Luz. Inocencia. Afirmación da milagre da vida. Celebración da beleza do ser humano, da posibilidade de transcender os propios límites. Iso desprende ‘Mimosas’, o filme co que Oliver Laxe vén de gañar o Premio Especial do Xurado do Festival de Cine Europeo de Sevilla despois de levar o Nespresso Grand Prix da Semana da Crítica do Festival de Cannes.

O cineasta galego, residente desde hai uns anos en Marrocos, presentou esta película “na casa”, en Santiago, en Cineuropa, nun Teatro Principal ateigado de público no que o acompañaron tamén o seu irmán e produtor, Felipe Lage, e un dos actores, Shakib Ben Omar, ademais do director de Cineuropa, José Luís Losa.

‘Mimosas’, coprodución de Zeitun Films (Galicia), La Prod (Marrocos) e Rouge International (Francia), supón a volta de Laxe como director dunha longametraxe seis anos despois de obter coa súa opera prima, ‘Todos vós sodes capitáns’, o premio Fipresci da Quincena de Realizadores do Festival de Cannes. Foron, así, seis anos de traballo, cunha complexa rodaxe realizada en Marrocos, en diferentes localizacións como as montañas do Anti-Atlas, o Lago Ifni, os vales de Tamalloute ou as Gargantas de Achaabou.

Unhas paraxes frías, duras, áridas, que desafiaron a resistencia do equipo da película, -protagonizada por Shakib Ben Omar, Ahmed Hammoud e Said Aagli-, do mesmo xeito que poñen a proba aos personaxes da mesma, unha caravana de homes e mulleres que procuran o camiño a Sijilmasa, onde deben dar sepultura ao corpo dun mestre sufí.

Foron seis anos de traballo, cunha complexa rodaxe realizada en Marrocos, en diferentes localizacións como as montañas do Anti-Atlas

Porque ‘Mimosas’ é unha peregrinación sen ruta coñecida. Unha busca incesante do camiño, na que os personaxes se constrúen e reconstrúen. Un “conto épico”. Un exercicio de fe. “Non fixemos nada importante na vida. Esta é a primeira vez”, di un deles, Said, cando a outro, Ahmed, lle fallan as forzas. E a fe, en ‘Mimosas’, -que foi definida como western relixioso ou mesmo como western místico-, é, -segundo explicou Oliver Laxe a Praza-, “aceptar todo o que a providencia dá, incluso o aparentemente negativo, os obstáculos no camiño. Ter fe é entender que todo o que está no mundo está ben feito, no seu sitio. Entender que o mundo é perfecto e, polo tanto, todo o que aparece no camiño é o idóneo para que cada un de nós poida evolucionar, medrar”.

"Ter fe é entender que o mundo é perfecto e, polo tanto, todo o que aparece no camiño é o idóneo para que cada un de nós poida evolucionar, medrar"

No encontro entre Ahmed, Said, -dous buscavidas que se ofrecen e levar o corpo do Sheikh ata onde el quería morrer, malia os iniciais reparos da súa esposa, interpretada por Marga Alborés-, e Shakib, -a quen, nun mundo paralelo que se entrecruza co da montaña a través dalgúns saltos no tempo narrativo do filme, lle encomendan como primeira misión axudar aos caravaneiros a chegar ao seu destino-, é Shakib quen terma da esperanza, malia que tamén sufra ou, por veces, canse e se frustre. Cunha actitude de humilde aceptación das dificultades. De agradecemento á providencia. Sen deixar nunca de loitar.

Shakib amosa, así, uns valores humanos que, segundo manifestou Laxe en diversas ocasións, atopou en Marrocos igual que na Galicia rural da que procede a súa familia. “O problema de hoxe en día, penso na arte e na nosa sociedade”, -subliñou na súa conversa con Praza-, “é que hai unha concepción do home moi negativa. E o propio cinema e a propia arte participan desa concepción. O ser humano ten unha mala imaxe hoxe en día, e a min paréceme que é unha mágoa, porque o humano, en realidade, é capaz de cousas moi fermosas. A min paréceme que o mundo está cheo de heroes, e que se non houbese contradicións non habería lugar aos heroes. E, dalgunha maneira, penso que a miña responsabilidade como cineasta é recordar ao espectador que hai lugar para a inocencia”.

