Deuse a coñecer publicamente por ser o primeiro secretario xeral galego da formación que lidera Pablo Iglesias Turrión. Ten menos de 30 anos e xa militou en tres formacións diferentes. Fillo de traballadores humildes nunha das zonas máis castigadas e con máis loita obreira ás costas, e na memoria. Desencantado do nacionalismo político partidario representa a xeración que abriu os ollos do compromiso coa catástrofe do Prestige, nos estertores do fraguismo: cando emerxeu a nación. O seu nome aparece no Himno da Patria pero asegura que non é unha operación de márketing máis produto das maquiavélicas cabezas de Íñigo Errejón e Juan Carlos Monedero. A el as bolsas furtáronllas cando máis o precisaba.

Dise que a súa era a lista “oficialista” e a preferida pola cúpula madrileña, entre a que se atopa a galega Carolina Bescansa. Sendo así, ides depender e ser mera correa de transmisión dela ou seredes autónomos para tomar as decisións, configurar e desenvolver as políticas no ámbito galego?
Non, nós basicamente imos ser antes de nada a correa de transmisión dos colectivos, plataformas e movementos cívicos e sociais galegos que levan traballando arreo tanto tempo propoñendo políticas alternativas. O feito de que a candidatura levara o nome “Claro que Podemos” non determina que vaiamos a reproducir aquí o que se decida en Madrid, nin moito menos, porque o grupo de xente que nos puxemos a traballar para conformar a candidatura xa viñamos facéndoo autonomamente. O día da presentación das candidaturas púxose enriba da mesa a posibilidade de pedir ou non o aval. Decídese que si, e tardamos tres días en recibir resposta sen pedir modificación dos documentos nin das persoas. É un proxecto feito desde aquí e para aquí, entendendo as necesidades de Galiza a día de hoxe.

Quen é Breogán Riobóo? Cal é a túa traxectoria, a socialización política primaria e a toma de conciencia... O hábitat natural no que te desenvolviches ata agora.
Breogán é un rapaz que naceu no ano 1986 en Narón. O primeiro dunha familia numerosa -de tres irmáns- e que viviu desde moi cativo as dificultades económicas dunha familia “de perfil medio”. Unha familia na que traballa unicamente o pai -como carpinteiro- e que mesmo tivo que marchar ao estranxeiro sub-contratado para traballar nunha multinacional na que, por exemplo, non se lle paga ningún plus por deixar a familia aquí, ou a familia aquí recibe a nómina tarde. Estes condicionantes fan que unha persoa, desde moi cedo, colla unha serie de corresponsabilidades para axudar a que todos saian adiante. Posteriormente, neste senso e sendo de Narón, vivindo tamén en Ferrol e coñecendo as problemáticas do sector naval e do conxunto da comarca, coñeces a moita xente que directa ou indirectamente viven de preto condicións de precariedade e dificultades. É algo que vai marcando e vai concienciándo da necesidade de loitar e colaborar en favor dunha sociedade máis xusta e equitativa.

"O detonante da miña concienciación política foi o desastre do Prestige"

O detonante da miña concienciación política foi a raíz do desastre do Prestige, con 16 anos: naquel momento eu estaba “tolo” por axudar. Non podía ser voluntario ao ser menor, pero meus pais deixáronme ir a Carnota, ante a miña insistencia: “se che preguntan, ti tes 18 e malo será que alguén dubide”, dixeron. Alí fun e alí entendín que se un non se implica e non pelexa polas cousas ninguén as regala, e fraco favor nos facemos como sociedade. Fun con xente que naquela altura estaba en Galiza Nova, a rama xuvenil do BNG. Aquel proxecto parecíame práctico e interesante. Entendía que se podía achegar moito a nivel de mocidade. Militei, e estiven ata os 21 anos. En 2007, nunhas eleccións municipais onde eu estaba tamén no Consello Local do BNG, había unha serie de diferenzas á hora de configurar as listas: vexo como se propón para liderala a unha persoa que non era a que eu cría -tiña un xuízo pendente- que era a máis axeitada. Tampouco era moi coñecida na cidade. Votara en contra, pero sen falar comigo vexo como aparezo na lista e aí é cando decido que eu a esas cuestións non quero xogar. E decido marchar. Quedo desactivado a nivel político, pero non así a nivel do movemento estudantil. Entro na Universidade, en Lugo, e a través dos CAF sigo colaborando. Pero tiven que volver á casa porque se retiran as bolsas, e non puiden seguir estudando alí. Volvín para a casa e empecei a estudar na Coruña, indo e vindo todos os días. Ese feito aínda me concienciou máis e seguín vinculado ao movemento estudantil, dunha maneira moito máis activa. Fun membro do Claustro da Universidade e comecei a tomar contacto cos debates sobre o Plan Boloña. Máis adiante, os irmáns tamén se fan maiores e eu xa estaba traballando para pagar os estudos, e chega un momento no que hai que buscar un traballo máis estable. Tiven a posibilidade de atopalo, como teleoperador en R, e marchei vivir á Coruña, sen posibilidade de compatibilizar o traballo coa carreira de Empresariais -que penso rematar-. Son monitor de tempo libre e, polo tanto, combino a experiencia do traballo -no que tamén me implico a nivel sindical- co interese por seguir formándome.

