Di un dos membros de Das Kapital, O Leo, que o último, -e derradeiro-, disco deste grupo comeza como unha explosión. Mais o mesmo podería dicirse de todos os temas que o compoñen. Un estourido, condensado en cinco cancións. Máis firme. Con maior contundencia, no son, respecto a ‘Grecia’ e ‘Ruído negro’. Leo F. Campos, Daniel Salgado, Marcos Paino, Tomás Ageitos, David Ageitos e Dr. Chou despídense así das gravacións, -malia que van a seguir facendo concertos, polo momento-. Non querían repetir o mesmo infinitamente e, como di O Leo, “xa que non dá chegado o socialismo, non podemos estar chamando por el todo o tempo”. Mais aí queda o seu discurso. A súa estética. Retrato posible dun tempo escuro marcado pola involución dos dereitos que son nosos. Reacción ante a violencia que nos esmaga. Resposta ante o que nos fire os ollos.

Por que decidistes parar no terceiro disco?

Daniel: Xa non tiñamos idea de facer máis de tres. Ademais, temos a sensación de que xa dixemos o que tiñamos que dicir… O discurso do grupo non podía reproducirse infinitamente. E eu admiro os grupos que saben parar a tempo...

Marcos: Eu creo que está ben: tres discos en pouco máis de catro anos. Ademais, é complicado: somos seis e para tocar cada un vai desde un sitio do país…

O terceiro disco non ten título. Nin as cancións. Para que nós interpretemos?

"Hai moitos grupos que teñen un primeiro disco sen título. No noso caso, é o último o que non o ten"

Daniel: Houbo como un proceso de adelgazamento. Hai bases máis traballadas, máis densas, no terceiro. As letras son tamén cada vez máis condensadas. Xogamos moito á redución, á repetición, -Leo xoga moito á repetición ao cantar-. E todo iso vai ben para deixar o disco o máis aberto posible á interpretación. Ademais, hai moitos grupos que teñen un primeiro disco sen título. No noso caso, é o último o que non o ten. Como se fose o primeiro...

‘Grecia’, o voso segundo disco, era distinto do primeiro, ‘Ruído negro’. Este terceiro soa máis contundente. Tamén se cadra por ser máis curto e entón máis concentrado…

Marcos: O primeiro disco partía de bases xa feitas. No segundo xa falamos de que tiña que ser máis ruidoso, co ritmo máis traballado, menos pop, e non melódico. Para o terceiro traballamos con sons analóxicos. No anterior era todo máis electrónico, máis de caixas de ritmos…

Leo: O terceiro disco é, si, como unha destilación de todo. Está máis concentrado. Sae favorecido pola brevidade. Hai unha maior contundencia xa nas bases, ao gravar son real.

Neste está máis presente a percusión ou a guitarra…

Marcos: No terceiro gravamos cada percusión con catro micros e iso nótase. Creas un espazo distinto, un son máis amplo...

Daniel: Claro que despois todo é procesado electronicamente…

Marcos: Si, está todo procesado, pero é máis orgánico. Non son só sintetizadores. É son real gravado. Ao principio o grupo ía ser máis electrónico. Pero faltábanos o orgánico. Por iso no primeiro disco hai xa algo de guitarra en tres temas. No segundo xa está máis presente, e no terceiro xa se ve que asumimos que temos dous guitarristas. Que son David Ageitos e Dr. Chou.

Como foi, entón, neste terceiro disco, o proceso? Porque sodes bastantes...

"Sempre traballamos a partir da idea da que nace o grupo. Que é máis ben poética: a escuridade… Como unha radiografía, un escáner do noso tempo"

Daniel: Sempre traballamos a partir da idea da que nace o grupo. Que é máis ben poética: a escuridade… Como unha radiografía, un escáner do noso tempo. Marcos fai a composición musical, Leo os arranxos de voz, eu as letras…

Leo: Todos opinamos, levamos cousas…

Esa idea de partida ten que ver coas ruínas, cos cascallos. E coa violencia. Co “estado de excepción permanente”, como dixestes. Ou coa “total indixencia da vida”, como di ‘Ruído negro’. Nese sentido, o voso proxecto é como unha reacción ante a violencia. Unha resposta fronte ao que tedes diante dos ollos. 

Daniel: Eu véxoo como unha alerta, un aviso. Non é que nós vexamos algo que o resto da xente non ve nin nada así. É que estamos no medio dun proceso moi violento de destrución das nosas vidas, tal como as entendiamos, e a iso respondemos. Non só polas letras, que non poden desligarse do resto. Por toda a aposta musical. Mais non temos vontade ningunha de ser profetas. Somos parte dos afectados por ese proceso de destrución.

