Unha ducia de BDs galegas na semana do Viñetas

O home que falaba vegliota - Reimundo Patiño (1972)

Patiño foi un excepcional artista plástico e un dos pioneiros da banda deseñada galega moderna. Esta peculiar obra é un cómic formado por doce serigrafías de un metro por un metro cunha intención reivindicativa sobre a situación da nos lingua.

O artista, e familiar de Reimundo, Antón Patiño resumiu nun artigo o argumento como unha "contundente crónica satírica na que ata o Papa e o Pentágono perseguían o último falante de vegliota para exterminalo. Ata que o Gran Asasino Mundial Pepiño Manteiga acabou co último falante". É unha obra fundacional da BD galega moderna.

2 viaxes - Reimundo Patiño e Xaquín Marín (1975)

Foi o primeiro libro de BD editado en galego. Son dúas historias independentes de estilos moi diferentes. Patiño, máis experimental, cun estilo cheo de enerxía; Marín, máis clásico cun sentido marabilloso da composición da páxina e da rotulación. Ambas son relatos de ciencia ficción, avanzadas no aspecto gráfico e cuns argumentos cos que, a través de mundos imaxinarios fan unha critica evidente á ditadura esmorecente.

Cita na Habana - Fran Jaraba (2000)

Este número inicia a Triloxía de Cuba (Cita na Habana, 2000; Campos de Cuba, 2004 e Terra Libre, 2008). Tendo como base unha coidada ambientación histórica narra as aventuras de Maxi Torres, un galego que se alista no exercito por unha cuestión de amor e que remata na Guerra da Independencia de Cuba. Unha triloxía magnífica e entretida que segue os postulados clásicos dos álbumes de aventuras da bd francobelga, un xénero que non é moi habitual na nosa bd mais que Jaraba manexa con mestría.

A mansión dos Pampín - Miguel Anxo Prado (2004)

Unha obra ben curiosa que foi unha encarga do Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia.

A herdanza dunha casa na aldea levará á familia Pampín a entrar en contacto con notarios, construtores, veciños, alcaldes... nunha sucesión de situacións tan absurdas como reais. A Mansión dos Pampín é unha historieta que aborda os temas dos usos urbanísticos e a ocupación do territorio. A pesar de ter xa máis de vinte anos segue a ser unha obra de grande actualidade.

Punto de fuga - Miguel Cuba (2011)

Un retrato dunhaxeración moi preparada pero que non atopa o seu espazo laboral. A ironía e o humor tecen unha historia de fermoso debuxo e interesante guión, ambientada en boa parte en Compostela. Publicada grazas a unhas axudas á creación de BD que, nalgún momento, existiron neste país. En palabras de Miguelanxo Prado, «unha achegamadura, necesaria e importante á BD galega».

Efectiviwonder – Dani Xove (2012)

Magna obra de Xove, un autor sen medo a experimentar e transitar camiños novos ou pouco coñecidos. O máis semellante que se pode atopar a unha viaxe psicodélica plasmada en papel, un libro preñado de retranca e espírito punk con historias delirantes e unha panoplia de reflexións e relatos nunca exentos de crítica social e homenaxes á BD underground. O compostelán é, ademais, tan amante como bo coñecedor da novena arte e iso faise presente. Deixamos as palabras que Manel Cráneo escribe no proemio «Volverás ao teu libreiro cando remates e halo saudar como se fose o teu camelo pedíndolle outra dose de Dani Xove».

Canción para afundir flores no mar - Oliver Añón (2018)

Unha obra fermosa e delicada que está construída sobre unha trama principal na que se entrelazan pequenas historias con personaxes particulares. Unha mostra da nosa BD incursionando no poético e nas narracións máis conceptuais, cun apartado gráfico excelente e dunha delicadeza abraiante que cativará ao lector.

Outra obra saída desa canteira excepcional que é o Premio Castelao de BD da que o xurado valorou que é “graficamente impecable, moi ben debuxada, coherente, con bo uso do branco e negro”.

