Paulo Carril foi elixido a pasada fin de semana novo secretario xeral da CIG co 96% de apoio. Colle o temón da central nacionalista e substitúe a Suso Seixo logo de anos de militancia nacionalista e sindical e con experiencia en moreas de conflitos laborais. Claro e directo, analiza a situación política e social en Galicia e no Estado e advirte da recente "transposición da mobilización na rúa á mobilización electoral e, aínda por riba, da forma máis vella e sistémica". "O cansazo na cidadanía e a aparición de partidos que trasladan que neles está a solución fixo descender a mobilización; foi un engano colectivo", di.
Por que asume esta responsabilidade?
Forma parte do proceso de compromiso que temos as persoas na organización e na que, en diferentes etapas, asumimos unha ou outra responsabilidade. Agora corresponde esta como antes corresponderan outras e mañá, outras; o que o criterio colectivo decida. Non teño outra expectativa que non sexa cumprir un labor no sindicato.
"A crise foi dura pero iso non implica resignación nin frustración; ao contrario, a mobilización e o compromiso militante son as ferramentas para saír desta situación"
Logo de tantos anos no sindicato e ao pé de tantos conflitos laborais, é esta crise o peor que viviu para a clase traballadora?
Hai dúas fases da crise: a primeira, 2009 e 2010, onde vemos con maior clareza as consecuencias e onde se acumulan os despedimentos e peches de empresas; e unha segunda que se manifesta doutra forma igualmente brutal: empobrecemento e a consolidación dun retroceso importante nos dereitos laborais. Tivemos resistencia estes anos ante as ofensivas da reforma laboral e agora estamos noutra fase polo carácter estrutural da crise e pola consolidación de novas formas de explotación e de precarización do mercado de traballo. Isto lévanos a que a forma de actuar sobre todos estes procesos sexa máis lento. As dúas fases foron e son igual de duras e isto non quere dicir que nos provoque resignación, frustración, pensar que non hai alternativa ou sucumbir. Nós, ao contrario, cremos que temos que ter na mobilización e no compromiso militante as ferramentas para saír desta situación.
O que si parece é que hai menos mobilización social logo da efervescencia política dos últimos anos.
Aquí o capital pegou moi duro. A falla de maior capacidade de organización nos centros de traballo e na clase traballadora ou para acumular forzas á hora de afrontar mellor os problemas nunha empresa ou as consecuencias de decisións dos gobernos do PP provoca que haxa momentos de mobilización máis ou menos álxidos. Ao inicio da crise hai unha explosión, unha gran mobilización na primeira fase da crise e tamén na segunda, a raíz da entrada do PP na Moncloa e de todos os recortes; logo, hai un segundo período onde a acumulación de cansazo na sociedade e a aparición de forzas políticas que trasladan que aí está a solución provoca un descenso dela. Eu creo que foi un engano colectivo.
"O cansazo e a aparición de partidos que trasladan que neles está a solución fixo descender a mobilización; foi un engano colectivo"
Un engano colectivo?
O que se demostra na historia do movemento obreiro é que a capacidade de organización e mobilización é a que che permite afrontar o presente e o futuro. Outra cousa é que teñas unha correlación de forzas máis favorables ou non para que os gobernos diten unhas leis máis ou menos favorables, pero a clave sempre está na mobilización e na organización do pobo. Vémolo nos convenios colectivos: algúns están máis podados que outros en función da menor ou maior acumulación que había neses sectores
Con todo, cre que vai ir a máis a mobilización na rúa?
O 1º de Maio deste ano, se temos en conta a participación dos últimos exercicios, supuxo un aumento de participación. Hai pequenas mobilizacións que non son tan numerosas como hai anos pero que chaman á esperanza, que demostran que hai futuro. Estamos nunha fase de ralentí pero mellorando.
"Houbo unha transposición da mobilización na rúa á mobilización electoral e, aínda por riba, da forma máis vella e sistémica"
O cambio que se prevía non foi tanto nin no Congreso dos Deputados nin moito menos no Parlamento galego. Estanse a incumprir as expectativas de moita xente?
