Ao remate do seu anterior disco, Cancións clínicas, de 2018, Chicharrón tiveron a sensación de que aquel traballo marcara o final dunha etapa. Cancións clínicas interpelábaos, convidábaos a facerse preguntas sobre aquel Chicharrón que construíran e sobre o que podería ser no futuro. Nesa e noutras procuras -a poesía, a arte, outras músicas…- naceu Unha fogueira intacta, o seu novo álbum. Que volve ser, tras a volta da escuridade, esperanza. Confianza no que pode vir. Nos afectos. No colectivo. Malia as perdas, os retrocesos. Xunto cun son máis experimental e electrónico, quizais, ca nunca. Alberto M. Vecino, a quen entrevistamos, prefire falar de pop. De conexións, de azares, de posibilidades infinitas que se ordenan, de sensacións e emocións que cadaquén pode interpretar ao seu xeito.

“Exploramos as dimensións e o futuro de Chicharrón: as posibilidades que viñan despois” 

A partir de aí investigamos que había detrás desa mirada, dialogamos con todo o que fixeramos, como Chicharrón, ata o momento. Eu nese momento estaba a ler cousas de física teórica e aparecía moito a idea das once posibilidades, once dimensións… E nós exploramos as dimensións dese interior de Chicharrón e o seu futuro: as posibilidades que viñan despois. Era, dalgún xeito, unha maneira de buscar a nosa verdade, igual que a física busca a verdade… 127, por exemplo, é a velocidade á que camiñamos cando o noso corazón se acelera por unha emoción…

O título, Unha fogueira intacta, sae dun verso de Luz Pozo Garza. Por que o escollestes?

O disco é como un preludio, que é o título do poema de Luz Pozo do que sae ese verso. Ten varios significados, como que seguimos mantendo o lume intacto… Eu quería que estivese presente Luz Pozo porque a lera hai tempo e gustárame. Cando finou lembrei este poema. No disco están tamén presentes Yolanda Castaño e Alba Cid. Quería propoñer como un diálogo interxeracional Luz-Yolanda-Alba, tres poetas que representan diferentes épocas da boa situación da poesía galega e que ao mesmo tempo pode representar distintas etapas da miña vida.

Hai tres videoclips, Outono de fíos eléctricos, con imaxes de Lúa Pérez; Highway to heaven, que musica a banda deseñada feita por Kike J. Díaz a partir dun poema de Yolanda Castaño e Ondeando. Creo que sacastes o segundo para que cadrase para lembrar a Alberto Gende, fundador, contigo, do grupo. 

Son tres, si. Ondeando saíu en decembro, Highway to heaven saíu cadrando co noveno aniversario do falecemento de Alberto e o último, que sacamos ao mesmo tempo que o disco, é Outono de fíos eléctricos.

É o voso disco máis colectivo. Leva colaboracións de Rosalía Fernández Rial -que toca o acordeón-, de Sara Iglesias -que toca o saxo-, de Xiana Arias e Berio Molina, de Marco Maril e de Mar Catarina… Nos agradecementos figura máis xente… 

Coincidiu que gravamos durante a pandemia e quixemos facer, si, algo colectivo, con xente á que queremos e admiramos que fixo súas as nosas cancións. Rosalía é tamén coma nós de Carballo. Ela non estaba moi segura, dicía que non sabía tocar moi ben, pero veu gravar á miña casa e foi un momento máxico… Pretendiamos que todas as cancións representasen distintas posibilidades: son distintas e ao mesmo tempo son a mesma. Usamos case os mesmos acordes, o mesmo tempo -127 beats por minuto-... polo que todas teñen uns elementos comúns.

É un disco, ao respecto, moi creador de atmosferas. Aínda que se recoñece facilmente como unha unidade, en todas as cancións hai unha atmosfera distinta…

O concepto do disco é como un preludio de algo. Cando acabamos o anterior disco, Cancións clínicas, tivemos a sensación de acabar unha etapa. O pintor Yves Berger dixo que sabía cando un cadro estaba rematado cando este o miraba. Cando sacamos Cancións clínicas eu sentín que remataba algo e que, si, que había unha sorte de mirada do Chicharrón que foramos creando.