"A min paréceme que o mundo está cheo de heroes, e que se non houbese contradicións non habería lugar aos heroes"

E é, sobre todo, o personaxe de Shakib, -aínda que tamén o de Ahmed, coa súa evolución ao longo do relato-, o que conduce, coa súa ás veces louca inocencia e coa súa pureza de corazón, ao espectador ao terreo ao que Oliver Laxe convida a viaxar: o que vai alén do lóxico, do racional, da análise “cartesiana”. E, nisto, a imaxe é guía e motivo, que anuncia o Misterio: o que vai máis alá da vida ordinaria dos humanos. A absoluta transcendencia e a perfecta inmanencia. “Onde máis transcendencia se transmite, na película, é a través das imaxes”, asegurou.

“A miña concepción do cine está relacionada co misterio”, sinalou no debate que seguiu á proxección de ‘Mimosas’ en Cineuropa. Deste xeito, indicou, o mellor xeito de comunicar pode ser deixar un espazo para a escuridade, porque a luz é “un veo”. O obxectivo, afirmou, é que a imaxe penetre no espectador. Que o mude, no posible. Que “reverbere” fondamente nel. Que permaneza no tempo. Como nos filmes que pensamos, no momento,  que non nos interesaron moito, pero cuxas imaxes volven a nós.

O obxectivo, afirmou, é que a imaxe penetre no espectador. Que o mude, no posible. Que “reverbere” fondamente nel

Hai, así, filosofía, teoloxía, cinema contemporáneo de autor e historia do cine en ‘Mimosas’. Tradición e modernidade. Relixiosidade primixenia, verdadeira. Espiritualidade que non se inscribe nunha relixión concreta, aínda que agrome, neste caso, do islam. Arte, como “último reduto” de fe. De vibración. De Amor e de Luz. Malia que non adoite definirse moitas veces como unha temática actual, “moitas das películas que son referentes para os cineastas son, dunha maneira ou doutra, relixiosas”, comentou. E ‘Mimosas’ é un acto de “afirmación”, de “fe”. E de amor, o “gran milagre”, sostivo. Unha película “de amizade”, ao cabo, segundo o seu director, que compartiu a autoría do guión con Santiago Fillol.

E ‘Mimosas’ é un acto de “afirmación”, de “fe”. E de amor, o “gran milagre”, sostivo

‘Mimosas’ é, así, un achegamento ao inefable, ao extraordinario. “Cando falo de misterio o que digo é que o cinema é unha ferramenta de descubrimento, que pode capturar o transcendente… A min paréceme que a fe e o inefable reflíctese a través do paradoxo, a través das imaxes e a través do amor, e o amor é o que nos recorda que este mundo está ben feito”, comentou. 'Mimosas' é tamén mantra, pregaria, rezo, tal como el mesmo a definiu. A épica e a ética. O mito, a orixe. A contemporaneidade, que aparece ás veces no filme como travesía en coche polo deserto e outras como transporte precario en mula por montañas sen piedade. Nin oriente, nin occidente, porque ambos están un no outro. Pasado e presente á vez.

"O amor é o que nos recorda que este mundo está ben feito"

Ao termo, trátase de “ser consciente de que detrás das cousas hai unha intelixencia creativa. Que detrás do sensible, detrás da materia, hai espírito, hai un mundo de esencias espirituais. E cando un ten esa consciencia, os obstáculos son, dalgunha maneira vistos con máis “desdén”. Un entende que esa intelixencia creativa que está detrás de todas as cousas, que moitos chaman Deus, dalgunha maneira coloca na vida de cada un de nós obstáculos, de maneira que nós, como almas inmortais, medremos. E penso que é algo que moitos cineastas souberon transmitir”, resumiu.

Por todo iso, máis que relixioso, ‘Mimosas’ pode ser un western existencial. Se á materia non se lle amputa o espírito. Con influencias, ou confluencias, varias, como Tarkovski e certo cinema americano independente, situado “entre a industria e a autoría”. Mais Laxe prepara xa outros proxectos, como un filme sobre os incendios en Galicia. Ou unha película de xénero: unha “road movie” protagonizada por un grupo de punks. Un “Mad Max con alma”. Na que o camiño se tracexa na busca da festa.