Marcos Pérez Pena

Unha ducia de obras de Antonio Palacios: do Porriño a Vigo ou Madrid

Hai uns días completouse no Porriño a restauración da parada de Metro realizada orixinalmente por Antonio Palacios para Madrid en 1918 e que foi trasladada á vila natal do arquitecto en 1970. O pasado ano celebrouse o 150 aniversario do nacemento de Palacios, autor de edificios singulares na capital do Estado, pero tamén en Galicia, especialmente en Vigo, para a que mesmo chegou a deseñar un proxecto de reforma integral da cidade -nun elegante estilo Art Decó monumental- que nunca chegou a ser realidade.

  1. 01

    Casa do Concello do Porriño (1918)

    Antonio Palacios naceu no Porriño en 1874, onde residiu ata que con 18 anos marchou a Madrid para estudar aquitectura. O pai de Palacios era, de feito, madrileño e radicara en Galicia ao vir traballar nas obras do ferrocarril. Aínda que Palacios xa nunca abandonou a súa residencia na capital do Estado, seguiu moi vencellado ao Porriño, onde pasou moitos veráns, e onde levou a cabo moitas obras e proxectos. O máis destacado foi o da Casa do Concello, en 1918

  2. 02

    Metro de Madrid (1917)

    En 1917 Palacios recibiu o encargo da Compañía Metropolitana de deseñar todos os espazos interiores e exteriores da liña Sol-Ventas do Metro de Madrid. Dese encargo xurdiu o templete que daba acceso á estación en Gran Vía. En 1970 foi desmontado e trasladado ao Porriño, onde vén de ser restaurado, ficando instalado no Campo da Feira, ao paso do Camiño Portugués.

  3. 03

    Palacio de Cibeles (1907)

    Unha parte dos edificios máis monumentais e significativos de Madrid son obra de Antonio Palacios, moitas veces en colaboración con Joaquín Otamendi. Entre eles o Palacio de Cibeles (denominado anteriormente Palacio de Telecomunicacións), que se comezou a construír en 1907 e se completou en 1919. Foi durante décadas a sede de Correos e dende o 2007 acolle a sede da Alcaldía madrileña, ademais de espazos culturais.

  4. 04

    Hospital de Jornaleros, en Madrid (1908)

    Outra das obras máis monumentais de Palacios é o Hospital de Jornaleros, ou Hospital de Maudes, construído entre 1908 e 1916 en Chamberí para dar asistencia sanitaria gratuíta aos xornaleiros do campo.

  5. 05

    Banco Río de la Plata, en Madrid (1910)

    Destaca tamén o Banco Español del Río de la Plata, construído entre 1910 e 1915 e que posteriormente foi a sede do Banco Central e do Banco Hispano-Americano. Na actualidade acolle a sede do Instituto Cervantes.

  6. 06

    Círculo de Bellas Artes, en Madrid (1919)

    Algo posterior foi o proxecto do Círculo de Bellas Artes, construído entre 1919 e 1926. O edificio está coroado pola escultura da deusa Minerva, de Juan Luis Vassallo, a deusa romana da sabiduría e a arte

  7. 07

    Teatro García Barbón (1927)

    Palacios tamén é responsable dunha parte importante dos edidficios máis emblemáticos de Vigo, entre eles o do Teatro García Barbón, iniciado en 1911 e finalizado en 1927. Nos anos 70 do pasado século foi adquirido pola Caixa de Aforros Municipal de Vigo e hoxe acolle a sede viguesa de Afundación.

  8. 08

    Banca Viñas Aranda, en Vigo (1941)

    Outros dos grandes inmobles vigueses realizados por Palacios son o Mosteiro da Visitación das Salesas Reais ou o o edificio da Banca Viñas Aranda, proxectado en 1941 e que posterioremente acolleu a sede do Banco Popular.

  9. 09

    Plan Palacios para Vigo

    Unha parte da arquitectura de Palacios ficou no papel. Entre as súas obras non realizadas destaca o Plan Palacios que deseñou para Vigo, no que proxectou unha cidade practicamente renovada por completo e moi monumental, cunha grande avenida de 100 metros de ancho que baixaría dende o Monte do Castro ata o mar, rodeada por edificios de grande altura. Hai uns anos CIAG levou a cabo unha recreación do Plan Palacios.

    O proxecto tivo unha gran acollida na cidade e Jaime Solá, director da revista Vida Gallega, foi o encargado de dalo a coñecer.  O 1 de decembro de 1932, Palacios asina o proxecto definitivo que aproba a alcaldía o 26 de xaneiro de 1934, máis o Plan Palacios sería descartado finalmente en febreiro de 1937.

  10. 10

    Hotel Sanatorio de Mondariz

    O Porriño, Madrid e Vigo son as localidades máis marcadas pola obra de Palacios, pero o arquitecto levou a cabo proxectos en moitos outros lugares, tanto de Galicia (Panxón, O Carballiño, Mondariz, Noia, Santiago, Baiona...) coma do resto do Estado (Avilés, Zaragoza, Astorga, Donostia, Málaga, Valladolid...).

    En Mondariz, por exemplo, Palacios proxectou en 1917 o Hotel Sanatorio, que se engadía ao antigo Gran Hotel, obra do arquitecto vigués Jenaro de la Fuente Domínguez.

  11. 11

    Pavillón de Recreo, en Compostela (1908)

    En Santiago Palacios levou a cabo unha das súas primeiras obras, o Pavillón de Recreo Artístico e Industrial  construído en 1908 na Alameda para a Exposición Rexional de 1909. O estilo, cunha gran presenza de elementos modernistas, afástase do estilo que posteriormente primou na obra de Palacios.

    Aínda que o edificio sufriu unha importante modificación en 1926 -perdeu a súa elegante cuberta que foi substituída por outra de catro augas e tella plana, así como as marquesiñas laterais e os floreiros decorativos-, o inmoble aínda se conserva, a diferenza da maior parte das restantes construcións da Exposicións Rexionais, de tipo temporal.

  12. 12

    Templo Votivo do Mar de Panxón (1932)

    Entre 1932 e 1937 Palacios construíu en Panxón (Nigrán) o Templo Votivo do Mar, nun estilo neogótico e elementos modernistas, partiu dun arco visigodo do século VII que se atopaba na contorna. 

  13. 13

    Templo de Veracruz, no Carballiño (1943)

    Unha das últimas obras de Palacios foi o Templo de Vera Cruz, no Carballiño, iniciado en 1943 e finalizado en 1957. Na igrexa, en estilo neogótico e neorrománico, destaca a súa torre principal, de 52 metros de altura.