"Non podemos permitirnos que a xente nova se senta inútil; sentirse inútil é a peor enfermidade que hai", dicía Vint Cerf nunha cea que tivo lugar nas 48 horas que pisou Madrid, onde pediu ideas para entender que pode facer Google para axudar á mala situación que atravesa España.

"España está a atravesar o peor período que lembro en 50 anos", dixo quen é considerado un dos pais fundadores da World Wide Web. Vinton Cerf, xunto con Bob Kahn, creou en DARPA o TCP/IP, a familia de protocolos que fixeron posible internet. Cerf recibiu moitos galardóns e recoñecementos a nivel mundial pola súa tarefa no campo das ciencias computacionais, entre eles o Premio Turing.

Visionario e científico informático, considerado un dos inventores máis grandes aínda vivos, o seu cargo en Google é "Chief Internet Evangelist" (Xefe Evanxelista de Internet, ou algo así) e especulouse tamén con que o personaxe do Arquitecto de Matrix está baseado nel. Está a traballar desde hai un tempo tamén na chamada Interplanetary Internet, que é nada menos que a seguinte etapa de internet, tecnoloxía para levar un sistema de comunicacións ao espazo.

Cerf mostrouse preocupado pola situación que atravesa España e pediu escoitar ideas, porque cre que "a solución ten que vir desde fóra, e internet é unha forma de expandir o mercado". A conversación xirou en torno ao momento sobre se aceptamos a disrupción ou non, e especificamente se o goberno a acepta no momento de adoptar novas políticas ou seguir apoiando a modelos xa existentes.

"Un copyright que dura 70 anos non ten sentido". Cerf dixo que está ben que un artista protexa a súa obra durante un período de tempo razoable, e mencionou que nos principios das leis de copyright, en Estados Unidos, pasados 14 anos os dereitos sobre a obra caducaban e se o creador estaba aínda vivo podía pagar para estendelos. Dixo que alén disto, estamos a esquecernos doutro aspecto importante, o relacionado co impacto social que tivo o mundo dixital. "Durante moitos anos fixemos moito pola protección do dereito do artista pero pouco polo interese do público". Debo contar que neste punto algunhas persoas na mesa non puidemos conter un aplauso.

Fáltanos intuición no relativo ao impacto que Google Glass pode causar no futuro. Haberá algo de dano antes de que podamos descubrir en que maneira serán útiles

Cando se lle preguntou sobre PRISM, Cerf foi rotundo en afirmar que non existe ningún conduto entre os servidores de Google e a NSA. "Cando alguén pensa que non somos boas persoas é porque non entenden como funciona o negocio de Google. Tratamos moi ben aos accionistas, pero nós non poderiamos facer negocio se non tivésemos en conta ás persoas. Necesitamos ser máis transparentes, mostrar como funcionamos. Hai quen cren que hai un tío en Google lendo os seus emails e non é así, o que hai é un computador. Pero necesitamos facelo."

Ao pensar na privacidade e os inventos de Google, era imposible non falar das Google Glass. "Fáltanos intuición no relativo ao impacto que esta tecnoloxía pode causar no futuro. Haberá algo de dano antes de que podamos descubrir en que maneira serán útiles", dixo Cerf, explicando que pasará un tempo ata que acordemos certas convencións sociais para o uso das lentes.

En eldiario.es puidemos preguntarlle máis en profundidade sobre varios temas, entre eles: a súa visión da privacidade, o impacto dos actos dos gobernos sobre a rede e se internet ten ou non fronteiras en realidade. Tamén sobre os cambios no algoritmo de Google e a súa relación coas "cámaras de eco". Tamén quixemos saber como quen estivo no nacemento de internet, ve o seu futuro. Cerf foi extremadamente amable con todo o que se lle achegaba, mesmo se ofreceu a soster o móbil que o gravaba o tempo que durou a entrevista. Pousou con infinita paciencia para todo o mundo que lle pediu unha foto e a pesar dos 30 graos centígrados fóra en ningún momento se amosou canso.

MG - Moitas empresas e persoas de todo o mundo utilizan os servizos de computación na nube de Google, e esta compañía mantén unha cantidade masiva de datos dos seus clientes. A xente preocúpase pola gran dependencia que ten de Google, e de que calquera decisión podería cambiar as regras para a súa organización. Non cre que esta área debe ser regulada dalgunha maneira, ou a nivel internacional?

VC - En primeiro lugar teñamos en conta que no interese primordial de Google está o de protexer a información das persoas. Se non confían en nós para protexer a privacidade dos seus datos, entón deixarán de ser clientes e o negocio se esfuma, polo que estamos moi motivados a protexer esa información.

