Santiago, outubro de 2001. O Concello compostelán dálle luz verde aos trámites para permitir a construción do que actualmente é a biblioteca pública Ánxel Casal, un proxecto do Estado situado na avenida de Xoán XXIII, nunha das entradas ao Casco Vello da cidade. Ao seu carón o consistorio accedía a autorizar un pequeno bloque de vivendas de promoción pública impulsadas pola Xunta. Aquel proxecto concretouno un chisco máis o Goberno de Manuel Fraga tres anos máis tarde cando, a través da Consellería de Política Territorial que dirixía Alberto Núñez Feijóo, anunciou que levantaría na parcela pisos de aluguer para a mocidade. Dez anos e dous gobernos despois nesa leira o único que se ergue con vigor son as herbas, que son segadas regularmente, e o edificio non nato ben pode servir como metáfora dunha política, a da construción de pisos protexidos, que perdeu o 80% da súa dotación orzamentaria co actual Executivo galego.
O primeiro concurso para as vivendas de Xoán XXIII ficou deserto co bipartito e o segundo resolveuno o Goberno do PP
As vivendas de Xoán XXIII apenas estiveron uns meses nas mans do gabinete Fraga, que en xuño de 2005 era desaloxado do poder pola coalición de PSdeG e BNG, que lle deu á área de Vivenda e Solo unha Consellería de seu. Ese departamento, encabezado por Teresa Táboas, recolleu o proxecto da gabeta e dotouno con 3,6 millóns de euros que permitirían construír 40 pisos de entre 40 e 50 metros cadrados para mozos e mozas con rendas baixas, que poderían vivir alí durante un máximo de 10 anos por 110 euros ao mes sen opción de compra, co obxectivo, argumentaba a Xunta, de evitar a especulación nunha zona potencialmente tan sensible para o mercado inmobiliario. Dada a singularidade da zona, ás portas do recinto histórico compostelán, o Goberno convocou un concurso de ideas entre profesionais da arquitectura.
En setembro de 2007 Vivenda tiña xa en marcha o concurso, ao que concorreu unha vintena de estudos de arquitectura. A Xunta dispúxose a avaliar os proxectos e, mentres, na parcela ubicábase un valado no que se anunciaba a construción das devanditas 40 vivendas. Malia á multitude de propostas ningunha se axustou ao que reclamaba a Consellería, que deixou deserta a convocatoria e realizou unha nova a finais de 2008, á que se presentaron 8 proxectos. Cando o departamento de Táboas estaba xa en condicións de tomar a decisión definitiva, a comezos de 2009, o país xa estaba inmerso na longa precampaña electoral dos comicios do 1 de marzo dese ano, que lle devolveron ao PP o poder e, polo tanto, tamén o control sobre as agardadas vivendas.
Cambio de Goberno e de logotipos no valado
Co retorno dos conservadores a San Caetano o Instituto Galego de Vivenda e Solo encadrouse na macro Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas. Con Agustín Hernández como novo conselleiro, o gabinete de Alberto Núñez Feijóo dixo asumir o proxecto como propio. Se cadra por iso, ao pouco de tomar posesión instalou sobre o valado de Xoán XXIII uns grandes adhesivos que taparon o logotipo da anterior Consellería e o substituíron polo da nova. Despois, en novembro dese ano, adxudicaba definitivamente os pisos: as vivendas construiríanse segundo un proxecto dos arquitectos Alberto Noguerol e Pilar Díez e cun orzamento de 2,6 millóns, un millón menos que o orzamentado polo bipartito.
O orzamento da Xunta para a construción de vivenda protexida pasou de 52 millóns en 2009 a 10 millóns en 2014
Co proxecto axudicado e o valado acondicionado para o novo tempo político só restaba poñerse a construír. Pero nisto chegaron os recortes orzamentarios, tamén ás partidas para a construción de vivenda de promoción pública: de 52 millóns en 2009 a 46 en 2010, cantidade que en 2011 minguaba xa ata os 23,7 e que seguíu caendo en picado nos anos seguintes ata ficar no presente 2014 en pouco máis de 10 millóns de euros.
Neste contexto, segundo declarou recentemente a Consellería a El Correo Gallego, o custo dos pisos de Xoán XXIII é "moi alto" e estúdase como abaratalos para facer "viable" o cumprimento do compromiso. Mentres, o paso do tempo está a deixar a vista os logotipos da desaparecida Consellería de Vivenda que tapou o Goberno do PP. O conselleiro que desatendeu o proxecto é agora o alcalde da cidade e o valado, testemuño de todo o proceso, é utilizado como improvisado panel para pintadas e colantes de todo tipo, pero tamén para anuncios de pisos de aluguer que, obviamente, non teñen nada de públicos.