“Exploramos as dimensións e o futuro de Chicharrón: as posibilidades que viñan despois” 

A partir de aí investigamos que había detrás desa mirada, dialogamos con todo o que fixeramos, como Chicharrón, ata o momento. Eu nese momento estaba a ler cousas de física teórica e aparecía moito a idea das once posibilidades, once dimensións… E nós exploramos as dimensións dese interior de Chicharrón e o seu futuro: as posibilidades que viñan despois. Era, dalgún xeito, unha maneira de buscar a nosa verdade, igual que a física busca a verdade… 127, por exemplo, é a velocidade á que camiñamos cando o noso corazón se acelera por unha emoción…

Aparece moito nas críticas sobre o disco a idea de esperanza. En realidade, entre Chicharrón (Prenom, 2014) e Postal (Prenom, 2016), o primeiro moi marcado pola morte de Alberto, xa había un cambio da escuridade á luz. Ti mesmo expresábalo como unha mudanza de estar perdidos na noite e no inverno a atopar o sol, tras non ter perdido a esperanza. 

Si, pero o que pasou é que Cancións Clínicas, de 2018, si tiña esa escuridade. Aí non había esperanza ningunha. Era un disco que falaba da fin. No novo disco, porén, dicimos, “resistimos negándonos a perder a esperanza”. Fixemos o disco un pouco como un quebracabezas: cousas gravadas que ían ir nunha canción acabaron indo noutra, o e mesmo con fragmentos das letras. Cando estaba acabado, a conclusión que saquei é que alí había misterio e esperanza. Onde haxa amor haberá esperanza…

“Cando estaba acabado, a conclusión que saquei é que alí había misterio e esperanza. Onde haxa amor haberá esperanza”

Xa que mencionas iso, en realidade o disco fala moito do amor -dos afectos, en xeral, non me refiro só ao amor de parella- e da perda, coma Postal. Falabamos antes da influencia da poesía. Na poesía galega está moi presente a idea da perda… Non sei se é algo consciente para ti… 

Si, está esa influencia da física teórica e da poesía. Poetas e físicos acaban chegando á mesma conclusión: a importancia do amor… Este disco fala de amor e supoño que o que pasa é que todos os discos de Chicharrón son discos de amor, que a nós parécenos un tema moi político, moi revolucionario, pois se houbese máis amor o mundo iría bastante mellor. E a perda é tamén un tema recorrente, si. Sexa consciente ou non, a min encántame que o eixo temático sexa o amor.

Acordeón e saxo están bastante presentes neste disco. Por que?

O do acordeón foi idea miña. Eu sabía que Rosalía Fernández Rial tocaba o acordeón. Son moi fan de John Berger e ten un relato moi bonito sobre un acordeonista. Ao lelo, véuseme Rosalía á cabeza. O do saxo foi idea de Rubén Domínguez, que produciu o disco. Subimos ao meu piso e deixamos a Sara Iglesias gravando. Despois usamos en diferentes cancións o que gravou. Foi un momento moi guai, como o que tivemos con Rosalía.

“Se houbese máis amor o mundo iría bastante mellor”

Tamén está subliñada a presenza de percusión e baixos, eléctricos e sintetizadores moog. Por que?

Batería e baixo foron moi importantes porque queriamos facer un disco de tralla, de tocar os tres: Mara, Rubén, eu, imaxinando un directo de tralla, sen bases, con baixo e batería. Tiñamos moitas ganas diso e era o que lle pegaba ao disco.

Tamén leva gravacións de campo, que se notan por exemplo moito no último tema. 

Iso podería explicalo moito mellor Rubén, pero si. O que naceu primeiro neste disco foron as letras. Despois as melodías. Gravamos unha canción, Na cela, musicando un poema de Antía Otero, para a película Ons de Alfonso Zarauza. Nesa gravación atopamos un método que nos gustou e que despois aplicamos neste disco. Eu fago a letra e a melodía e compártoa con Mara, que axusta o que lle gusta e o que non lle gusta. Despois enviámosllo a Rubén, que elimina todo menos a voz coa melodía. Eu gravo coa guitarra cun tempo que sexa manipulable. Pois el elimina a guitarra e queda co esencial e aí mete, no estudio, todo o demais. Rubén traballa así moitísimo o que nós lle enviamos.

Por iso definides este disco como experimental?

Si, claro. Cando falabamos de como debía ser este disco a palabra que nos saía era industrial. Un son industrial como o de Berlín dos 90. Fixemos unha playlist coa música que influenciou a Rubén para crear o son. Nesta selección está, en realidade, explicado como queriamos soar.

Eléctrico xa era o segundo disco, fronte ao primeiro. Este é electrónico, que en realidade é a liña que levades desde hai moito…

Se falamos de etiquetas a verdade é que, na miña opinión, é un disco pop. Utilizamos unha linguaxe pop.

“Na miña opinión é un disco pop. Utilizamos unha linguaxe pop”

Hai influencias pop e rock, sen dúbida. Tamén hai luz, volvendo a Postal… É un disco moi enerxético. O anterior quizais era máis melancólico.