Damos aos nosos usuarios unha chea de ferramentas para facer isto. Cando estás a usar o noso email ou outros servizos, nós ciframos o tráfico cara á nosa nube. Cando movemos tráfico desde un servidor a outro, ese tráfico está cifrado. Iso por unha banda. Tamén lles damos a oportunidade de usar verificación en dous pasos para  previr que sexan violados. É unha opción que pode usar calquera que teña un teléfono móbil. Somos moi resistentes ás demandas que se nos fan a través das autoridades competentes. O noso equipo legal avalía as demandas que se nos fan para determinar se son ou non legais e se son razoables. E se non pensamos que son razoables, negámonos.

"O noso equipo legal avalía as demandas que se nos fan para determinar se son ou non legais e se son razoables. E se non pensamos que son razoables, negámonos"

En termos de tratar de regular este tipo de cousas, é moi difícil, porque as tecnoloxías que se usan en diferentes compañías non son uniformes nin as mesmas, así que podes imaxinar que existen prácticas ou procedementos que poden non estar implementados en cada un dos sistemas, pero en cambio si pode haber principios que poden ser amplamente adoptados. Eu creo que imos ir chegando a convencións  sociais que poidan axudar a protexer o sentido de privacidade das persoas, pero necesito subliñarche que isto non vai de que algunhas compañías adopten o que chamamos prácticas seguras.

Sabes, cando tomas unha foto co teu móbil e sóbela a algún lugar na web, ás veces estás a tomar unha foto de algo máis que non é o que ti pretendías. Se tomas unha foto dun monumento e hai persoas aí e pos iso na rede, algunhas persoas poden recoñecer a quen están na foto e ti non o sabes, non coñecías a quen estaban aí e pode ser que non se supuña que estivesen onde estaban cando se tomou a imaxe.

Google é moi sensible a iso, cando facemos o noso Street View, por exemplo, suprimimos os rostros das persoas e as matrículas dos coches. Facémolo porque estamos a tratar de protexer a privacidade das persoas. Non estou convencido aínda de que saibamos cales teñen que ser as accións correctas, e estou aínda máis preocupado con que como sociedade saibamos desenvolver convencións que nos fagan sentir máis cómodos co tipo de información que se atopa no sistema.

"Deberiamos pensar dúas veces acerca da información que pomos á rede, porque debemos ser conscientes do impacto que pode ter sobre outra persoa"

Deberiamos pensar dúas veces acerca da información que pomos á rede, porque debemos ser conscientes do impacto que pode ter sobre outra persoa. Nin sequera pensamos niso. No pasado probablemente non importaba, tomabas  unha fotografía e estaba nun pedazo de papel, púñalo nun caixón da túa casa, mesmo se se trataba dunha imaxe de alguén que non coñeces, non é un problema. Pero unha vez que está subido á rede e é visible a outras persoas, entón é unha historia diferente.

Isto é aínda bastante novo. Esta tecnoloxía ten só 15 anos, 1995, que é cando a World Wide Web realmente comezou a chegar á conciencia da opinión pública. Non creo que iso sexa suficiente para desenvolver as convencións sociais sobre como vemos á tecnoloxía. E isto pode chegar a ser a forma máis potente na que manexemos a tecnoloxía.

MG - Así que para vostede sería unha cuestión de conciencia e de que a xente se afaga a certa tecnoloxía?

Sen dúbida unha gran parte do desafío é educar as persoas para que entendesen os efectos secundarios das eleccións que fan. Se non teñen conciencia de que o uso dunha tecnoloxía podería causar mesmo problemas para eles mesmos ou a outras persoas, entón eses problemas aparecerán. Pero cando un número suficiente deses problemas se tornan visibles, é aí cando empezas a ver a reacción social a iso, cando a xente voluntariamente decide non incluír información nos seus blogs, por exemplo, aloxando imaxes ou cousas polo estilo, ou deciden facer que as súas mensaxes sexan privadas.

MG - Vostede falou de fronteiras, e é algo que desde Google sempre se menciona, este concepto de internet que non ten fronteiras, co cal, dalgunha maneira, todos estamos de acordo. Con todo, vemos todos os días como hai leis e gobernos que vixían e impoñen restricións: FISA en EEUU, as leis de privacidade en Europa, o control e a vixilancia e a censura en China. As leis e as accións que se realizan nos Estados Unidos afectan a todo internet, non cre que este concepto de internet sen fronteiras vólvese un pouco naïf? Non deberiamos abordalo desde un punto de vista máis realista, facendo coincidir a política do mundo real co potencial de internet?

