"En Anova danse as mesmas friccións que noutras organizacións, entre unha vella e unha nova cultura política"

Beiras, nun debate parlamentario recente CC-BY-SA AGE

O 8 e 9 de xuño Anova celebrará a súa primeira Asemblea Nacional, despois da constituínte do pasado ano e a asemblea deliberativa celebrada en abríl. Xosé Manuel Beiras, portavoz nacional de Anova, será elixido novamente máximo responsable dunha formación que tamén escollerá a súa Coordinadora Nacional. Alén deste proceso interno, Beiras mantivo nos últimos meses unha intensa actividade parlamentaria como voceiro de AGE na cámara, na que sostivo sonoros e moi comentados enfrontamentos con Alberto Núñez Feijoo. Sobre as análises que salientan que esta cofrontación retroalimenta as dúas forzas políticas e os dous líderes, Beiras responde: "de que lle vale a Feijoo fidelizar o seu electorado se as enquisas lle están dando unha caida de 16 puntos? E cal é alternativa? Facer cortesía parlamentaria? Quen lle está creando problemas de credibilidade ao PP? Nós".

"Onde falla todo? Na esquerda política. Nas organizacións estase producindo algo que nós mesmos estamos vivindo no proceso de Anova: a convivencia entre as fórmulas políticas dun ciclo que está rematado e as novas fórmulas dun novo ciclo"

A esquerda dispón de instrumentos organizativos e discursivos axeitados para levar a cabo a creba democrática que se invoca?

Ao falar de esquerda eu sempre distingo por unha banda a esquerda pensante. Cando se falaba do desarme ideolóxico da esquerda nos anos noventa, eu sempre sostiven que o desarme non afectaba ao pensamento, pero o problema era que este pensamento estaba condenado ao ostracismo. Esa esquerda si ten alternativas e ás veces con propostas moi concretas. O libro de Navarro, Garzón e Torres está aí, por exemplo. Tamén distingo a esquerda social, na que hai un movemento moi forte e que tamén formula alternativas programáticas. Penso por exemplo nas ILP que se presentaron no Parlamento. Onde falla todo? Na esquerda política. Nas organizacións estase producindo algo que nós mesmos estamos vivindo no proceso de Anova: a convivencia entre as fórmulas políticas dun ciclo que está rematado e as novas fórmulas dun novo ciclo.

O lóxico e o que eu confío que ocorra é que a cultura política da esquerda se desfaga de todos os vicios adquiridos, de todos os procesos de deturpación vividos, pero que se incorporen as grandes herdanzas da loita de clases, tanto as obreiras coma as campesiñas, as loitas de descolonización e as loitas polos dereitos civís. Pero, mantendo iso, ten que incorporarse unha maneira de entender a translación das dinámicas da esquerda social ás instancias políticas e a propia cultura política dos movementos altermundistas e dos foros sociais. E tamén o convencemento de que o centro de gravidade da actividade política da esquerda debe estar na sociedade civil e nos movementos sociais. A confluencia desas dúas grandes correntes: unha que vén de moitas décadas atrás e outra que naceu máis recentemente, é o que ten que dar lugar a esa nova esquerda, que ten que ser rupturista. Pero o problema é que os partidos de esquerda seguen sendo aparatos e xorden fenómenos espurios e inercias. A clave é ter unha visión de conxunto e sermos conscientes de que estamos nun proceso de aprendizaxe.

Imos cara atrás? Dá a impresión que nos últimos meses varios destes actores están mirando máis cara a dentro e marcando o seu territorio. Falo tamén da división sindical ou das plataformas en defensa do ensino...

Pode que sexa certo que imos cara atrás, pode que aparentemente o proceso estea máis atrasado que hai un ano ou ano e pico. Porque hai elementos que no proceso de ruptura quedaron aparcados e despois, no proceso de consolidación dos cambios, eses vicios pasados fanse máis evidentes. Pero eu falaba antes a nivel político, sen incluír os sindicatos. Porque os sindicatos actualmente forman parte da superestrutura e están enganchados ao aparato do Estado. E precisamente por iso hai contradicións entre as bases dos sindicatos e as súas cúpulas, como sucede por exemplo en CC.OO.

"Moitos esperaban que non houbese entendemento entre AGE e BNG. E mesmo a hai entre AGE e PSdeG dunha maneira recíproca, a pesar do moito que o PP queira intoxicar esas relacións"

Veremos a curto ou medio prazo unha candidatura na que se inclúan Anova, EU -e os demais partidos que forman AGE- e BNG?