Se tendo ollalo desde fóra -e podo facelo porque o que fai Rubén a partir do que nós gravamos mellora moito a nosa proposta inicial- eu tamén vexo luz, que asocio á esperanza, e tamén á idea do vagalume que sae na portada. É unha foto dun amigo, Pablo Mella, que é arquitecto e fotógrafo. Mandounos varias para escoller e cando vimos esta vímolo claro. Molaba e pegáballe moito ao disco. Unha vez cadramos, ademais, con Manolo Rivas na feira do libro de Carballo e estaba falando de vagalumes. No disco teñen moita importancia tamén o azar, as conexións entre elementos, as infinitas posibilidades que se combinan organizando o caos... Todo para producir sensacións que, a verdade, resúltame difícil explicar racionalmente.

Claro. É un disco de atmosferas, sensacións, emocións… Difícil explicalo con palabras. Pero podemos tentalo analizando as letras das once cancións. Videntes namoradas é como a benvida a unha persoa querida que se volve ver. Outono de fíos eléctricos é como a despedida: volveremos vernos. 

A primeira que escribín foi Outono de fíos eléctricos. Alberto Gende era un pintor e un deseñador moi bo. Unha vez encargáronlle un cadro que lle saíu algo escuro, e propúxome que eu lle puxese un título. Nese momento non fun quen. Pero tiven unha intuición chunga, un preludio de algo negativo... Despois el morreu e, pasado o tempo, estando con Mara e co meu fillo en Portugal, nun día de praia, cunha tormenta afastada, lembrei a Alberto e o cadro e saíume esta letra. O título cambieillo despois. Así naceu este disco.

“Non creo que a interpretación de calquera outra persoa que escoite o disco sexa menos importante que a miña: se cadra é mellor”

A melodía non me acababa de funcionar pero outro día, estando na casa xogando co neno, collín a guitarra, empecei a tocar e aí estaba a melodía… Sobre a primeira canción gústame a interpretación que fas e non creo que a túa ou a de calquera outra persoa que escoite o disco sexa menos importante que a miña: se cadra é mellor. Para min foi un momento despois da fin, da fin do amor, da amizade, un saber que, aínda que perdera a alguén, iamos volver encontrarnos. Pareceume unha boa introdución para o disco.

Con Ondeando non hai dúbidas: fala de amor, de non querer non estar coa persoa. 

Unha vez falando con Mara de como quería que fosen as cousas despois de morrer díxenlle que me gustaría que me incinerasen e seguir estando na casa, nun recipiente coas cinzas, na habitación por exemplo. Foi un día que empezamos así a dicir parvadas, polo que para min a canción ten un fondo algo cómico. Pero si, fala de amor. Esta canción tocáballa ao neno cando o bañaba e gustáballe moito.

O mes sen minutos fala de algo feminino que volve, que espreita, que observa o derrubar das estruturas, que non queres ver. Aquí hai dúas voces.

Hai dúas voces, dúas pontes… Aquí volve a idea da que falabamos das conexións, da colectividade, das distintas influencias… Non quero vela! é un verso de Lorca e iso lévanos á idea da conexión de Lorca con Galicia…

“Non quero vela! é un verso de Lorca e iso lévanos á idea da conexión de Lorca con Galicia…”

En O Espigador está a perda: non te vaias, non me deixes só. En Oda aos vagalumes tamén: non volverei abrazarte, nin bicarte… 

En O Espigador hai perda e tamén esperanza, pois é onde está o verso sobre resistir negándonos a perder a esperanza. Non me deixes só porque se te perdo, esperanza, nada terá sentido. Oda aos vagalumes ten que ver con varias influencias, entre elas a película O que arde de Oliver Laxe. Neste filme sae un cabalo, no medio das faíscas, despois de arder o monte. E iso ten que ver co rural, con como estamos a estragalo… Outra conexión veu dun día que estaba tocando e vendo a tele. Saíu unha muller que contaba como perdera a súa filla con cancro e dicía que non ía poder volver abrazala, nin bicala, nin dicirlle que a quería. Como tamén son pai tocoume, claro. Non podo imaxinar nada peor.

En Por canto non o facemos? están as posibilidades. Ti es todas as posibilidades e, ao final, di, todas somos as que as demais cren que somos. 

Entre as once dimensións, as once posibilidades, estabas ti. É, claro, unha expresión do amor. E entre todas as posibilidades conformamos unha verdade posible. Nós, como Chicharrón, tentamos ser coherentes co que pensamos: hai cousas que, como grupo, non fariamos. Pero ese tentar ser coherentes non implica que teñamos razón. Quen ten a razón? A razón se cadra está conformada por todas as razóns posibles.