Nós seis - Julia Lago (2019)

Primeira obra longa de BD da coruñesa Julia Lago coa que gañou a decimo sexta edición do Premio Castelao de Banda Deseñada da Deputación da Coruña. 

Merche, unha rapaza de Ferrol (a avoa de Julia) é internada nun estrito colexio de monxas en Valladolid na posguerra, malia a dura vixilancia das relixiosas, Merche forma un grupo de amigas co que facer comunidade para eludir o control, a soidade e a rixidez dun entorno opresivo e represivo.

O xurado destacou no fallo que a decisión foi tomada por unanimidade e que estimou o estilo directo e sinxelo de Julia mais tamén que a obra: «é unha reflexión sobre a represión durante a ditadura que supón un exercicio moi necesario de memoria histórica, baseado nunha historia real».

Elisa e Marcela - Xulia Vicente (2020)

Xulia Vicente parte dos feitos históricos –aínda que ficciona algunhas partes– nesta obra editada polo Consello da Cultura Galega para contar a historia de Elisa e Marcela, dúas mulleres que casaron na Coruña a principios do século XX.

Esta banda deseñada ten a intención de divulgar e visibilizar a vida destas mulleres e foi editada para celebrar o Día do orgullo LGTBI+ 2020. Mágoa que o CCG non continuara con esta iniciativa. Pódese descargar de balde na web do Consello da Cultura Galega.

Adeus amigos, Begoña García Alén (2021)

Unha BD que flutúa entre ese carácter experimental e vangardista que destila toda a súa obra e un certo achegamento a unha narrativa máis convencional.

Conta o estraño caso da desaparición en 1975 do artista Bas Jan Ader. O artista embarcouse nun pequeno bote coa intención de cruzar o Atlántico e logo de tres semanas perdeuse a comunicación con el. O bote atopouno (e trasladouno a Ferrol) un pesqueiro galego. Nin o artista nin o seu corpo apareceron nunca.

Begoña é unha autora cun estilo propio, que soborda os camiños máis usuais e transitados do cómic e busca dos límites da linguaxe. Reduce o texto ao imprescindíbel e obriga ao lector ou lectora a completar, a participar, a ser activo. Sempre cunha capacidade xenial no manexo das formas, das liñas e das cores e, sempre, en evolución.

Foi a gañadora do XV Premio Castelao de Banda Deseñada da Deputación da Coruña.

Aldara. A lenda do cervo branco - Inés Vázquez (2021)

Esta BD, dirixida a público xuvenil, ten unha protagonista afouta que é quen de decidir o seu destino e pilota a súa vida sen agardar príncipes. A Inés conta unha lenda popular, ambientada nun rural que ficou no pasado e que como ben di a prologuista do libro, a actriz Neves Rodríguez, lémbranos o realismo máxico e a obra de Chano Piñeiro. Un guión que ten un bo ritmo e un debuxo fermoso con influencias moi evidentes do manga, que tanto éxito ten entre as xeracións novas. Destaca a cor desta obra, saborosa e cunha paleta fermosa, dinámica e moderna que transmite tan ben esa luz tan fermosa e delicada da nosa natureza.

Balada para Sophie - Juan Cavia e Filipe Melo (2021)

Obra dunha delicadeza e fermosura total desta parella creativa. Balada para Sophie cóntanos a vida dun celebrado e exitoso pianista, xa no final da súa vida, que mantivo unha relación de rivalidade e admiración con outro pianista e que un día recibe a visita dunha xornalista para entrevistalo.

Un guión simplemente magnífico e fermoso para un libro que a nivel gráfico non queda atrás, cun estilo rico e agradábel, que está ben equilibrado entre o realismo e a idealización, o descritivo e o ornamental.

Unha BD moi recomendábel para a que o Filipe Melo mesmo escribiu a partitura da Balada.