Hai un espazo institucional onde está habendo algo que non se daba na lexislatura pasada: a capacidade de atopar espazos de confluencia entre os tres grupos que formamos a oposición. E creo que AGE contribuíu moi positivamente a iso. Moitos esperaban que non houbese entendemento entre AGE e BNG. E mesmo a hai entre AGE e PSdeG dunha maneira recíproca, a pesar do moito que o PP queira intoxicar esas relacións. Ese traballo conxunto no Parlamento é un primeiro paso. E na revolta cívica cada un estamos participando á nosa maneira, e ese é outro espazo de encontro. Sucede que nos últimos meses no BNG houbo un cambio de dirección e Xavier Vence lanza mensaxes de tender pontes, arroupado polos continxentes do seu mesmo estilo que entraron na nova dirección. Eu nisto teño a seguinte opinión, que é o que lle dixen a Vence cando falamos: o BNG necesita facer, ao seu xeito, o que nós tentamos que o BNG fixese cando aínda estabamos dentro, é dicir, rexeneración, democracia interna, recuperación das regras de xogo, autocrítica e refundación. O BNG necesita facer iso para recuperar a credibilidade. Porque se non fan este proceso, os movementos actuais son interpretados dende fora como un “dado que están baixo mínimos daquela teñen que lavar a cara”. Se o BNG pretende recuperar a centralidade sen facer isto non será de fiar. Se pretendes queimar etapas vas fracasar: tes que dar todos os pasos.

"O BNG necesita rexeneración, democracia interna, autocrítica e refundación. Necesita facer iso para recuperar a credibilidade"

O mesmo que digo que AGE non pode tampouco queimar etapas senón que debe servir de precedente para futuras reformulacións. Eu dicíalle a Vence: ti podes ter dúas actitudes con respecto a Esquerda Unida: podes dicir “é unha forza españolista e non quero ter nada que ver con eles” e así o único que fas é botala en mans do españolismo. E a outra actitude é tirar dela para que se decaten de que o espazo político no que debe actuar é Galicia. Despois eu non sei o que se entende por "unidade do nacionalismo". Unidade orgánica? Non a descarto, pero non a vexo no horizonte. E ti o que non podes facer é saltar do trampolín para tentar chegar ao horizonte, porque daquela vas caer. Hoxe por hoxe non podes plantexar iso, porque o BNG acabou o seu ciclo. O BNG creouse nun momento determinado e foi evolucionando até rematar o seu ciclo. Eu tamén lle preguntaba a Vence: ti cres que o nacionalismo galego ten o potencial social para poder dar o paso á libre decisión, como unha abstracción dos procesos abertos no Estado? Ti cres que cunha actitude isolacionista o nacionalismo galego pode levar Galicia a dar ese salto adiante? Eu non o creo. O salto adiante do nacionalismo galego non se pode facer sen participar na dinámica rupturista do Estado español. E nesa dinámica rupturista a cuestión fundamental é a cuestión da esquerda.

"O salto adiante do nacionalismo galego non se pode facer sen participar na dinámica rupturista do Estado español. E nesa dinámica rupturista a cuestión fundamental é a cuestión da esquerda"

Que eixo cres que debe primar á hora de conformar candidaturas de cara ás eleccións europeas?

Vouche dar a mesma resposta que lle dei a Vence. Anova aínda non tratou o asunto e tampouco vai fixar a súa posición nesta asemblea, pero está claro que hai tres escenarios. O primeiro, como escribían o outro dia en Sin Permiso, se as eleccións europeas se plantexan como un anticipo das eleccións ás Cortes e o obxectivo é derrotar os dous partidos do réxime entón hai que compoñer unha gran fronte en todo o Estado na que as fórmulas sexan as adecuadas para que as nacións teñamos presenza como tal e co obxectivo de promover unha ruptura, e unha ruptura con Europa tamén. Tamén se pode facer unha alianza dos nacionalismos de esquerda, con Bildu e as CUP e algúns máis. E outra alternativa é facer unha candidatura do nacionalismo galego de esquerdas e de toda a esquerda que asuma a cuestión nacional. Non che teño resposta sobre cal das tres fórmulas é mellor.

Cres posible que no PSOE ou no PSdeG un sector máis esquerdista rache co partido, como fixo Lafontaine en Alemaña?

Eu para o PSOE só vexo dous escenarios: ou ben unha refundación e que regrese aos seus valores históricos anteriores a Suresnes, á socialdemocracia verdadeira. Ou apostar á pervivencia do réxime: pedir apenas a abdicación do monarca, reformiñas da Constitución... Se se dá esta segunda opción teño claro que un sector esgazará. Pero creo que o desenlace vai depender máis da dinámica xeral do proceso e non tanto das dinámicas internas do PSOE.