O problema é cando alguén pensa que o electoralismo e as eleccións políticas poden dar solución a alternativas como as que nós representamos. Nas forzas sistémicas, os cambios electorais son a súa razón de ser, pero pensar que un proceso electoral por si vai traer o cambio requirido, creo que é un erro. Si pode facilitar as expectativas ou darlle máis corpo social a ese proceso de cambio, pero aquí o que houbo foi unha transposición da mobilización na rúa á mobilización electoral e, aínda por riba, fíxose da forma máis sistémica e vella que se puido facer, ao desatenderse a mobilización popular e social como elemento fundamental para acumular xente para o cambio. Quen pense que a través de internet, de non saír á rúa ou de non estar organizado se pode... Quen pense que iso é vello ou non é solución, pois creo que está equivocado. As clases obreiras e populares poderán ter unhas ou outras formas de organizarse, pero non queda máis remedio que organizarse e cos métodos clásicos, non en canto ás formas senón aos contidos. Aquí as formas chegaron a ser máis importantes que o propio contido.
"Nin o electoralismo só resolve todo, nin só a mobilización social; a combinación dos dous elementos é fundamental e necesaria"
Pero sen unha correlación de forzas favorables nos parlamentos é moi difícil mudar lexislacións prexudiciais para a clase traballadora...
Nin o electoralismo só resolve todo, nin a mobilización social en exclusiva o fai. A combinación dos dous elementos é necesaria e fundamental, pero priorizar unha ao respecto da outra ou atender unha desmantelando outra é un erro. Temos o exemplo no panorama sindical: quen pense que no diálogo social ou no pacto social se poden abordar os retos que ten a clase traballadora creo que se está equivocando. A maneira de provocar pequenos avances que sumados fan un grande avance son as pequenas loitas. Cando falamos de folga xeral, facémolo polo que supón mobilizar a sociedade para deixar claro que é posible dar resposta ao que está sucedendo e que non estamos dispostos a consentir novos recortes.
Porque eses recortes non se están a reverter desde o Congreso...
As forzas da oposición no Congreso son incapaces de poñerse de acordo para deixar sen efecto as reformas laborais e todas as políticas de recortes que houbo. O PP segue asentado no poder, o cal é unha vergonza; e que fai a sociedade ante esta situación? Pois a mobilización terá que empurrar. Se a sociedade non se move, é evidente que os partidos políticos non o fan. Nin pode haber correa de transmisión dunha organización sindical a unha política nin á inversa, pero os parlamentos si que deben ser o altofalante do que reclama a rúa e para iso hai que mobilizarse. E hai que facelo porque o capital tamén se mobiliza.
"A oposición no Congreso non é quen de deixar sen efecto as reformas laborais nin os recortes; será a mobilización a que terá que empurrar"
Hai condicións para convocar proximamente unha folga xeral?
Hai que crear as condicións. Hai quen poderá acusarnos de facer unha proposta que non leva a ningures, pero alguén terá que explicar que alternativa ten a clase traballadora galega se non é a través da mobilización. En Galicia está demostrado que sen mobilización social non existiría nada do que temos, mellor ou peor, como pobo e como clase. As condicións non se crean soas, porque razóns obxectivas hainas, pero a xente debe entender que a vía que ti formulas é a alternativa. Podemos estar equivocados, pero que é máis acorde para defender a clase traballadora? Sentar nunha Mesa de Diálogo Social totalmente desarmado e sen credibilidade nos centros de traballo? Trasladar unha mensaxe de desmobilización? Non será mellor darse a valer un pouquiño?
Desde a CIG son moi críticos con CCOO e UGT.
Como se explica que, desde a Transición, CCOO e UGT estean sistematicamente instalados no diálogo e no pacto social? Hai quen entende que no diálogo social se pode conseguir algo, pero a patronal conta coa vantaxe de que o neoliberalismo avanzou a unha velocidade brutal, tan brutal que a esquerda vestiu a súa chaqueta e en Europa é máis crible a ultradereita que a esquerda cando hai unha confrontación. Así que, que alguén me diga se nese diálogo social pode haber unha expectativa de cambio. Os dereitos sociais e laborais están cada vez máis recortados e a patronal segue gañando. Se alguén pensa que as faragullas que lles sobran aos ricos van satisfacer a clase traballadora... Engadamos a todo isto que en Galiza tamén temos a colonización da nosa base produtiva e económica, o que o fai todo máis grave e complicado.
