Diego Cañamero (Campillos, Málaga, 1957) é o portavoz nacional do Sindicato Andaluz de Trabajadores (SAT) e unha das cabezas visibles da loita obreira en Andalucía xunto a Juan Manuel Sánchez Gordillo, alcalde de Marinaleda. De visita en Galicia convidado pola CUT para alentar as Marchas da Dignidade e a súa mobilización do vindeiro 22 de marzo, insiste na necesidade da "unidade do pobo" e das forzas da esquerda no Estado, tamén en territorios como Galicia, Euskadi ou Catalunya, con cuxo dereito de autodeterminación non ten "ningún problema".

Visita Galicia por mor das mobilizacións do 22 de marzo, as marchas da dignidade. Que agarda destas protestas?
Nestes momentos, nos que o Estado e o Goberno que o xestiona se converteron en maltratadores dos pobos, cómpre que esa cidadanía se organice para golpear o BOE. Durante estes anos os distintos sectores, minoritariamente, estivéronse mobilizando. Non hai que negar a loita heroica dos mineiros, do 15-M, do SAT, de Gamonal, dos médicos, dos profesores... Pero por separado. E o Goberno foinos triturando e derrotando estas reivindiacións. O que se trata é de organizar o pobo, de abaixo a arriba, e golpear para que o Goberno teña que marchar, porque se sitúa na ilegalidade cando maltrata o seu pobo, teña ou non o voto. O voto non dá dereito ao abuso, non autoriza a ter seis millóns e parados nin a esta reforma laboral laboral ou a que se recorten as pensións. Os gobernos que agora mesmo fan esas políticas están situados na ilegalidade e non están lexitimados. Do que se trata é de que o día 22 non sexa o final de nada, senón o principio desa gran mobilización de todo o Estado para romper cun goberno ilexítimo.

Como ve, neste contexto, o labor dos grandes sindicatos estatais?
Eu creo que os grandes sindicatos perderon o tren. Baixaron hai tempo na primeira parada e o tren segue en marcha. Ao final os cidadáns pasáronos e deixáronos atrás. Tanto os sindicatos como os partidos son como os vehículos; cando un vehículo envellece e non te leva onde queiras hai que abandonalo. E os cidadáns estanse decatando de que hai vehículos que xa non son válidos.

Pero, non hai vehículos mellor engraxados?
Si. Os sindicatos nacionalistas e alternativos, os movementos sociais, as plataformas contra os desafiuzamentos, as mareas, o 15-M... Están xurdindo movementos de abaixo a arriba, non con esa cultura vella e añeja. Estase fraguando esta unidade necesaria para avanzar e para tentar por todos os medios que retrocedan esas políticas tan dañinas.

O Sindicato Andaluz de Trabajadores (SAT) saltou á esfera mediática do Estado por accións como as desenvolvidas nos supermercados. Sentíronse caricaturizados?

"Ocupar o Carrefour ou o Mercadona é unha denuncia para que se arroiben os políticos"

Nós levamos cerca de corenta anos loitando en Andalucía; ocupando leiras, defendendo os traballadores das fábricas... e o SAT fórmase en 2007, agora estámoslle dando dando vida a unha organización máis aberta a todos os sectores da poboación. Tentamos denunciar que en Andalucía temos un 37%, dous millóns de pobres e un 67% por cento de paro xuvenil. Hai ringleiras nas oficinas do INEM, e nos concellos para pedir que lles paguen artigos de primeira necesaidade. Ocupar o Carrefour ou o Mercadona é unha denuncia para que se arroiben os políticos, porque o pobo está tocando a pobreza extrema. Esas accións romperon o cerco mediático, aínda que criminalizar, ridiculizar e e estremar a nosa loita. Nós abrimos un pouco os ollos de moita xente, igual que o están a facer outros colectivos. O que cómpre xa é que ese 80% da poboación ao que o PP lle chama "maioría silenciosa" se incorpore á mobilización social. Non hai cambio posible sen ela; tense que incorporar pacificamente, pero tense que incorporar.

Vostede sinalou en diversas ocasións que non abonda con indignarse...
Indignada hai moita xente, pero silenciosamente. Cómpre que esa rabia se exprese. Cando un Goberno non funciona ben hai que rebelarse, igual que cando unha cooperativa non funciona ben e malgasta os cartos, os socios se rebelan. Nós somos socios do Goberno, porque lle demos o noso votos ou proque moita xente llos deu, pero iso non lle dá dereito a abusar nin a facer o contrario do que promete. Cómpre quitarlles o Goberno e o camiño é a mobilización social.

Aínda que iso implique ter problemas coa Policía, como lle aconteceu a vostede?

"Nos últimos tres anos detivéronme seis veces, pero eu non levei un céntimo a un paraíso fiscal nin fun agresivo"

Máis que coa Policía, eu tiven problemas cos xuíces. Ocupar un banco ou unha leira, facer un corte de estrada ou entrar nun medio público que só saca a Julián Muñoz e á Pantoja para dicir que en Andalucía non só hai o Rocío e chistes de Lepe... Por iso condénante e múltante. Estamos sendo fortemente golpeados, pero estamos dispostos a pagar ese prezo. Nos últimos tres anos detivéronme seis veces, pero eu non levei un céntimo a un paraíso fiscal nin fun agresivo, simplemente denuncio a realidade da nosa terra e as inxustizas.

