Camilo Díaz Baliño, o deseñador que buscou a redención de Galicia a través da arte

O Día da Ilustración está dedicado a Camilo Díaz Baliño © Xunta

Camilo Díaz Baliño (1889-1936) protagoniza este ano o Día da Ilustración. Pintor, ilustrador, escenógrafo e pioneiro galego do deseño, escribiu que "non hai arte galega sen unha idea de redención de Galicia". E nese empeño buscou revivir e reinventar os símbolos e os mitos que dan forma á identidade galega en toda a súa obra, numerosa e variada: cubertas de libros e revistas, carteis, escenografías, ilustracións, obxectos relixiosos e ornamentais, murais... Iria-Friné Rivera Vázquez debullaba neste artigo o seu traballo no tríptico Os homes de Brigantia. Influído pola arte relixiosa e a art nouveau. creou imaxes cunha gran carga simbólica e ancestral.

Nacido en Ferrol, foi membro das Irmandades da Fala e militante do Partido Galeguista. En 1916 iniciou a súa relación profesional co empresario de cines Isaac Fraga e en 1920 trasladouse a Santiago de Compostela onde estableceu o taller de escenografía da Empresa de Espectáculos Fraga (1920-1924) coa que se trasladou a Madrid entre 1922 e 1924. En 1925 ingresou como delineante interino no concello de Santiago e despois obtivo o posto en propiedade. "É o máis parecido ao que hoxe chamamos un deseñador" destaca Pepe Barro a diversidade do traballo de Camilo Díaz Baliño nunha completa reportaxe que estes días lle dedica o portal Cultura Galega.

O seu estudio de Compostela foi punto de encontro de artistas e impulsores do nacionalismo progresista, unha causa que apoiou cada vez máis firmemente. Deseñou a capa das obras publicadas na colección Lar. Detido ao comezo da guerra civil española, estivo na prisión de Santiago de Compostela ata que foi asasinado en Palas de Rei o 14 de agosto de 1936. O seu cadáver apareceu á beira da estrada en Saa, na parroquia de Meixide.

O Día da Ilustración celébrase cada ano o 30 de xaneiro, coincidindo co día do nacemento de Castelao, iniciativa da Consellería de Cultura en colaboración coa Asociación Galega de Profesionais da Ilustración (AGPI), co obxectivo de reivindicar o papel dos profesionais da ilustración na industria cultural. Nesta ocasión o cartel foi realizado por Minia Regos (Pontevedra, 1983).

A Biblioteca de Galicia, na Cidade da Cultura, acolle a exposición Camilo Díaz Baliño: A xenialidade truncada, que se inaugura este martes ás 19 horas. A mostra recolle medio cento de documentos, imaxes e obras doadas por Isaac Díaz Pardo (fillo de Camilo), á Biblioteca e Arquivo de Galicia. Este arquivo pódese consultar en liña na biblioteca dixital Galiciana, con motivo da entrada en dominio público da obra de Díaz Baliño e coincidindo co quinto aniversario da morte de Díaz Pardo, falecido o 5 de xaneiro de 2012.

A colección depositada por Díaz Pardo na Biblioteca de Galicia inclúe ao redor de 200 fotografías, relatos orixinais, unha pequena biblioteca persoal e 10 álbums elaborados por Camilo Díaz que recollen toda a súa actividade profesional en América como escenógrafo, ademais dun centenar de cartas e documentos persoais, entre os que se atopa o documento orixinal do xuíz que dá conta da morte de Díaz Baliño, fusilado en 1936. Destacan tamén os debuxos realizados por Camilo Díaz na cadea aos seus compañeiros de prisión, días antes da súa morte, e o debuxo con carácter premonitorio do seu futuro.

Cartel do Día da Ilustración, realizado por Minia Regos © http://www.diadailustracion.gal/
Camilo Díaz Baliño co seu fillo Isaac Díaz Pardo Dominio Público Praza Pública
Cuberta da revista Lar e cartel para a Coral De Ruada, por Camilo Díaz Baliño Dominio Público Praza Pública

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.