“Eu non pretendía facer unha grandísima novela, senón unha novela de risa”. Así explica Pedro Feijoo o que é Morena, perigosa e románica (Xerais), o seu último libro, unha comedia de enredo sen máis pretensión que a de entreter. Non é, precisamente, a súa mellor obra, e el sábeo. Mais tamén reivindica que non toda a literatura ten que ser superseria.

A idea non partiría do roubo do Códice…?

Non. A idea primaria veu nunha época na que eu estaba lendo moitos libros e vendo moito cine de roubos, de plans maxistrais para roubar. A miña primeira idea era que os protagonistas pegasen o pao en Caixanova, pero alguén lembroume que, claro, alí xa non había nada que roubar porque xa o levaran todo. Esa novela xa a escribira moi ben xente coma Rodrigo Rato. Seguín, así, dándolle voltas ao que poderían roubar unha panda de desgraciados co plan máis absurdo posible…

Unha das posibilidades que estudan é roubar o Botafumeiro da catedral de Santiago. Por que a desbotaches?

A todas as posibilidades das que falan nesa parte deilles voltas, si. Dante dilles cousas absurdas como que poden roubar o Cristo da Vitoria, secuestrar a Messi… O do Botafumeiro gustábame pero, claro, despois do Códice xa me estragaron a historia. Por iso foi de delirio en delirio ata a Moreneta. Como a miña compañeira, Marta, é de Cataluña… acabei dando nela.

Non é o teu mellor libro. Máis ben, e vou ser directa, é o teu peor libro. Pero é moi divertido.

Ás veces a xente que se achega a min vén trabando na lingua por non dicir o que pensa… e eu son o primeiro que non escollería esta novela para levar á tumba. Ben, en realidade non levaría á tumba ningún dos meus libros… Agora estou xa coa que vai ser a novela seguinte, que si vai máis na liña das dúas anteriores. Cando escribín esta novela, -e as outras-, non tiña a intención de escribir a gran novela galega. Iso non me importa nada. Eu só quería escribir algo divertido e entretido.

Esta novela veu despois de A memoria da choiva, que foron tres anos dun esforzo brutal, de traballo en exclusiva, de problemas por preguntar en institucións como a RAG segundo que cousas, de ter que enfrontarme a Solano… Era unha novela que molestaba e que me xerou moitos sopapos… Apetecíame, por iso, descansar un pouco, respirar. E non estou a dicir que escribir comedia sexa fácil. Pero neste país parece que ten que ser toda a literatura ultrasesuda, transcendental e superseria. Caéronme moitos paus da crítica.

"Eu son o primeiro que non escollería esta novela para levar á tumba. Ben, en realidade non levaría á tumba ningún dos meus libros"

Non creo que se entenda a literatura xa así, como algo necesariamente supersesudo. Nin penso que anden todos os escritores á busca de crear a gran obra galega. Igual outros autores fan novelas igual de lixeiras e non os critican tanto.

Pois a min fixéronme críticas ben duras. Eu non pretendía facer unha grandísima novela, senón unha novela de risa. Coma as historias disparatadas de Eduardo Mendoza. Nesta novela non lle busquei os tres pés ao gato, non hai trasuntos de persoas reais, non conto unha parte da nosa historia… Nada significa outra cousa. É algo sinxelo, lixeiro, para facer rir e canto máis mellor. O que pasa é que se queremos buscar unha tradición deste tipo de novelas, temos que ir a outras literaturas. Novelas disparatadas como Maldito Karma de David Safier. O que quixen facer é unha comedia de enredo. Por iso se cadra a crítica non a entendeu. Pero si a entenden os lectores.

"O que quixen facer é unha comedia de enredo. Por iso se cadra a crítica non a entendeu"

Pois se a idea é facer rir con chistes sen importancia, está conseguida. É casualidade que o protagonista, Dante, sexa representante de artistas e consiga vender o imposible? Queres dicir algo aí sobre a cultura galega?

Aí algo de intención hai. Eu dediqueime á música antes que á literatura, tiñamos representantes e, claro, dalgúns dicías, miña nai! É un mundo no que pasan cousas delirantes. Dante fai claqué para xente en cadeira de rodas… Sacándolle algunhas revolucións ao disparate, quedan cousas que si poden sernos propias…

Dante parece o único listo fronte a unha panda de idiotas. Aínda que acaba sendo el o enganado. Non fuxiches, na construción dos personaxes, do estereotipo.

Por unha banda o que pasa é que están os personaxes arquetípicos da comedia de enredo. Ademais xogo coa máxima deste tipo de comedias de que nada é o que parece. Dante é o primeiro pimpín, aínda que pensa que é o único listo. E iso é o que pasa sempre: os máis pimpíns son os que se cren os máis listos.

"Os máis pimpíns son os que se cren os máis listos"

Atila, de todas maneiras, algo de lucidez mostra cando expón a súa teoría de por que roubar. Dentro do delirio. Fala de que a xente mantén a fe na empresa, no fútbol..