"A unidade sindical é un desexo que non coincide coa realidade"
Os sindicatos insisten en chamar a unha unidade sindical que nunca chega...
A unidade sindical é un desexo que non coincide coa realidade. Que é a unidade sindical? Os brindes ao sol? O que pasa en Ferroatlántica cando se chega a un acordo en Galicia e logo en Madrid se asina outro en contra das seccións sindicais de aquí? Todos os sindicatos temos contradicións, nós témolas en Sabón, pero os compañeiros entenden a posición que temos que ter porque decidiron colectivamente cos de Cee e a CIG só achegou os elementos para o debate. Se ti non tes máis compromisos que a xente coa que estás falando, non tes problema ningún; pero cando tes compromisos coa dirección da empresa ou tes mala conciencia, non estás sendo limpo.
"A unidade sindical pola unidade sindical é unha estupidez e sería un retroceso; sempre é boa pero outra cousa distinta é para que"
Pero é factible esa unidade sindical?
A unidade sindical xa se dá onde se ten que dar, na negociación de convenios colectivos e en moitos sectores. Pero como pode unha organización sindical unificar unha reivindicación cando o 1º de Maio a CIG sae esixindo recuperar os dereitos e UGT e CCOO saen pedindo que a patronal sente e asine o acordo estatal de negociación colectiva? Pero se cada vez que se filtra algo do que están a negociar dá pánico. Quen prolonga a vida da reforma laboral son estes acordos. Unidade sindical cando queiran porque sempre foi boa e é necesaria, pero outra cousa é para que. A unidade pola unidade é unha estupidez enorme e sería un retroceso. E se fosemos a unha unidade sindical e UGT e CCOO chegasen a un acordo coa patronal en Madrid? Quen lexitimaría iso? En nome de quen falan? Se logo aquí, na dinámica real, as franquías de UGT e CCOO non aguantan o recado de Madrid onde nós temos forza porque rachan co marco de negociación colectiva. Ademais, é antidemocrático e inxusto porque nos trasladan realidades diferentes ás de aquí.
Hai exemplos de unidade en moitos sectores, como di...
Non hai ningún problema coa unidade sindical. Ferroatlántica é a unidade sindical plena e dura, ata o extremo de que a CIG se disolveu no comité de empresa. Nós non temos voz no conflito, téñena os traballadores.
A unidade do nacionalismo tamén é un desexo?
A unidade do nacionalismo sindical xa existe.
E logo a CUT?
A CUT ten uns parámetros diferentes aos que temos nós en canto á autoorganización do pobo galego e da clase traballadora. Eu non reparto credenciais de nacionalismo pero xulgo pola práctica que están a ter, tanto na cuestión nacional, ao participar en plataformas estatais e contraditorias coa autoorganización, como na acción sindical, onde deixan moito que desexar nalgúns lugares onde teñen representación. Con nós nada teñen que ver nese aspecto, onde están máis achegados a outras organizacións.
Xa que logo, cre que o nacionalismo volverá estar unido ou non?
Nós podemos achegar a nosa experiencia na CIG, onde temos clara a necesidade da cohesión e unidade en base a un ideario de clase incuestionábel e cunha idea nacional arredor da autodeterminación e da soberanía que queremos para Galiza. Aquí podemos ser exemplo, non con ánimo de fachenda ningunha, senón como forma de exemplificar que é posíbel a convivencia desde formulacións diferentes. A esta altura, tamén se ve claro que aquelas formulacións políticas que compatibilizaron o nacionalismo co non nacionalismo provocan que Galiza perda.
Pero entre os afiliados da CIG hai moitos militantes ou votantes de Anova, FPG ou Podemos, que participan nesas experiencias de unidade popular, e non só do BNG...
A nosa vinculación co BNG é ideolóxica e nós formamos parte do movemento sociopolítico nacionalista, pero organicamente non temos dependencia de ninguén e xa se demostrou amplamente nos últimos anos. Somos nacionalistas pero cadaquén pode ter a militancia política que queira, outra cousa son as contradicións que lle poidan xurdir a cadaquén, pero iso é un problema individual, non un problema que afecte a organización.