"Non temos vontade ningunha de ser profetas. Somos parte dos afectados por ese proceso de destrución"

Leo: Normalmente os xornalistas pregúntanos por que somos tan violentos. Mais é o que dis ti: unha reacción ante a violencia. Dicía Bertolt Brecht que “Do río que todo arrastra ao seu paso dise que é violento/ mais ninguén chama violentas as marxes que o comprimen”. Pois é iso. E recuperar a linguaxe, non asumir a linguaxe do poder, é parte do reto. E volvo a Brecht, que dixo que sempre pensara que a realidade era tan dura que, con dicir o que estaba pasando, debería romper o corazón de calquera. E é iso. Con dicir o que está pasando, xa debería chegar.

Daniel: E Marcos está calado, pero despois fai el todo…

Leo: É que a nosa proposta desafía unha formación convencional. Onde está o curro é na produción. O demais fusiona con iso. Nós non facemos un espectáculo de rock e iso nótase ben no directo: é moi importante o traballo técnico. Tomás Ageitos é o noso técnico de directo e, cando el está, nótase moito, porque el entende o concepto do grupo. Non somos un grupo de rock. Tennos pasado, en salas, que o técnico nos entende como un grupo de rock, entón dálle ás guitarras a tope, e o resto case nin se oe… O que facemos ten que soar dun modo moi concreto.

Daniel: Si. Ao traballar coa electrónica, o proceso non é igual. É como un laboratorio…

Leo: Marcos mételle horas na súa casa, na produción. Despois chegamos os músicos, pero a canción está xa feita. Eu aprendín moito. Como cantante, aprendín que non es o protagonista, senón un instrumento máis. Na electrónica, es ti quen serve as bases que hai xa feitas.

E que aprendestes o resto? Daniel nunca antes estivera nun grupo de música…

Daniel: Eu aprendín moito, sobre todo do proceso de produción, distribución e circulación da música. Da parte comercial…

A orixe do grupo está nun concerto de homenaxe a Radio Océano, polo 2010. No terceiro disco o tema tres fala de tronzar, o catro de territorios ocupados que desobedecen. Aumentou a desobediencia social neste tempo? O primeiro tema fala de resistencia á opresión…

Daniel: A letra do primeiro tema comeza con artigos da Constitución Francesa do 1793...

A revolución francesa xa aparecera antes como referente na vosa música… Podemos ler o que pasa na actualidade desde ela? O Antigo Réxime que cae e o novo que non acaba de comezar?

Daniel: Eu non sei se o que está a comezar é un novo Antigo Réxime…

"Fálase moito de volta ao franquismo, pero é que a involución é aínda máis radical"

Leo: É que todos os avances que se puideron conseguir están en xaque. Fálase moito de volta ao franquismo, pero é que a involución é aínda máis radical. E a actualidade deses artigos que citamos é unha pasada. Centos de anos despois.

Daniel: E da historia sempre se aprende. A idea do dereito de resistencia xa viña da antigüidade, de Grecia. A resistencia ao tirano. E se hai opresión, hai resistencia á opresión.

Pero haina? Hai máis, nos últimos anos?

Leo: Haina, ou senón haberá que armala. En cada ciclo histórico haberá que armala segundo a opresión que haxa.

O tema cinco do último disco proclama a “declaración de guerra contra o actual estado da beleza”. Ten que ver coa vosa oposición ao “pop convencional”, da que falabades no primeiro disco, ou ás “convencións melódicas”, que citabades no segundo?. É a necesidade da desobediencia estética, xunto á política, social…?

Daniel: Ten que ver con impugnar os lugares comúns. Algo diso hai en moitos referentes musicais, non é unha novidade nosa. Nós tiñamos unha idea que fixo como de motor de grupo e a partir de aí fomos armando as pezas. E moitos referentes musicais impugnaron o que era a música no seu contexto. Interésanos esa tensión. Ademais, sospeito que quen decide o que é bonito é tamén quen decide como explotar os corpos para obter beneficio do traballo dos demais.

Leo: A estética é superestrutura cultural. Responde a uns intereses.

Falando de referentes, citades a Einsturzende Neubauten, Cut Hands, Scott Walker, Programme, Bobby Seale, Heiner Müller, Stereolab, Atari Teenage Riot, Os Resentidos, Nine Inch Nails, Lois Pereiro... Que teñen en común?

Leo: Que reaccionaron contra a situación do momento co seu proxecto.