É que quen vai falar mellor da dor que quen está exposto a ela as 24 horas. Hoxe case todos estamos puteados, no sentido ao que el se refire. Non pretendía facer denuncia social nin nada así pero, claro, algo de realidade ten que haber. Escribir 400 páxinas sen ningún contacto coa realidade sería polo menos irresponsable. Dicía Castelao que baixo o humor sempre hai dor.

"Escribir 400 páxinas sen ningún contacto coa realidade sería polo menos irresponsable"

Son 400 páxinas que se len ben. Hai axilidade, como nos libros anteriores. Oficio que se vai gañando?

O único que gaño é peso… corporal. No xeito de contar, malo será que non se vaia aprendendo nada. Unha das cousas que lle agradezo a este libro é que me fixo enfrontar unha situación nova. O humor é para min como un mecanismo de defensa. Son unha persoa tímida… O humor xa estaba nos libros anteriores. Pero neses libros era subterfuxio e agora é discurso principal.

Mais escribir comedia é cousa seria. Ao principio suaba tinta para adaptarme a ese xénero humorístico. De feito, creo que a primeira parte do libro saíu un pouco forzada, porque estaba probando un rexistro novo e non tiña tempo para centrarme como cando escribín desde que Dante chega a Barcelona, que é cando me instalei eu en Barcelona. Antes andaba indo e vindo e era máis difícil.

Na primeira parte sábese menos de que vai a historia, pero é normal porque parte da gracia é a dosificación…

Eu creo que é máis ca iso, que tardei en coller o ritmo, por iso hai momentos que me enrollo un pouco. Ademais, cando escribín ese libro primeiro estaba coa promoción de A memoria da choiva.

Comezas falando de sexo. Unha veciña promételle sexo a Dante e despois nada. E despois fálasnos do amor de Miqui e Linda case como o único verdadeiro… No fondo, es un romántico.

Preguntábame o outro día unha xornalista cando ía escribir unha novela de amor. Pero se todas as miñas novelas son de amor! Son a Corín Tellado da literatura galega. (Ri). Non hai parella protagonista, pero si hai personaxes que forman pares complementarios, que comparten miserias e virtudes. O do sexo xa se me dá peor. Tentareino na seguinte novela.

Di Dolores Redondo que, claro, ou recorres moito á fantasía, ou non dás feito porque o sexo na realidade é unha cousa torpe. Cando escribín a escena do sofá negro en Os fillos do mar, que lles gusta tanto aos rapaces de instituto, xa non sabía que poñer nin como seguir, porque se o poñía demasiado bonito xa non se crería…

Agás que renuncies á idealización do sexo e celebres a súa imperfección, como fai Roi Vidal en Teatro. Neste libro non te complicaches tampouco coa técnica narrativa. Só hai unha voz, a de Dante. Que ten algo de cabaleiro doutro tempo.

Ao principio tiña máis voces na cabeza. Pensaba en Mendoza, Woody Allen… Despois quedei coa idea da narración monologada, pensando nos monologuistas dos 70 de smoking negro, que non teñen que ver cos de El club de la comedia. Eses monologuistas que falaban todo o tempo, que hoxe se ven como algo rancio, casposo, pasado de moda.

Ás veces falas no libro de cousas serias, como que na tan celebrada movida viguesa ser travesti non era fácil.

Nacín no 75. Tiña relación co Faro por meu avó, con Miguel Costas e a xente de Siniestro Total… Sabía do que pasaba na movida. E si, pasaban esas cousas. Había xente que ía de progre pero despois pateaba un travesti. Era unha das contradicións da época. No Náutico, por onde pasaba, vías cousas bizarras, sórdidas e tristes…

"Había xente que ía de progre pero despois pateaba un travesti"

Andresito é o chinés que resolve calquera tipo de problema. Tes mafia chinesa, mafia italiana… aí tampouco aforras en estereotipos.

Andresito é unha persoa real. Hai un restaurante chinés en Vilasar, perto de onde vivimos, no que hai un tipo así. Pídeslle unha coca-cola e empeza a berrar que queres cocaína. A xente xa nin lle fai caso porque é o chiste que fai sempre. O que conto na novela de que lle pon licor de flores e unha parella e que o bebe el, iso vino eu cos meus ollos. E o mesmo pasa cos italianos. Hai un restaurante italiano en Barcelona con cociñeiro que é como o Morfino da miña novela. Os personaxes representan algún tipo de verdade.

Conseguiches vivir de escribir?

Si, a iso é ao que me dedico. Agora ando cunha guía e coa nova novela, que aínda vai tardar. É sobre unha época da que hai moita documentación. Pero non vou dicir nada porque, como me explicou Gracia Santórum, é mellor non facelo para non crear expectativas no lector, porque o que pensas ao principio e o que despois escribes non é o mesmo, e iso pode levar á decepción de quen le. Agora acaba de saír a cuarta edición de A memoria da choiva. É un agasallo tremendo dos lectores, que teño que agradecer.

• NA TENDA DE PRAZA. Morena, perigosa e romántica, na Tenda de Praza