"Os cartos para Galiza e non para Suíza", "menos asesores e máis traballadores", "o PP privatiza, miseria para Galicia", "queremos traballar e non emigrar" ou, simplemente, "non aos recortes en educación". Son algúns dos berros que se escoitaban este martes nos arredores do Parlamento de Galicia, concretamente do outro lado da ringleira de axentes da Unidade de Intervención Policial -antidisturbios- que, chegados en oito furgóns, blindaban o Pazo do Hórreo e as rúas máis próximas durante a aprobación definitiva dos Orzamentos Xerais para 2013. "Menos policía e máis educación", clamaban os manifestantes mentres os deputados e deputadas do PP rexeitaban as máis de mil emendas presentadas polos grupos da oposición ao seu proxecto económico.

Persoal da Xunta dende os servizos xerais ao Sergas, avalado pola totalidade das centrais sindicais uniu aos seus berros aos dos traballadores e traballadoras da Universidade de Santiago e aos estudantes da mesma institución académica. Con matices, a protesta era común: opoñerse aos recortes e ao "atentado" que estes supoñen "aos servizos públicos", explicaba ante a prensa Anxo Louzao, da CIG-Ensino. "Vanse aprobar uns orzamentos antisociais, que van destrír emprego e van poñer en tea de xuízo os servizos públicos, fundamentais en calquera sociedade democrática", abonda. A poucos metros e dun xeito máis retranqueiro dous traballadores da Xunta interpretaban retranqueiramente e por partida dobre o personaxe do ex tesoureiro do PP, Luis Bárcenas. Na súa opinión, quen protestaban eran uns "indecentes" e á prensa cumpría convidala a un "descafeinado", pero "de sobre".

Persoal da Xunta e da Universidade protestou xunto aos estudantes contra unhas contas que fan recaer o 70% do recorte nas áreas sociais

Entre ironías, protestas e tensións cuns antidisturbios que mesmo chegaron a identificar algúns dos xornalistas parlamentarios que cubrían a mobilización, o blindado Parlamento sacaba adiante os primeiros orzamentos do segundo mandato de Feijóo. O proxecto que agora xa é lei retrotrae a Xunta a "niveis de 2006" no que atinxe á súa capacidade de gasto, reducida en algo máis de 220 millóns de euros a respecto de 2012 e que fica limitado en 8.700 millóns. Por tras destas grandes cifras está, por exemplo, un recorte de 160 millóns de euros nas consellerías sociais -Sanidade, Traballo e Benestar e Educación-, sobre as que o gabinete conservador fai recaer o 71,6% da retallada global. De todas as consellerías, a única que manexará máis cartos que hai doce meses é Facenda, con 2,3 millóns de euros máis.

De onde se recorta?

Pero estas tesoiradas non deixan todo o orzamento a niveis de 2006. Ben ao contrario, hai partidas económicas que quedan moi por baixo dese nivel, caso por exemplo dos programas de fomento da lingua galega, financiados en 2013 con 7,5 millóns de euros, 14,5 millóns menos dos que lle asignaba o Goberno de Manuel Fraga no devandito ano 2006. Recórtase en lingua e tamén en cultura, a área que noutrora foi unha consellería e que desta volta ten asignados un 30% menos de recursos que no anterior exercicio económico. Dos 61,3 millóns de euros que manexará o departamento cultural 10,4 van parar á Cidade da Cultura, complexo no que seguen aumentando os gastos de conservación e mantemento mentres baixan os da programación cultural propiamente dita.

Varias partidas quedan por baixo de 2006, "nivel" no que a Xunta sitúa o global do orzamento

Un destino semellante ao das partidas culturais é, por exemplo, o das que financian a cooperación para o desenvolvemento, unha das áreas que saen peor paradas, xa que os seus 4,2 millóns de euros son un 64% a respecto dos derradeiros orzamentos do bipartito. Un chisco menor é a caída que experimentan as políticas activas de emprego, uns programas nos que a retirada do financiamento estatal non foi compensado con máis cartos autonómicos, perdendo en 2013 catro de cada dez euros.

De onde non se recorta?

Así e todo, no océano dos recortes hai pequenas illas nas que cabe o mantemento ou mesmo o incremento de fondos. É o que acontece, por exemplo, no apartado que o orzamento reserva ao pagamento da débeda pública, dotado en 2013 con 1.110,9 millóns de euros -en 2012 foron algo máis de 830 millóns-.Dentro deste programa de gasto soben tamén as partidas dedicadas a pagar xuros. Segundo os cadros orzamentarios da Consellería de Facenda durante 2013 sairán das arcas autonómicas 290,91 millóns de euros para a partida de "xuros de debeda pública e préstamos", mentres que no exercicio anterior a cifra quedou en 286,80 millóns.

A débeda pública ou a Fundación Cela son áreas que escapan dos recortes

Tamén no ámbito cultural e lingüístico hai áreas que escapan dos recortes, aínda que non aqueles nos que o sector reclama un maior compromiso da Administración autonómica. É o caso, por exemplo, da Fundación Cela, organismo que agora é público e que en 2013 conta cunha subvención á explotación procedente da Xunta que ascende a 265.334 euros, exactamente os mesmos que na anterior anualidade. Nun sentido semellante, a Secretaría Xeral de Política Lingüística salva da queima determinadas partidas que teñen como destino centros educativos e organismos privados.