Alén deses motivos para desvincularte do nacionalismo político organizado, hai algunha outra cuestión -ideolóxica, por exemplo- que che faga reafirmarte naquela decisión?
Tamén había algunha diferenza e discrepancia á hora de abordar distintas problemáticas ou á hora da elección dos modos de conectar coa cidadanía. Logo, xa no 2012, participei activamente na fundación de Anova e de AGE. Vin que era un proxecto ilusionante, pero desencanteime un pouco polas diferenzas internas tan importantes que houbo. Dentro de Anova, especialmente, con cariz moi “de vella política” -nalgúns casos concretos- e que xa vivira no BNG. Loxicamente aí entendo que non quería continuar, aínda que a concepción do proxecto si fora moi interesante. Respecto ao traballo que se desenvolveu: Obviamente, dentro do espazo AGE, atopei cuestións moi positivas coma o achegamento que se fai ao feito de entender que debería haber unha confluencia entre diferentes e sacar adiante políticas comúns para a cidadanía máis agredida. Moi positivo aquí. Ata Bildu hoxe sostén que está disposto a falar con Podemos sobre asuntos de Euskal Herria pero, por exemplo, o BNG continúa pechándose en si mesmo. Se hai cuestións a nivel programático de interese común, por que non falar todos?

Hai algún referente político ou ético que te marcase a nivel galego, estatal e mundial?
Dende moi cativo quixen ir aos mitins e tiven interese político e informativo. Pedíalle aos meus pais que me levaran. Acudo a ver e escoitar persoas tan distintas coma Julio Anguita ou Xosé Manuel Beiras, entre outras. Lembro que aquelas dúas persoas me marcaron moito e coido que as súas traxectorias son moi respectables, cos erros e acertos de cada un. A nivel internacional o referente no que máis reparei foi sempre Pepe Mujica pois foi quen de xerar amplos consensos en Uruguai e mudar as cousas, desde unha humildade total.

En que modelo de país te fixas? Onde podería mirarse Galiza?

"Para ter un país novo teñen que garantirse os servizos públicos e as liberdades totais a nivel de cultura e lingua"

Non hai un modelo concreto para nós pero hai que mirar cara a todas aquelas experiencias que se van dando e coller aquilo que poida ser importable, adaptándoo. Para ter un país novo acorde ao que precisamos e a xente quere teñen que garantirse, fundamentalmente, os servizos públicos e as liberdades totais a nivel de cultura, lingua e doutras cuestións fundamentais. Temos pendente falar entre todas e todos que modelo de país queremos, pois hai tempo que se foxe dos debates ou se fan soamente por interese partidista. Hai que transcender esta situación e poñer riba da mesa, a nivel social, que todos somos galegas e galegos e debemos analizar crítica e cientificamente as nosas problemáticas. Non se está facendo desde hai moitos anos.

