Unha semana de bombardeos. 177 palestinos mortos. Seis israelís mortos. As operacións militares concluíron moito antes do que se esperaba en Israel até o punto de que varios medios e análises indican alí que é imposible que o Goberno de Netanyahu conseguise todos os seus obxectivos. Quen son os vencedores e perdedores do último capítulo deste conflito sen fin?

1. Israel: un final prematuro

Non poden obviar o feito de que o movemento islamita segue controlando o destino político de Gaza. Cada ataque israelí reforza a súa popularidade e contribúe a ocultar os seus erros de goberno

Na noite do mércores, xusto despois de que entrase en vigor o cesamento do fogo, pequenos grupos de manifestantes congregáronse en localidades do sur de Israel para protestar contra o fin de hostilidades. Unha muller en Ashkelon díxolle ao xornalista Gregg Carlstrom, de Al-Jazeera: "A operación debería continuar ata que Gaza terminase borrada". Non era a única persoa que quedara perplexa polas noticias. Unha sondaxe telefónica da Canle 2 israelí revelou que o 70% da xente rexeitaba o cesamento do fogo, fronte ao 24% que si o apoiaba. Algúns titulares habituais nos medios israelís non tardaron en aparecer. "Até a próxima vez", escribe con pouco optimismo David Horovitz en The Times of Israel. O certo é que o mesmo se dixo en 2006 tras a última guerra con Hizbolá, e desde entón esa fronteira estivo relativamente tranquila.

O desequilibrio de forzas foi tan evidente como en 2009. A aviación israelí destruíu todos os obxectivos evidentes, incluídas as sedes principais do Goberno de Gaza. Centos de lanzadoras de foguetes e talleres para a súa construción convertéronse en cascallos. Pero os edificios serán reconstruídos e os dirixentes eliminados, substituídos.

O discurso oficial incidiu na idea lanzada polo ministro de Defensa, Ehud Barak. Os obxectivos da misión foran "cumpridos por completo". Pero por moito que falen de que a "capacidade terrorista" de Hamás se viu “seriamente danada”, non poden obviar o feito de que o movemento islamita segue controlando o destino político de Gaza. Cada ataque israelí reforza a súa popularidade e contribúe a ocultar os seus erros de goberno. Se golpeas como queres ao teu inimigo e este non ve minguada a súa fortaleza, é probable que a túa estratexia a longo prazo sexa como mínimo moi cuestionable. Con todo, nos próximos meses é probable que a fronteira de Israel e Gaza recupere a tranquilidade, o que será útil para os intereses do primeiro ministro Netanyahu nas eleccións de xaneiro.

2. Hamás resiste

Como calquera movemento insurxente, Hamás gaña cando non perde

Como calquera movemento insurxente, Hamás gaña cando non perde. Os bombardeos destrúen parte da infraestrutura civil e deixan patente a inmensa superioridade militar de Israel, pero o control de Gaza polo movemento islamita non se resentiu. As relacións co Goberno exipcio “agora en mans dos Irmáns Musulmáns” reforzáronse. O primeiro ministro exipcio visitou Gaza como xesto de solidariedade nas primeiras horas do conflito. Son cousas que non ocorrerían na época de Mubarak.

Unha soa semana de ataques non ía pór en perigo o predominio de Hamás en Gaza, e de feito pode reforzalo. Unha cousa é que sexa moi difícil levantar o bloqueo de Gaza, e outra que non se poida reducir o seu impacto a través doutras vías. Non hai que esquecer que Hamás cobra unha taxa por cada túnel que se constrúe entre Gaza e Exipto, e polos produtos que utilizan esa vía para entrar no país.

3. Mahmud Abás, sempre tan só

Unha vez máis, a irrelevancia de Mahmud Abás, presidente da Autoridade Palestina, queda en evidencia

Unha vez máis, a irrelevancia de Mahmud Abás, presidente da Autoridade Palestina, queda en evidencia. Abás non se atreveu a viaxar a Gaza vía Exipto para mostrar a súa solidariedade. Ten a sospeita de que Israel iniciou a operación para facer máis difícil a solicitude de Palestina de ingreso en Nacións Unidas como membro de pleno dereito. Fatah permanece no peor dos mundos posibles. Aposta polas negociacións diplomáticas con Israel, pero non obtén réditos políticos nin compensacións claras.

Na mañá do xoves, o Exército israelí lanzou unha redada en Cisxordania na que detivo 55 persoas sospeitosas de estar implicadas na violencia. O problema de Abás é que Netanyahu e Barak sempre poden liberar as súas frustracións en Cisxordania e el non pode facer nada sobre iso. 

4. Obama, un amigo con contas pendentes

Despois dunha campaña na que parecía evidente que Netanyahu non ocultaba que prefería a vitoria do republicano Romney, non se descarta que Obama comece a pasar facturas a Xerusalén

As acusacións dos republicanos contra Barack Obama na campaña norteamericana pola súa suposta frialdade na defensa de Israel son xa historia. Unha das historias de éxito para Israel desta breve guerra é o comportamento do sistema de defensa antiaérea Iron Dome, que puido interceptar un alto número de foguetes que se dirixían cara a núcleos de poboación. A achega de fondos por parte do Goberno de Obama, como tamén na época de George Bush, foi decisiva no rápido despregamento do sistema.

Obama tiña unha prioridade: impedir unha ofensiva por terra do Exército israelí que elevase o conflito, do mesmo xeito que ocorreu en 2009, a unha dimensión moito maior e máis difícil de controlar. Nese sentido, o presidente de EEUU pode darse por moi satisfeito.

Existe a sospeita de que a rápida finalización do conflito tivo que ver coas presións de Washington. En público, o apoio a Israel foi claro e rotundo, como é o habitual na política norteamericana. A final de contas, as sondaxes en EEUU revelan unha simpatía moito maior cara aos israelís que cara aos palestinos. Pero despois dunha campaña na que parecía evidente que Netanyahu non ocultaba que prefería a vitoria do republicano Romney, non se descarta que Obama comece a pasar facturas a Xerusalén.

5. Un respecto para Morsi

A sede no exilio de Hamás xa non está en Damasco, senón en Qatar. E a longo prazo O Cairo pode ser para Hamás un irmán maior moito máis interesante que Teherán

Cando foi elixido, ninguén esperaba que o presidente exipcio se convertese nun protagonista decisivo da política internacional. Non tiña nin carisma nin experiencia diplomática. Pero este antigo enxeñeiro da NASA colocouse no mellor dos mundos posibles. Non oculta a súa proximidade ideolóxica cos islamitas que gobernan en Gaza e ao mesmo tempo mantén a capacidade de negociar con Israel a través dos seus militares e servizos de intelixencia. Exipto continúa sendo importante para EEUU, como o demostran as frecuentes chamadas de Obama a Morsi por mor deste conflito e a viaxe de Hillary Clinton ao Cairo.

Por moito que Israel denuncie a conexión iraniana de Hamás, a realidade empeza a apuntar noutra dirección que, en opinión de Washington, non carece de vantaxes. A sede no exilio de Hamás xa non está en Damasco, senón en Qatar. E a longo prazo O Cairo pode ser para Hamás un irmán maior moito máis interesante que Teherán. A longo prazo, iso pode ser un avance moi interesante para Israel, pero nese país poucas veces contémplase calquera relación con Hamás que non pase pola confrontación violenta.