Daniel: Para min hai un fío claro. Todos atravesaban unha idade escura, e de aí a contraposición ás Luces. Por iso a escuridade, moi presente na música, deses grupos…

Leo: E despois tamén está Celso Emilio Ferreiro e ‘Longa noite de pedra’. Ou Walter Benjamin. Ten que ver co símbolo do lobo, que aparece na colaboración que fixemos no EP de Discos da Máquina.

Daniel: Eu iso asócioo máis con Chris Marker, con ‘O fondo do aire é vermello’. É unha historia dos movementos de emancipación do século XX. Acaba cunha imaxe duns lobos correndo mentres os cazadores lles disparan. Como unha metáfora dos acurralados…

Leo: Esa ambigüidade, de non saber se es ti o lobo, ou son eles…

Tamén diciades, no primeiro disco, que o voso era un discurso en chamas, ferido. No segundo, que era precario, tatexo, periférico, anormal. Se cadra é precario, fragmentario, pero é coherente, ten continuidade…

Daniel: Eu teño unha sensación de fraxilidade e de desamparo que supoño que pode notarse nas letras. Por iso non podo ser moi afirmativo. E creo que non é só a letra: é todo. O modo de romper os ritmos, o xeito de cantar de Leo…

"Non podemos facer un discurso mesiánico porque estamos todos perdidos. Todos estamos buscando. A situación é fragmentaria, rota. Todo está roto e hai que armalo"

Leo: Non podemos facer un discurso mesiánico porque estamos todos perdidos. Todos estamos buscando. A situación é fragmentaria, rota. Todo está roto e hai que armalo. Nós non podemos dar a solución. É máis ben como di Dani: un escáner, un diagnóstico.

Daniel: Ademais, acabamos levando o discurso a unha calexa da que é difícil saír. Por iso é difícil imaxinar un disco máis. Tería que ser outra cousa.

Leo: É o chiste que fago sempre: xa que non dá chegado o socialismo, non podemos estar chamando por el todo o tempo. Que veña e xa faremos algo despois…

‘Socialismo ou barbarie’, a expresión de Rosa Luxemburgo, está moi presente desde o primeiro disco…

Daniel: É o sinal de alerta máxima.

Leo: Temos que recuperar a palabra socialismo para nós. Socialismo co significado que tiña ao principio, como unidade da clase obreira, dos de abaixo.

Dani: A cada un segundo as súas necesidades, de cada un segundo as súas capacidades.

"O discurso da posmodernidade acabou sendo a trampa do inimigo, un xeito de fragmentar a esquerda"

Leo: O discurso da posmodernidade acabou sendo a trampa do inimigo, un xeito de fragmentar a esquerda. Eu son socialista de antes da I Internacional. E o que pasa agora é reflexo da posmodernidade. Fáltanos o metarrelato…

Mais o voso non é un discurso feble, malia todo. Falades, por outra banda, moito de medo. “Que a rúa diga que non”, di unha das letras de ‘Grecia’.

Daniel: Esa é unha cita de Josele Santiago. Ninguén se deu conta…

Leo: O medo é a gran ferramenta de control, de poder.

Daniel: O paro é medo.

Leo: É ao revés do que di o refrán. O medo é o contrario de libre.

A loita de clases, en relación co anterior, tamén está moi presente no voso discurso. “Entramos en territorio fóra da lei, á marxe do pacto entre clases”, dicía ‘Grecia’.

Daniel: É unha das características da época. O pacto rompeu porque o romperon. Pero nós non levamos a ofensiva. Levárona as clases propietarias, despois da caída do muro de Berlín. E parece como se nos costara decatarnos. Pero non é doado actuar en consecuencia desa realidade que é nova. Primeiro temos que identificala. En calquera caso, todo isto non está só nas letras. É toda a música.

Leo: É verdade. Neste disco, a propia base da primeira canción é como unha explosión… Que conte Marcos.

Daniel: Conta. Eu collo ideas de Walter Benjamin… 

Marcos: eu collo ideas de distintos sitios. A min gústame pensar que me inflúe, sobre todo, Joy Division...
 
Leo: Esa base da primeira canción é moi expansiva. Como un organismo vivo, algo que late…

Tamén a túa forma de cantar cambiou desde o primeiro disco.

Leo: Si. Falamos cando fixemos ‘Grecia’. Tiña que ser doutra maneira. E foi así: renunciamos á melodía, e tiramos cara ao spoken word e o berro.

E o nome ‘Das Kapital’?

Leo: Por ‘O capital’ de Marx, por suposto. O diagnóstico.

Aínda que sexa o derradeiro, teredes concertos de presentación deste disco, ou?

Leo: É a última gravación, pero o grupo segue. E si que haberá directos. En breve teremos as datas. Tamén vai haber un concerto de despedida en Santiago, a primeiros de curso.