"De que lle vale a Feijoo fidelizar o seu electorado se as enquisas lle están dando unha caida de 16 puntos? E cal é alternativa? Facer cortesía parlamentaria?"

Que pensas cando les ou escoitas que PP e AGE se retroalimentan?

Lembro que iso tamén se dicía de min e do BNG na lexislatura na que Fraga chegou a Galicia. Eu daquela propúxenlle ao PSOE facer o mesmo que estamos facendo agora para, cada un no noso papel, queimar a Fraga. E non quixeron. A oposición que fixemos daquela é certo que nos fixo subir de 5 a 13 deputados. Que tamén afortalou a Fraga? Pois, home, non o sei, nós fixemos o noso traballo. Que fixeron os demais? Agora pode que estea pasando algo semellante, pero de que lle vale a Feijoo fidelizar o seu electorado se as enquisas lle están dando unha caida de 16 puntos? E cal é alternativa? Facer cortesía parlamentaria? Esgrima parlamentaria como fixo a oposición na lexislatura pasada? Quen lle está creando problemas de credibilidade ao PP? Nós.

"Feijoo non ten outra estratexia de defensa que meterse no castelo e botar cousas por riba da oposición"

Cres que Feijoo vai estirar moito a súa actual estratexia agresiva?

Eu creo que non ten outra alternativa. Non pode ser sincero, porque sabe que é mentira o que di. E non ten outra estratexia de defensa que meterse no castelo e botar cousas por riba da oposición. E, terceiro, isto forma parte da súa idiosincrasia: Núñez non é demócrata, é un buscavidas e un arribista, e só pensa na súa carreira persoal. Pero estase trabucando, porque o seu futuro está moito máis nebuloso agora que hai tres meses. É un tipo que está estigmatizado, que sae nas televisións europeas como un presidente que ten relacións co narcotráfico.

Beiras conversa con membros da AGE, nun pleno CC-BY-NC-SA AGE
Beiras diríxese a Feijóo, durante o debate © Parlamento de Galicia

Despece

  • "En ningún caso quero contribuír á personalización dunha alternativa"

    O proceso de debate e conformación de Anova está respondendo ás expectativas creadas, sobre todo no referido á conformación desa nova cultura política?

    Despois das eleccións eu pensaba que a prioridade para Anova era poñerse a traballar e non facer unha nova asemblea. Sobre todo porque cando se convoca unha asemblea as enerxías céntranse en falar dun mesmo, hai un proceso de introversión, cando o que se necesitaba era a extroversión, traballar cara a fóra e afortalar o grupo parlamentario. Porque máis de 200 mil cidadáns apostaran por AGE. A metodoloxía que se seguiu é moi correcta e a asemblea deliberativa tamén foi positiva. Pero en Anova danse as mesmas friccións que antes che comentaba entre unha vella e unha nova cultura política. Porén, estou esperanzado en que o desenlace vai ser positivo, porque hai a convicción xeneralizada de que as discrepancias hai que deixalas a un lado para pasar esta etapa e poder comezar a traballar. E que sexa a propia práctica a que vaia elucidando estas eivas.

    "En Anova danse as mesmas friccións que noutras organizacións, entre unha vella e unha nova cultura política"

    Hai un gran debate, sobre todo, sobre se Anova debe apostar por listas abertas ou pechadas... Que pensas ti?

    Hai dúas visións: por unha banda están os que apostan por listas abertas puras, sobre todo a xente máis nova. E, ademais, esta é a práctica en voga nas formación de nova esquerda en toda Europa, por exemplo no Parti de Gauche no congreso ao que asistín hai unhas semanas. E outra posición é a das listas proporcionais puras, que son as mellores para as minorías. Tamén é posible que na Coordinadora que teremos este 25 se decida que este tema quede aberto para que o decida a propia asemblea. Pero creo que isto non vai dar problemas.

    "É posible que na Coordinadora que teremos este 25 se decida que o tema das listas quede aberto para que o decida a propia asemblea"

    Queres ser portavoz nacional?

    A min o que me gustaría é non ter as responsabilidades que teño. O que querería é traballar como o viña facendo nos últimos anos, que era moi libre. Farei o que teña que facer. Pero o que en ningún caso quero facer é contribuír á personalización dunha alternativa. Non creo nos liderados individuais porque neles a fraxilidade é brutal. A miña pretensión é ir dando pulo á emerxencia e á aparición de novos liderados, de xente nova, pero tamén de xente máis madura que agora mesmo non está en primeira liña. E traballar en órganos colexiados.

    "A miña pretensión é ir dando pulo á emerxencia e á aparición de novos liderados, de xente nova, pero tamén de xente máis madura que agora mesmo non está en primeira liña. E traballar en órganos colexiados"

    Vouche pedir que me definas, brevemente, o que pensas dunha serie de persoas. Alberto Núñez Feijoo?