Que papel quere xogar Podemos nas vindeiras eleccións? Que posibilidades ves de que as próximas municipais sexan un primeiro chanzo para que se produza un cambio político substantivo?
Coido que estamos ante unha oportunidade histórica a nivel galego e do Estado. Se hai dous anos coa situación dramática na que xa estabamos alguén formulase isto, ninguén o crería. Aínda dándose as condicións non había maneira de artellalo politicamente. Avanzamoso moito, e Podemos acertou no que foi aprobar o apoio ás candidaturas de unidade popular nos concellos porque é onde os cidadáns ven máis próxima a posibilidade de ir mudando as cousas de xeito tanxible. Entendo que cada concello é un mundo pero haberá alternativas moi ilusionantes e a oportunidade de darlle a volta ás cousas en moitos lugares. Iso dará a visibilidade suficiente para ir facendo pequenas mudanzas a nivel local e que logo se poida reverter totalmente a situación a nivel galego e estatal. É máis que necesario.

Que expectativas de relacións tedes cos outros partidos?
Ata agora non temos relacións a nivel oficial cos partidos, máis alá de felicitacións polas redes sociais. O primordial para nós e falar agora coa sociedade civil. Temos pendente comezar a traballar desde xa cos colectivos do mar ou diferentes problemáticas para escoitalos e que nos expoñan a súa situacións, visións e propostas. A nosa prioridade a día de hoxe é esa. A partir de aí estamos abertos a falar con calquera, de xeito aberto. É positivo dialogar con todos, agora e no futuro. Ás veces o PP esquece que hai que gobernar por e para todos, pero nos consideramos que hai que estar en diálogo permanente coa sociedade, colectivos e demais forzas e partidos.

Que relato farías dos diferentes gobernos autonómicos galegos? Aquelas virtudes ou defectos que consideras de cada un, desde a época Fraga.

"O Goberno Feijóo rachou consensos básicos como o da lingua, por non falar de Marcial Dorado ou do retroceso social xeral"

Un dos factores fundamentais que fai que hoxe esteamos como estamos a nivel de país é a disputa permanente entre localismos. Isto foi unha rémora e unha constante histórica que condicionou a política galega. Tres universidades, tres aeroportos... É algo que vai contra o desenvolvemento económico. Non se puxeron sobre a mesa demasiados debates racionais e serios sobre as cousas que marcaron o devir do país desde o restablecemento da democracia. Do goberno Fraga pouco lembro, pero poría en valor o consenso ao que se chegara no tema da lingua. En canto ás cousas negativas, alén do caciquismo e do clientelismo, hai algo ben evidente e que dá boa mostra do que representou aquela etapa: a Cidade da Cultura como símbolo de desbalde de cantidades inxentes de diñeiro público. En canto ao chamado bipartito entre PSdeG e BNG coido que houbo moitas cuestións positivas, coma os avances a nivel social ou de apoio á promoción cultural coma a Rede de Locais de Ensaio ou as redes Quérote, por poñer tan só dous exemplos que lembro agora mesmo. Fixeron cousas positivas pero tamén algúns erros, entre eles algunhas privatizacións. Do goberno Feijóo tería moito que criticar. Rachou consensos básicos: a lingua galega retrocede dun xeito abismal e iso é moi contraproducente a nivel estratéxico. Por non falar de Marcial Dorado ou do retroceso social xeral. Non sabería dicir nada positivo deste goberno, sinceramente.

Cal é o problema galego máis importante e que hai que resolver? Pensas que se resolven con maior autonomía e soberanía política?
Algúns medios publicaron cousas inexactas e interesadas a este respecto sobre declaracións miñas. Eu dixen nalgunha entrevista que hai unha emerxencia evidente e cuestións prioritarias, pero en ningún momento neguei que outras cuestións foran tamén fundamentais. O Faro de Vigo xogou xa no proceso interno ás disputas localistas, que non existen en Podemos. Interpretan palabras como queren: tanto o tema da lingua coma o da soberanía son temas que hai que poñer no debate. É evidente que a nivel enerxético, por exemplo, somos unha potencia xerando riqueza que non reverte aquí. Hai que analizar as situacións reais e con datos, falar coa xente experta e ver cal é o punto de partida. Outro tanto coa pesca. Outro tanto co agro, ou co modelo produtivo. Falar das multinacionais e da competencia en detrimento do noso tecido e xeito de vida. Son debates que hai que dar a fondo, e poñer en valor as nosas fortalezas e potencialidades, que son moitas.

Tedes algún temor a que os medios actúen con vós como actúan contra os líderes de Podemos en Madrid?

