En agosto de 2022 o Consello da Xunta autorizou e outorgou a consideración de utilidade pública á liña de alta tensión Lousame-Tivo promovida por Red Eléctrica de España. Esta infraestrutura eléctrica xuntara unha notable oposición veciñal en parte do territorio afectado. Concretamente, no atinxido polo trazado entre as torres 26 e 28 polo seu impacto paisaxístico e cultural na contorna do Castro Lupario e do Camiño de Santiago. E o Tribunal Superior de Xustiza vén de lles dar a razón.
Parte desa oposición canalizouse a través dun recurso formulado polo Concello de Rois, que agora atende o alto tribunal galego. O TSXG considera que avaliación de impacto ambiental deste proxecto debeu considerar "no seu conxunto" e non "individualmente" elementos catalogados coma o devandito Castro Lupario e o trazado do Camiño Portugués, pero tamén outros coma o Pazo de Angueira de Castro ou o Pazo do Faramello.
Apoiándose na Lei de Patrimonio Cultural de Galicia, a Sala subliña que este é un paraxe con consideración de "territorio histórico", cuxa "cualificación deriva directamente da existencia da ruta portuguesa do Camiño de Santiago e a súa catalogación no Plan Básico Autonómico de Galicia de 2018. E ademais, é unha paisaxe cultural onde “concorren os elementos de feito para considerar estar ante un lugar identificable por un conxunto de calidades culturais materiais e inmateriais singulares".
O alto tribunal galego atende un recurso do Concello de Rois e ve acreditado que o conxunto conformado por bens coma o Castro Lupario, o Camiño de Santiago ou dous pazos son unha paisaxe cultural e un territorio histórico que se verían afectados pola infraestrutura, promovida por Red Eléctrica
Máis concretamente, o TSXG resalta que esta liña pasa por riba do perímetro de protección do Castro Lupario e "resulta evidente que afecta á apreciación do ben e impide a súa adecuada contemplación". Pero ademais, agrega, infrinxe a Lei de Protección da Paisaxe de Galicia e afecta ao Camiño de Santiago "sen explicar a idoneidade do punto escollido para o cruzamento" malia impoñer "un gravame visual evidente por tempo indefinido a este territorio histórico, que impacta negativamente no mesmo".
Na decisión os maxistrados dan peso ao vencello entre o castro e a ruta xacobea "polo protagonismo que na tradición xacobea posúe a Raíña Lupa na narración da Traslatio do apóstolo Santiago, recollida de forma oral e tamén no celebérrimo Códice Calixtino". Así, nunha mesma contorna, salientan, atópase "o castro onde a tradición sitúa a morada da Raíña" e ao seu carón, o propio Camiño, "un fito único en toda a ruta, xa que ambos elementos físicos integran unha mesma paisaxe" e "contan unha mesma historia cultural, patrimonial e espiritual, sen a cal Galicia sería hoxe un pobo diferente".
O TSXG fai prevalecer un informe do Consello da Cultura a respecto do impacto da liña sobre outro esgrimido pola Xunta "do que en realidade non hai proba ningunha da súa existencia"
Neste contexto, o Tribunal explica tamén que deu prevalencia na súa decisión a un informe do Consello da Cultura Galega que en 2021 viu acreditado o impacto "crítico" desta liña sobre outro presentado pola Xunta. "Fronte ao peso reputacional" do Consello da Cultura, sinala, a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural encargou outro "do que en realidade non hai proba ningunha da súa existencia" elaborado por "alguén de quen se oculta reiteradamente a súa identidade, a pesar de dicir que é unha persoa experta en paisaxe cultural, cun alto e recoñecido prestixio internacional nesta materia".
A sentenza non é firme, dado que fronte a ela aínda cabe a presentación dun recurso de casación no Tribunal Supremo.