"O nacionalismo non pode organizarse con forzas políticas de obediencia española... É imposible. E non o digo eu, estase vendo"
En resumo: cre que a segregación do nacionalismo en Galicia ten data de caducidade?
Os que abriron a vía de entender que eran posíbeis formulacións políticas entre organizacións nacionalistas e as que non o son teñen xa unha experiencia e creo que Galiza perde como suxeito político e que as clases populares galegas non teñen expresión. Estámolo vendo todos os días. Terán que ser aqueles que tomaron decisións nese sentido os que dean pasos para ver, xunto ao resto de forzas nacionalistas, que camiño poden andar xuntas. Na CIG somos capaces de ter unha convivencia arredor duns principios, aínda que a militancia poítica nalgunhas persoas, na miña opinión, non sexa acorde; pero eu respéctoo. Os que andaron aquel camiño terán que ver se o desandan ou non pero pensar que o nacionalismo ou a reivindicación de Galicia pode organizarse ou disolverse con forzas políticas que teñen obediencia española... É imposible. E non o digo eu, estase vendo.
A irrupción de novas forzas políticas puxo no debate a plurinacionalidade e o dereito de autodeterminación. É unha mudanza importante?
Vivimos no momento da pornografía política, onde hai organizacións que se definen dunha forma e actúan doutra ou que teñen unhas prácticas que non son acordes co que din que defenden, e isto non é cuestión de persoas. Eu non entendo posíbel outra forma de recoñecer os dereitos nacionais de Galiza que non sexa a través da autoorganización, ben sexa na vía sindical, política ou social. É a miña opinión persoal, pero creo que non é posíbel. Un non pode ser a media xornada: ou é a xornada completa e integramente ou non o é. Un é galego ao 100% e exercer de galego é selo con todas as consecuencias. Eu non xulgo a ninguén, só creo que as prácticas teñen que ser consecuentes co que se defende. Isto pasa tamén no mundo sindical: ti non podes defender unha proposta que non sexa críbel.
"Vivimos na era da pornografía política: hai organizacións que se definen dunha forma e actúa doutra"
Houbo un descenso xeral na afiliación sindical nos últimos anos. Estase a recuperar?
A caída afiliativa a nós non nos vén pola nosa práctica sindical, senón polos efectos da crise: pola perda de moitos postos de traballo e pola perda de poder adquisitivo que provocou axustes nos gastos en cada casa. Levamos dous anos recuperando afiliación, paramos a caída e estamos aumentando o número de afiliados. Andamos perto dos 70.000.
En que pode mellorar a CIG nos últimos anos?
Temos resolto, e levámolo aplicando xa varios anos, que precisamos mellorar nos métodos de traballo. Debemos organizar mellor o contacto cos centros de traballo, as visitas ás empresas e o coñecemento do que alí sucede para ser capaces de organizar pero tamén de dar alternativa aos problemas. Hai unha serie de liñas de actuación que nos custa poñer en marcha, esa presenza nos centros de traballo debe ser máis áxil, máis desburocratizado. Ademais, temos afinada e asentada a nosa formulación como sindicato de base, asembleario, combativo e de contrapoder e preocupado pola independencia económica. Estes son os retos para manter o potencial dunha organización sindical como a nosa.
"Un modelo sindical como o da CIG non se pode manter sen un debate constante e sen concienciar a xente do que queremos facer"
Precísase moita concienciación?
Un modelo sindical como o noso non é posible mantelo sen un debate constante, sen concienciar a xente do que queremos facer, de por que facemos as cousas e de por que as facemos como as facemos. Estes son os grandes retos que temos. Algúns son retos derivados das circunstancias actuais e outros de eivas que temos que mellorar. Buscamos manter este corpo no que a xente estea minimamente ideoloxizada, no sentido de que axude a facer a CIG e asuma que o que estamos facendo entre todos e todas é o que temos que facer.
Houbo un cambio xeracional na dirección. Inflúe en algo de cara ao futuro da CIG?
O cambio xeracional implica que a construción que moitos fixeron para levar este proxecto ata onde está e evolúa cos tempos. Do mesmo xeito que se construíu esta organización até este nivel de presenza e afiliación, buscamos que se poida manter no futuro, pero no aspecto programático e de modelo sindical, será máis do mesmo. Afortunadamente, é e será máis do mesmo.