"O PP ten medo, porque sabe que non vai chegar máis alá de 2016"

Xa o están facendo. O día que presentamos o Consello Cidadán, na rolda de prensa, e esa mesma mañá -en directo- sacaron unha noticia falsa do ABC sen contrastar, para ligarnos ao “terrorismo”. Nos debates da TVG chamáronnos parias, caudillos... Aínda case sen botar á andar nin coñecernos. Dixeron que todo era unha operación de márketing porque o meu nome é Breogán, e cousas dese estilo. Cando ves isto dáste conta que papel xogan. O máis triste é que se faga desde a televisión pública galega, cun cidadán galego que paga impostos aquí e cofinancia a TVG. Dá boa mostra do que está pasando: o PP usa os medios coma voceiros de campaña. Seguirán por aí, pero estamos preparados. O PP ten medo porque sabe que non vai chegar máis alá de 2016. Hai un estudo da Pompeu Fabra que di que en Catalunya, Euskadi e Galiza Podemos está medrando moito. Iso é un risco en si para eles, e ven con temor que o -seu- sistema se desmorone e aconteza como en Grecia: que logo saibamos -xa intuímos- a que se dedicaron todo este tempo.

Xa que falas de Grecia, como ves o papel de Syriza nestas primeiras semanas?
Syriza puxo en evidencia que o cambio político é posible en Europa e que pode estenderse aos estados da Unión máis marxinados polas políticas de austeridade. Entón coido que as primeiras medidas que tomaron, como garantir subministro eléctrico ou devolver a sanidade pública aos excluídos do sistema son decisións moi necesarias e que dan no albo do que hai que facer desde un primeiro momento para rescatar a cidadanía. Cando a situación é dramática e, por riba, exclúes aos máis febles o que estás facendo é levar á morte á xente. Un goberno responsable o que ten que facer é iso mesmo. Syriza está dando nas claves. Obviamente hai cuestións que non me gustan tanto, coma o tema da igualdade da muller. Era o momento oportuno de apostar firmemente por unha igualdade real e efectiva pero non hai que esquecer que hai mulleres en postos de moita responsabilidade, coma as vice-ministras, a presidenta do Parlamento por vez primeira ou a presidenta da maior rexión do país. Perdeu, aínda así, unha oportunidade para amosar que as cousas poden facerse doutro xeito pois a loita pola igualdade é a nivel global.

Como ves o papel dos medios de comunicación e do conxunto do escenario mediático en Galiza? Dos oficiais e dos outros...
O papel dos medios é crucial nunha sociedade como a nosa. Canta máis pluralidade, mellor. Pero para garantila habería que xogar en igualdade de condicións e coido que, a día de hoxe, iso non se produce. Vai ligado ao tema das subvencións, que se deu historicamente: habería que valorar se é necesario destinar ese diñeiro a comprar vontades ou soster medios que non cumpren algúns criterios. Hai que ir á orixe dos problemas e ver se eses cartos públicos se destinan para garantir a pluralidade e promocionar a nosa lingua ou non, ou se empregan como subterfuxio doutros intereses. E logo están medios como Praza, ou Tempos Novos, ou Galiza Ano Cero, Irmandade TV e outros moitos, os comunitarios en xeral, que fan un labor importante, que traballan para dar información con outras ópticas sobre as cuestións. Hai que poñelos en valor. En canto á TVG, que debe existir, hai que mirar que fai e como se dirixe. Non pode ser que funcione ao servizo do poder. Ten que ser independente.

"Temos que recuperar o consenso amplo a prol da potenciación da lingua"

En canto á lingua, que posición tedes en canto á normalización?
A nosa posición non é a que reflectiu o Faro de Vigo, por exemplo. Cando eu dixen que a prioridade hoxe é atender a emerxencia non estou falando de que outras estean nun segundo plano. Sexas de onde sexas e fales o que fales as necesidades vitais hoxe son as que son, pero a nosa posición respecto a este tema é que temos que recuperar o consenso amplo a prol da potenciación da lingua, que estaba entroncado cos posicionamentos internacionais en favor das linguas minoritarias. A lingua ten que perdurar pois é básica para a nosa existencia. Hai un debate artificial e interesado que hai que superar xa.