"A natureza é a existencia. Ela continuará. Extinguiranse unhas especies, outras evolucionarán para adaptarse ás novas circunstancias. Somos nós quen desapareceremos"
Fascíname unha longametraxe que homenaxeo con este título: Don't look up. Nese filme o mundo enteiro sabe que un gran meteorito está a piques de impactar na terra e que as consecuencias serán letais para a nosa especie. Os seres humanos reaccionan ante a ameaza de diversas maneiras, mais a meirande parte faino negando o evidente. Non miran o ceo para non ter que recoñecer que a bóla de lume que é a súa sentenza de morte está efectivamente aí, achegándose rapidamente.
Na realidade presente está acontecer iso mesmo. Chega o verán, cada ano máis cálido e difícil, e falamos de cambio climático, de seca, de escaseza de auga doce e limpa. Coas primeiras chuvias, respiraremos aliviadas, cruzaremos os dedos para que abonde ata o próximo estío e cambiaremos de tema.
Nestas datas de vagas de calor, seca e incendios multiplícase a publicación de artigos, reportaxes e estudos acerca do quentamento global e as súas consecuencias. Semella que “miramos arriba”. Porén, aboia neles, invisible, a máis fonda pegada da nosa incapacidade para afrontar o que temos diante. Nas informacións e análises sobre o asunto debúllanse as consecuencias para nós do feito climático. Divididas por sectores, fálase do impacto no turismo, na economía, nas migracións, na biodiversidade, na saúde humana, na agricultura, na desigualdade enerxética ou mesmo na arquitectura. Eis a cegueira.
Malia que ditos textos e traballos pretenden estar a ollar de fronte á crise, opino que na práctica son, cando menos, miopes. Porque incluír categorías como “ecosistemas” ou “biodiversidade” nunha listaxe horizontal onde se igualan con epígrafes como a economía humana, os conflitos bélicos ou a nosa saúde no canto de sinalar de que xeito os cambios nos primeiros afectan aos segundos evidencia, aos meus ollos, esa incapacidade para decatármonos do esencial.
Isto non vai así. A natureza é a existencia. Representa a nosa única vía de supervivencia ou a nosa sentenza de extinción. Se non damos tomado conciencia e actuamos axiña para amolecer o golpe e adaptarnos ao que vén, hai moitas probabilidades de que o mundo como é (o que vén sendo: habitable para o ser humano) deixe de selo por completo. Ela, a natureza, continuará. Extinguiranse unhas especies, outras evolucionarán para adaptarse ás novas circunstancias. Somos nós quen desapareceremos (tras sufrir abondo logo de ter provocado a nosa propia aniquilación, por suposto).
As tartarugas bobas, programadas para procrear nas mesmas praias nas que nacen, xa acusaron a suba da temperatura da auga no Mediterráneo oriental e mudaron este patrón. Comezaron a cambiar as praias de desove desprazándose cara a costa leste da Península Ibérica. A calor pode provocar que nazan moitos menos machos e aínda correrán perigo de extinguirse, mais xa actuaron. Acho que é máis que probable que muten e se adapten a persistir con rangos desiguais de femias e machos.
As tartarugas bobas xa miraron arriba. Tamén as cegoñas ou os cisnes cantores, como comentaba hai unhas semanas.
Os máis de oito mil millóns de persoas que superpoboamos a Terra somos, ata onde sabemos, o maior andazo da historia do planeta. E como tal, tamén somos a única esperanza para nós mesmas.
Permítanme que, desde a posición de alguén que xa ten contracturas cervicais de tanto “mirar arriba”, me atreva a afirmar que urxe levantar todas as cabezas ao mesmo tempo. Ou non. Se cadra, o mellor para o planeta e para a vida nel sexa que sigamos sen mirar arriba.
