A mina de Penouta, en Viana do Bolo, consolídase como referencia para a minería do coltán en Europa e ratifica esta pequena parroquia da montaña suroccidental de Galicia como referencia na extracción dalgúns dos metais máis valorados e cobizados pola industria tecnolóxica.
A Xunta concede á empresa que xestiona a mina permiso para explotar por completo a mina, da que ata agora só aproveitaba os restos da antiga explotación
Segundo vén de publicar o DOG, a Consellería de Economía, Industria e Innovación deu o visto e prace definitivo á explotación de recursos na sección C da mina, que contaba ata o de agora cun permiso de investigación, logo de que o pasado mes de marzo fose a Consellería de Medio Ambienten quen dese luz verde ao novo proxecto.
Este permiso, como confirma a mineira xestora do espazo, Strategic Minerals Spain, supón que a empresa pase do aproveitamento das balsas e das entulleiras da antiga mina, que fora abandonada hai xa décadas, a contar coas autorizacións para explotala por completo. Segundo o informe técnico favorable do Servizo de Enerxía e Minas, "as reservas calculadas indican a existencia de mais de 100 millóns de toneladas de mineral susceptible de ser explotado". Ademais, a idea é unha explotación en seis fases, nas que se extraerán un total de 50 millóns de toneladas de mineral ao longo de 30 anos.
Xa que logo, Strategic Minerals levará a cabo na zona o aproveitamento de coltán, casiterita e minerais con alto contido en cuarzo, feldespatos, micas e caolín que xa realizaba na denominada sección B a partir dos restos dos antigos traballos, pero desta vez a través da explotación por completo da mina.
Farao a ceo aberto, con arranque dos materiais mediante perforación e voadura en bancos de traballo de 10 a 15 metros de altura nunha superficie de 16 cuadrículas mineiras do total das 36 cuadrículas mineiras que abarca o permiso de investigación. Suma así 150 hectáreas para a explotación.
Pioneira na extracción de coltán desde hai xa tempo, en 2020 o Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), tras cinco anos de investigación, logrou desenvolver un procedemento para separar, mantendo unha elevadísima pureza, niobio e tántalo, dous dos metais máis valorados pola industria tecnolóxica polas súas propiedades químicas.
O coltán é un mineral estratéxico na UE polas súas propiedades para fabricar dispositivos electrónicos e por ser habitualmente obtido en lugares en conflito
Conseguiuse así recuperar estaño da mina e extraer da escoura resultante deste eses dous metais, logrando os primeiros compostos desas materias primas "sintetizados en España na primeira e única mina para a súa extracción en toda Europa", como destacaba o CSIC. Supuxo un avance no método e unha ratificación da importancia dos materiais dunha mina para a que Europa olla desde hai anos con moito interese por ser a única do continente na que se poden extraer estes dous compostos básicos do coltán.
Por que? Na Penouta extráese o coltán -termo coloquial para denominar a mestura en proporción variable de columbita e tantalita- un mineral "relativamente escaso, que contén niobio e tántalo e forma parte dos minerais estratéxicos para a UE polas súas propiedades para fabricar a maioría dos dispositivos electrónicos que nos rodean, desde smartphones a consolas de videoxogos", como explicaba Félix Antonio López, investigador do CSIC no Centro Nacional de Investigacións Metalúrxicas (Cenim). O denominado ouro negro, tan necesario para a produción de móbiles ao ser os minerais cos que se fabrican os microprocesadores
A da Penouta é a única mina de coltán en Europa e investigadores aspiran a que se torne na canteira de materiais para impulsar a produción de chips
O rápido incremento dunha elevada demanda e o feito de que a obtención destes minerais --claves para móbiles pero tamén para próteses médicas-- se produza en zonas de conflitos bélicos e explotación infantil, como no Congo, fai que a UE sempre buscara unha alternativa para conseguilos en zonas libres de conflitos e máis achegadas e para intentar reducir a dependencia doutros países como Australia ou o Brasil.
No futuro, e segundo o equipo de investigación mixto da Universidad Complutense de Madrid e o CSIC, Penouta aspira a converterse na canteira de materiais para impulsar a produción de chips en Europa e, máis concretamente, no Estado.
Strategic Minerals Spain, empresa que xestiona a mina, extrae desde hai anos o tantalio e o niobio dos cascallos e refugallos da mina que foi abandonada a principios dos 80, logo de ser explotada por Rumasa durante décadas para extraer estaño e wolframio. Aquel espazo degradado e a ceo aberto na montaña tornouse nunha zona cobizada pola presenza dunha materia prima fundamental para as novas tecnoloxías.
Con este novo permiso, a empresa pasa de explotar os recursos a partir do aproveitamento das balsas e das escouras dos antigos traballos a, directamente, explotar a mina a ceo aberto que conta con zonas de extracción, depósitos de estériles, plantas de tratamento e outras instalacións auxiliares.
No seu informe, a Xunta indica que a compañía "goza dun estado de solvencia económica aceptable" e aclara que dispón dun total de 42 traballadores, ademais doutras empresas que colaboran nos traballos. A previsión de investimento é de algo máis de 40 millóns de euros e a Administración fixa un aval á empresa de 3,2 para o cumprimento de obrigas de financiamento, viabilidade ambiental e restauración.
Por outra banda, esta empresa, segundo a súa memoria anual, tivo unha cifra de negocio de máis de case 7 millóns de euros durante 2021, case o triplo que rexistrou en 2020. Malia todo, continuou anotándose máis de 2,7 millóns en perdas, algo inferiores ás do exercicio anterior.
Ademais, Ecoloxistas en Acción denunciou en varias ocasións ante a Confederación Hidrográfica Miño-Sil a contaminación persistente con metais pesados nas augas próximas á mina. A empresa, na súa defensa, alegou que non emprega produto ningún que modifique as características químicas dos minerais e das augas utilizadas que, dixo, empréganse en circuíto pechado. Strategic Minerals asegura que o proxecto en Viana do Bolo inclúese entre os declarados de Minería Sustentable e de Economía Circular recoñecidos pola UE.
