia baseada nas mareas e na que se unen independentismo e esquerda estatal?

Son realidades diferentes e estamos en diferentes momentos en cada unha das nacións sen Estado. Nós miramos con moitísimo respecto todos e cada un dos procesos que se leven a cabo en Galicia ou en calquera parte. En Catalunya, no momento que nos atopamos, entendemos que a confluencia de esquerdas ou de transformación non pode entenderse sen incoporarse á axenda independentista. Estariamos encantados de que todo o espazo que representa Catalunya Si que Es Pot, BCN En Comú ou En Comú Podem se incorporasen a esta vía unilateral porque senón é poñerse do lado da actitude do Estado e entendemos que ser de esquerdas non é iso. Tamén é certo que en Galicia hai outra realidade, un PP ocupando desde hai moito tempo moitas institucións e a Xunta, e pode entenderse a lóxica de priorizar estas nesas institucións e deixar a cuestión da axenda independentista noutro lugar, noutra prioridade, pero esa non é a nosa situación en Catalunya. 

"Pode entenderse que en Galicia se priorice a confluencia á independencia para estar nas institucións, pero esa non é a situación en Catalunya"

Coa marcha de Artur Mas e o acordo con Junts pel Sí, moita xente dixo sentirse defraudada coa CUP e quen non comprendeu certas concesións...

Se non nos situamos na orixe da situación esta anomalía democrática que vivimos, no feito de que non nos poidamos expresar libremente sobre a independencia, non entenderemos nada. Se esta fose unha lexislatura ordinaria, loxicamente a CUP non tería apoiado a investidura de ninguén de Junts pel Sí. Pero se entendemos esta situación como algo excepcional, como esa folla de ruta cara á ruptura prioritaria e como elemente imprescindible para artellar as outras rupturas sobre as que estamos traballando, se cadra enténdese. No Parlament temos a PP, PSOE e Ciudadanos, que están por un proxecto a nivel nacional lonxe do noso, pero tamén a nivel económico. Junts pel Sí, como mínimo, permítenos compartir esa folla de ruta de ruptura co Estado español, mantendo o noso perfil ideolóxico intacto. Como explicaría eu isto? Recomendaría pensar que en Catalunya a situación é excepcional, pero se non se atende a esa excepcionalidade, é lóxico e entendo que non se poida comprender esa alianza táctica.

"Se non se atende ao momento excepcional que vive Catalunya, entendo que non se comprenda a alianza con Junts pel Sí" 

Sufriu duros ataques tanto en Catalunya como fóra, algúns deles denunciados por machistas. Sentiuse máis atacada por independentista e anticapitalista ou por ser muller?

Se cadra é que es muller e atréveste a ser independentista e anticapitalista... É como un triplo atrevemento. Se es home, permítesece un pouco máis de marxe de disidencia política. En todo caso, como dicía o poeta, "ladran, luego cabalgamos". Se a caverna mediática do Estado ou os lobbys, cataláns e españois, nos atacan así supón que estamos no camiño e o que intentan é que volvas ao espazo natural, ao da casa onde as mulleres debemos estar pechadas e non atrevernos a saír e cuestionar as cousas. Nós xa perdemos o medo hai moito tempo e isto non nos fai dubidar nin un segundo, nin cuestionarnos, senón que nos fortalece. Se alguén le ou escoita: a máis insultos, máis convencemento. 

"O noso independentismo non ten nada, nada, nada de base identitaria"

Seu pai é de Riotino e súa nai de Murcia, que lle diría a quen non entende que con orixes fóra de Catalunya sexa vostede independentista?

O nos proxecto independentista, ou cando menos o da esquerda independentista, non ten nada, nada, nada de base identitaria. É un independentismo que se artella como reacción, en primeiro momento, ao franquismo e a todos os valores que quere instalar o Estado español e que ten unha fundamentación claramente democrática. Faste independentista porque te decatas de que é un dereito que lle negan a un pobo, independentemente de se os teus antepasados son deste pobo desde hai moito tempo ou acaban de chegar nos anos 40 ou nas últimas vagas de emigración dos 60. Apúntaste a un proxecto de liberación, independentemente de cales sexan os teus apelidos ou a túa orixe.