    Núñez é un androide, sen máis, con todo o que isto implica.

    Xavier Vence?

    É unha persoa con talento, especialmente como economista, é unha persoa honesta, reflexiva e con sensibilidade. O que non sei é se vai ter a capacidade de que non lle pase no BNG o que lles pasou a outros antes que a el.

    Yolanda Diaz?

    É unha muller de enorme temperamento e enorme sensibilidade, cunha capacidade de iniciativa moi grande. E unha persoa moi fraterna. Ten o seu propio proxecto político, pero para ela non é o máis importante, porque se move sempre por valores. E fai un labor moi positivo na relación entre EU e Anova. Non é unha persoas doutrinaria.

    Martiño Noriega?

    Martiño Noriega é un médico vocacional, un médico de familia, e que aplica eses mesmos valores ao seu traballo político. É un home que está na política malgre lui. Ten unha gran capacidade de comunicación e de equilibrio entre distintas correntes. É moi emotivo, pero tamén ten unha gran capacidade de contención. É un gran valor que confío que dea todo o seu rendemento.

    José Luis Sampedro?

    Foi o meu mestre e segue a ser o meu mestre. Era unha persoa de gran lucidez, absolutamente xenerosa e leal, volcada coas persoas que máis padecen, insubornable fronte ao poder. E unha persoa que ao longo da súa vida, a medida que ia tendo máis idade, era máis radical. Unha persoa entrañable.

    CC-BY-SA AGE

  • "Non hai saída por esta vía. A incógnita é cando se producirá este rebentón e a consecuente creba do poder"

    "A situación mantense a través dunha apoloxética do sistema que non está baseada na realidade. E aqueles analistas que expresan que a situación é insostible son marxinados"

    Estamos saindo da crise, como comeza a repetir o Goberno?

    O propio Consello de Ministros de hai unhas semanas concluiu que no remate da lexislatura imos estar peor do que estabamos no comezo. Non estamos nunha crise: unha crise é un momento crucial, de mudanza de ciclo, nós estamos nunha gran depresión que se asemella moito ao ciclo contractivo da gran depresión que comezou co crack de 1929. Na actualidade, a política monetarista que se está aplicando e a chamada política de austeridade están ao servizo da plutocracia financeira. Estamos nunha gran depresión na que desembocou a crise sistémica e que produciu unha mutación entre as tres formas do capital: industrial, comercial e financeiro, coa a hexemonía deste último. O capital fuxiu da economía real pola caida da taxa de ganancia e refuxiouse nas esferas financeiras, onde non crea valor engadido. E iso hexemoniza todo e todas as políticas están en función diso. Rebentou a burbulla financeira. Pero a situación mantense a través dunha apoloxética do sistema que non está baseada na realidade. E aqueles analistas que expresan que a situación é insostible son marxinados, mesmo aqueles que non son en absoluto revolucionarios e que propoñen alternativas reformistas que non son a miña, coma o green new deal ou a global socialdemocracy. A traxedia é que os embustes poden manter un nivel de alienación elevado nunha parte importante da poboación para evitar que rebente todo. Pódese adiar, pero non hai saída por esta vía. A incógnita é cando se producirá este rebentón e a consecuente creba do poder.

    "En España mantense a Constitución, pero simplemente como un cascallo baleirado de contido. En realidade está abolida e está sendo violada todos os dias"

    E que alternativas se presentan, daquela?

    Pode haber unha mudanza da dirección da política económica que pase por un desaloxo dos actuais ocupantes para que entren outros que sexan, cando menos, reformistas e recuperen unha lóxica de racionalidade que permita facer o que fai, por exemplo, Brasil. Ou que haxa unha ruptura total que dea lugar a un proceso de transición sistémica. Pero no plano político ábrese unha incógnita: se todo o proceso de rebelión cívica dá lugar a unha ruptura do marco institucional vixente edando lugar a unha mudanza a modelos de Estado democráticos diferentes, ou se isto dá paso a modelos totalitarios. Xa hoxe se está dando un proceso de metamorfose do fascismo. En España mantense a Constitución, pero simplemente como un cascallo baleirado de contido. En realidade está abolida e está sendo violada todos os dias.

  • Marcos Pérez Pena

    Marcos Pérez Pena

    Marcos Pérez Pena (Montevideo, 1980). Tras ter traballado en Vieiros.com e outros medios, en 2012 formou parte do equipo que puxo en marcha Praza. Doutor en Xornalismo pola USC, analizou na súa investigación o papel da prensa en Galicia durante a Transición.

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.
Quero ser de Praza