VC - Ti fas unha observación moi práctica, coa que estou de acordo. Aínda así, a estrutura básica da rede é aínda insensible aos límites internacionais. As direccións numéricas non son sensibles aos identificadores de país, nin nada. Despois do sistema de nomes de dominio deseñado en 1984, a xente puxo códigos e de súpeto hai códigos baseados en países no ciberespazo. E usámolo porque ben, se hai unha persoa en Francia, quizais esa persoa quere usar o Google francés, ou o italiano ou o alemán, se está neses países.

Así que introducimos esta noción das fronteiras nacionais, en parte para mellorar a calidade das procuras. Eu sigo pensando que a funcionalidade básica da rede debido aos seus alicerces punto a punto (end to end), é insensible á localización das fronteiras.

Cando che envío un correo electrónico, realmente non me importa a través de que país pasou, ou como chegou a ti, o único que me importa é que chegou alén. E eu creo que é moi importante manter esta conectividade. Agora, os países, como se senten responsables da seguridade pública, están preocupados pola posibilidade de que internet se poida utilizar para danar a alguén, e están aínda máis preocupados porque algúns dos danos poden vir a través doutra fronteira nacional.

"A fraude, por exemplo, pode ser cometida mediante o servizo postal ou cara a cara ou por teléfono. A fraude en internet non é nova, é só outra maneira de levalo a cabo"

Agora ben, estes danos non son diferentes doutros que puidesen derivarse doutras circunstancias. A fraude, por exemplo, pode ser cometida mediante o servizo postal ou cara a cara ou por teléfono. A fraude en internet non é nova, é só outra maneira de levalo a cabo. O problema é que se a fraude se produce a través dunha fronteira internacional, hai cuestións dos acordos xurídicos bilaterais, acordos de extradición ou de cooperación, etc. E estes necesítanse non só no caso dunha situación de Internet, servizo de correos ou calquera outra cousa. Así que isto non é novo nin especial, é só outro exemplo do caso en que un dano se exerce nunha xurisdición e a vítima está noutra diferente. E imos ter que desenvolver acordos nalgúns países sobre que é aceptable e que é socialmente inaceptable para deter ás persoas que están a romper as regras. E aquí temos unha chea de traballo que facer, para establecer este tipo de acordos multilaterais. Así que unha vez máis, a tecnoloxía é nova, pero o abuso non o é.

E a outra cousa a destacar é que tecnoloxías como estas realmente son infraestruturas e a infraestrutura pode ser usada e abusada, e nunca  podes garantir absolutamente que non haxa abuso. Así que aínda que o enxeñeiro quere evitar que o abuso ocorra utilizando medios técnicos, haberá situacións nas que deberemos ter acordos multilaterais para certos comportamentos que non son aceptables, e o único que podemos facer é dicir que se atrápanche naqueles comportamentos, vai haber consecuencias.

O que nos leva á necesidade de auditar e a un desexo de visibilidade e de vixilancia a fin de detectar cousas malas. Pero aínda así, non podemos garantir que imos detectar todas as cousas malas que suceden, así que ao final tamén temos outra ferramenta que consiste en que temos que dicir á xente que non faga iso porque simplemente está mal. E aínda que soa como algo débil dicir iso, máis forzas xuntas son como a gravidade, que en grandes cantidades é unha forza moi poderosa. Cando tes sociedades que se poñen de acordo en que certas cousas son inaceptables, como a pornografía infantil, pódese ter unha forma moi efectiva para tratar de erradicar iso.

"A maior vantaxe da internet vén da súa apertura e de que hai xente que quere compartir información entre si. Odiaría perder iso no camiño por tratar de inhibir o dano"

Así que creo que nas próximas décadas imos desenvolver convencións sociais, algunhas das cales deberán ser reforzadas por acordos bilaterais, multilaterais, internacionais, e outros de carácter interno por natureza. Pero ao final creo que a maior vantaxe da internet vén da súa apertura e de que hai xente que quere compartir información entre si. Odiaría perder iso no camiño por tratar de inhibir o dano.

É como os coches: non deixamos de fabricalos, non deixamos de construír estradas, porque son moi importantes para a economía. Pero as persoas entran nos coches bébedos e conducen e morren, dicímoslles "non o fagas". E fano de todos os xeitos e que os detemos e quitámoslles a licenza e metémolos no cárcere e pómoslles unha multa. Desta maneira  dicímoslles que hai consecuencias sobre os comportamentos que consideramos socialmente inaceptables. Ese mesma mensaxe poderiamos desenvolver na contorna de Internet.

MG - Google estivo refinando o seu algoritmo para obter resultados máis personalizados, dando máis relevancia ao que se di nas redes sociais. Cre vostede que isto axuda a conseguir unha mellor información, mesmo se non é aquilo que nos gustaría escoitar? Como podemos evitar as cámaras de eco?