Vostede é das persoas que considera que estamos nunha nova Transición, nun cambio de réxime?
O importante é que a xente entenda que só vai acadar melloras sociais e políticas coa unidade do pobo. Non importa o partido ou do sindicato que sexas; cando a inxustiza chama á porta non pregunta a quen lle votaches, cómpre unidade en base á democracia para o pobo e economía para o pobo. A economía non é do 10% de parásitos que non fixeron nada nin a democracia é dos catro que están enriba. A democracia ten que ser pan, vivenda, dereitos, futuro... Porque senón, convértese nun teatro. Nós non temos nin policía, nin xuíces, nin cartos, nin xornais. Só a unidade e a palabra, eses son os valores

É importante a solidariedade entre as diferentes esquerdas do Estado?

"A esquerda comete moitos erros porque se pelexa nas comas, nos puntos, nas pancartas..."

Si, iso é fundamental. Ao non ver ese proxecto e non ter esa análise política estamos cometendo moitos erros. A esquerda comete moitos erros porque se pelexa nas comas, nos puntos, nas pancartas, nos comunicados, en quen fala e en quen non.. Cómpren ideas moi claras. Ou conseguimos unidade baseándonos en catro ou cinco cousas fundamentais que despois derivarán nun programa amplo ou non avanzamos. Podemos estar falando eternamente, podemos saír nos medios algunhas veces, podemos ter algúns éxitos... Pero se non quen de lograr a unidade, seremos derrotados.

E co nacionalismo? En Galicia existe un forte debate a respecto da relación entre as forzas soberanistas e estatais e sobre o recoñecemento do dereito de autodeterminación...
Os movementos nacionalistas teñen que saber que o BOE está en Madrid e que dende aí se sacrifica aos territorios, aos traballadores e aos distintos sectores. Non hai un só territorio que non estea tocado e danado polo Goberno central. Se debilitamos o Goberno central, os distintos procesos nacionalistas terán o campo moito máis aberto e a estrada máis despexada. Está claro que a historia así o está demostrando, non o estamos inventando; coa unidade das clases populares avánzase. Se o pobo non se une, quen avanzan son os egoístas, os sectores máis reaccionarios, con normas como a lei do aborto ou a lei de seguridade cidadá, que nos retrotraen 40 anos... Estamos nun sistema no que as clases sociais loitan unhas coas outras e eles estannos gañando, cun Goberno que é herdeiro do golpe de Estados e dos franquistas, dos que levaron aos nosos antepasados ás cunetas. Un pobo de pobres non lle pode votar a un partido de ricos.

Haberá quen se pregunte como un andaluz pode apoiar o dereito á autodeterminación doutros territorios do Estado...

"A política é como o amor e se unha parella non se quere, sepárase"

Eu explícoo dunha maneira sinxela: mire vostede, case toda a sociedade está de acordo coa lei do divorcio. Eu estou de acordo e non me divorciei. Iso ten que existir para que os pobos teñan ese dereito, as cousas non se poden conservar mediante decretos. A política é como o amor e se unha parella non se quere, sepárase. Nós respectamos eses procesos coa mellor vista, nese aspecto non temos ningún problema.

Neste contexto, ve posible reproducir modelos como o de Marinaleda? En ocasións preséntase como "unha utopía"...
Pódese, pero cada un na súa situación concreta. Unha cousa é o campo, outra a cidade... O importante é o espírito de para que serven a economía, a política, as instiucións e os poderes do pobo. Todo ten que esta ao serivzo do ser humano, das persoas. En Marinaleda o proceso é aliviar a situación do pobo, un proceso político e económico no que todo é para que a maioría da poboación se beneficie. Un terratenente con 40.000 ou 30.000 hectáreas é un insulto para a intelixencia, porque a terra é un don da natureza; para os crentes será un don de Deus e ten que estar ao servizo das persoas e ser público. As grandes empresas teñen que estar nas mans do público para que o beneficio sexa da sociedade.

Os casos de corrupción que están a ocupar os titulares tanto en Galicia como en Andalucía alimentan esas reivindicacións?
E certa maneira, si. Iso ten que rebelar e cabrear máis á xente, que ten que saber que son os seus cartos, que non son cartos de alguén abstracto. Son os teus cartos e cando rouba un político está roubando o teu futuro e o dos teus fillos, a sanidade do teu avó, da túa nai e do teu veciño. Pero o Estado, o Goberno e o sistema desvincúlano. Fálan da crise como dun fenómeno natural, como cando chove moito. Pero non é algo natural, está fabricado por persoas que deseñaron este modelo, este desfalco económico. Quen fixo iso ten nome e apelidos e cómpre descubrilos. Pero o poder mediático tamén está nas súas mans.