Highway to heaven é letra de Yolanda Castaño. Por que a escolliches?

Estaba lendo O puño e a letra e veume a melodía á cabeza. Sempre buscamos conexións con outras disciplinas artísticas. A nosa linguaxe é pop pero penso que ten outras posibilidades artísticas. A min dinme ás veces que por que non escribo un libro de poemas, o cal tomo como unha louvanza. Hai xente que considera que a literatura está por enriba da música, que é máis, por iso o da polémica sobre o Nobel a Bob Dylan…

“Eu considero que o pop si pode ser arte a a ese nivel no que outras persoas sitúan a literatura” 

Eu considero que o pop si pode ser arte a a ese nivel no que outras persoas sitúan a literatura. E dígoo desde o respecto: non digo que o consigamos nós. Yolanda é unha poeta moi importante para min non só porque me gusta o que escribe senón por todo o que me descubriu, as outras poetas das que fala. Cando estudaba na Coruña unha vez encontreime con ela nun bar. Non lle falei, que son moi tímido e non me atrevería. Pero quedoume tamén esa conexión con esa época da miña vida, que ademais remíteme á adolescencia…

En Proceso de oxidación volve a perda. Marchaches e bótote de menos. 

Cando vivía na Coruña escribía e tempo despois reatopeime con aquelas cousas que tiña escritas. Non lembro en concreto a quen botaba de menos pero si teño o recordo do piso, de mirar pola fiestra na rúa Galera, dos tellados, de estar sentado fumando e pensando que me gustaría dedicarme á música. E aí volve a conexión da que falabamos, coas distintas etapas da miña vida. O título vén dun verso de Atlas, de Alba Cid. E ten que ver con esa busca da verdade sobre Chicharrón, sobre a miña propia vida…

Vas quedar a mirar di que se por algo loitei na miña vida, foi por ti. Non é difícil imaxinar un pai falando cun fillo.

Claro. Non é que sexa eu especialmente loitador pero, si, se loitas é por el, se a vida ten sentido é porque tentamos que o mundo sexa un pouco mellor, e queremos que os nosos fillos sigan tentando facer o mundo un pouco mellor. Se non temos esa esperanza, non temos nada e tampouco poderiamos ter un fillo. Eu son da xeración dos 90, a xeración da apatía segundo o estereotipo. Pero considero que teño sorte na vida: non me falta nin amor, nin diñeiro, nin saúde… E gustaríame que o meu fillo tivese o mesmo.

“Considero que teño sorte na vida: non me falta nin amor, nin diñeiro, nin saúde… E gustaríame que o meu fillo tivese o mesmo”

Esa esperanza está tamén na última canción, Xogando nunha praia de Entullos. 

Imaxinei unha praia distópica, unha praia en ruínas: cancións anteriores falaban de estruturas derrubadas, de ruínas. Nesa praia hai un neno que xoga para o que aínda hai esperanza. Oxalá, di a letra, teñas tanta sorte coma min e atopes alguén marabilloso. E se sofres será porque amaches, porque viviches. Dubidei se poñer isto porque podía soar a amor romántico, a que para amar tes que aturar que che fagan sufrir. Pero non quería dicir iso. Quería dicir que cando amas ás veces sofres porque hai enfermidades, morte…

“Nesa praia hai un neno que xoga para o que aínda hai esperanza. Oxalá, di a letra, teñas tanta sorte coma min e atopes alguén marabilloso”

Eu perdín en pouco tempo ao mellor amigo, a meu pai, a miña nai enfermou… Pero o que penso, por exemplo respecto a Alberto, é que tiven a sorte de coñecelo. Non penso que sería mellor non telo coñecido para non sufrir pola súa morte. Para esta canción fixemos gravacións de campo na praia. Ibán Pérez encargouse, por certo, da gravación do disco no estudo Terraforma do Hío, en Cangas do Morrazo, que foi masterizado por Cem Oral en Jammin Masters, en Berlín, e editado por Ferror Records.

Creo que quedou todo máis ou menos claro… 

Xa dicía que o significado funllo vendo unha vez feito o disco. A idea do preludio, do ollar ao futuro, conecta ademais por exemplo coa primeira canción, sobre dúas videntes namoradas. Que pasa se dúas persoas que poden ver o futuro están xuntas? Ir vendo esas conexións a partir das preguntas iniciais sobre o que fora ata ese momento Chicharrón faime sentir orgulloso do que conseguimos con este disco.