Oh, pregunta interesante. Esta é tamén a idea de que o mundo se vería como a forma en que un o desexa ver en lugar de como realmente é. É un intercambio interesante. Non somos perfectos ao entregar só a información que desexas ver, a pesar de que ás veces pensamos que sería moi valioso que se ti estás a buscar algo en particular, debemos ser capaces de responder. Doutra banda, deime conta de que a miúdo devolvemos respostas que non son exactamente o que estabas a buscar e que ese achado fortuíto (serendipity) faiche descubrir cousas que non pensabas antes, porque estaban fóra da túa forma de pensar.

En realidade teño sentimentos contrapostos acerca do noso enfoque de tratar de mellorar a pertinencia da información que estamos a che devolver. Ao final, detesto que a xente vai escoitar ou crer ou absorber a información que lles resulta compatible coa súa forma de pensar. E a maioría da xente tende a non dedicar moito tempo para mirar o outro lado do cadro, así que non importa o que facemos (na procura), aínda haberá unha tendencia en escoitar a información que sexa consistente cos seus puntos de vista e rexeitar a información que non o é.

O mellor que podemos facer é tratar de animar á xente a escoitar diferentes puntos de vista, que é o que se trata o bo xornalismo. Así que se estou preocupado por algo é por manter o modelo de negocio ou polo menos reinventar o modelo de negocio do xornalismo.

"O mellor que podemos facer é tratar de animar á xente a escoitar diferentes puntos de vista, que é o que se trata o bo xornalismo. Así que se estou preocupado por algo é por manter o modelo de negocio ou polo menos reinventar o modelo de negocio do xornalismo"

É vital para unha sociedade democrática ter unha prensa crítica e digamos equilibrada e libre, na miña opinión. Está a faltarnos isto neste momento debido á situación económica dos xornais e os medios de comunicación online.

Temos que atopar unha maneira de resolver ese problema, necesitamos un mellor modelo de negocio no mundo de hoxe para asegurarnos de que os xornalistas como ti, en realidade, funcionen ben, teñan acceso á información que necesiten para facer a investigación que requiran.

Creo que é un gran reto para todos nós, especialmente calquera que crea que o xornalismo é unha parte importante da nosa sociedade. Espero que cheguemos a ser parte da solución para facer o xornalismo máis sustentable do que foi. Recentemente houbo unha gran redución do número de lectores tradicionais. A xente vai á televisión ou a Internet en cambio, porque non son o suficientemente pacientes para ler un artigo ben escrito. Así que temos que atopar unha maneira de volver adestrar ás persoas para que queiran entrar en profundidade nos temas e nas cuestións investigadas. E é un problema difícil que aínda non se resolveu.

MG - Unha vez dixo que lle gustaría ter 8 anos de idade agora, só para ver como será internet en 2050, moitas veces eu sentín o mesmo, que quero estar no futuro por 5 minutos só para saber como se verá internet.

(Cerf asente entusiasmado) - Iso! Como se vería?

MG - Unha cousa segura é que vostede ten máis pistas ca min, como cre que vai ser?

"Hoxe escoitamos de internet, fálase dos dispositivos que están conectados a Internet, falamos de internet. En 2050 non imos estar sequera pensando nela, só vai estar aí, cada dispositivo será parte do sistema"

Creo que en realidade pode ser invisible. En 2050 non a imos a notar. Hoxe escoitamos de internet, fálase dos dispositivos que están conectados a Internet, falamos de internet. En 2050 non imos estar sequera pensando nela, só vai estar aí, cada dispositivo será parte do sistema. Daremos por sentado que as cousas se comuniquen unhas con outras. Esperaremos que as cousas manexen a outras cousas porque todas serán accesibles polo sistema.

Así que será como o aire. E como a electricidade.

Non pensamos: "oh, hai electricidade en casa". Miramos ao redor por un enchufe para conectar e esperamos que a electricidade estea alí. Despois de conectar simplemente non pensas máis niso. Cando pulsas o interruptor da luz, só esperas que a luz salga, non pensas "OK, acendo o interruptor da luz e o xerador debería estar a xerar electróns e deben fluír aos cables - simplemente non pensas niso.

E creo que internet será así, literalmente desaparecerá no ambiente. Hai un home chamado Mark Weiser, de Xerox, que traballaba no centro de investigación, que quería transmitir o mesmo concepto, quería dicir que as computadoras simplemente desaparecerán nos mobles, nos muros da casa, no noso coche, na nosa roupa. Creo que internet será así en poucos anos.