Ferrol busca nas urnas solucións á súa crise

Casa do Concello de Ferrol CC-BY-SA Basilio de gl

Dende que o socialista Xaime Quintanilla, alcalde entre 1979 e 1987, repetiu vitoria electoral en 1983, ningún outro alcalde ferrolán mantivo o bastón de mando tras unha lexislatura no goberno

Dende que o socialista Xaime Quintanilla, alcalde entre 1979 e 1987, repetiu vitoria electoral en 1983, ningún outro alcalde ferrolán mantivo o bastón de mando tras unha lexislatura no goberno. AP (1987), PSdeG-PSOE (1991), PP (1995), BNG (1999), PP (2003) e PSdeG-PSOE (2007) alternáronse no poder, sempre con maioría simple e ás máis das veces grazas a distintas coalicións. Ferrol arrastra unha profunda crise económica e social dende hai 35 anos, intensificada dende a primeira reconversión industrial (1983), sen que se aplicara nunca unha solución que revertese a moi negativa tendencia laboral e demográfica. E sen que ningún goberno municipal acertase -cando menos á vista dos resultados electorais- coa fórmula para ilusionar a cidadanía coa súa xestión.

En 2011, José Manuel Rey Varela converteuse no primeiro alcalde da cidade con maioría absoluta, con 13 dos 25 edís da corporación e un 43,72% dos votos, e o PP mantivo nas xerais dese mesmo ano o seu dominio, co 47,95% dos sufraxios. Porén, nas dúas citas electorais que seguiron, as eleccións ao Parlamento galego de 2012 e as Europeas de 2014, o comportamento electoral foi distinto: en 2012 os populares obtiveron o 41,49% dos apoios, fronte a un 20,18% do PSdeG-PSOE e a mesma porcentaxe (un voto menos) de AGE, e un 8,03% do BNG. Nas europeas do pasado o PP caeu ata o 29,65% dos votos, fronte ao 21,45% do PSdeG-PSOE, o 13,68% de AGE, o 11,41% de Podemos e o 5,96% do BNG; tamén UPyD (3,84%) e Ciudadanos (2,18%) obtiveron un apoio significativo.

A esquerda preséntase fragmentada e coa necesidade de mobilizar e ilusionar unha importante cantidade de electorado indeciso e mesmo declaradamente abstencionista

Nos comicios deste 24 de maio a única enquisa publicada (a de Sondaxe) indica que Rey Varela estaría en disposición de renovar a súa maioría absoluta, e que mesmo no caso de non facelo, podería contar coa achega de Ciudadanos, que podería superar o 5% e obter representación. A esquerda, ao igual que en moitas outras cidades e vilas de Galicia e de toda España, preséntase fragmentada e coa necesidade de mobilizar e ilusionar unha importante cantidade de electorado indeciso e mesmo declaradamente abstencionista. 

 

A crise irremontable

Ademais do paro, para comprender a crise que sofre Ferrol cómpre ter en conta outras variables, coma as taxas de actividade e ocupación, ou a innegable realidade da marcha de milleiros de mozos e mozas ferrolás a outros lugares

As forzas políticas opostas ao PP apelan a unha situación "insostible" na cidade, que presenta a taxa de paro máis elevada entre todas as cidades galegas (25,9%). Porén, para comprender a crise que sofre Ferrol cómpre ter en conta outras variables, coma as taxas de actividade e ocupación, ou a innegable realidade da marcha de milleiros de mozos e mozas ferrolás a outros lugares, ante a ausencia de oportunidades na súa cidade. Ferrol non só perdeu 13 mil habitantes dende 1991 (pasou de 83 mil ata os actuais 70 mil), senón que se converteu nunha cidade envellecida, cada vez cunha proporción menor de homes e mulleres de menos de 35 anos. Se en 1991 este grupo sumaba 38.685 persoas, dez anos máis tarde xa eran só 30.528 e en 2011 a cifra caera xa ata os 23.037. A depresión en Ferrol é máis visible que en calquera outro punto de Galicia simplemente con saír á rúa. Dende o inicio da crise ao redor de 600 establecementos comerciais pecharon as súas portas, e a imaxe de numerosas rúas do centro é desoladora.

Isto, xunto con outros factores (coma as prexubilacións), é o que explica que Ferrol sexa, con moita diferenza, a cidade galega cunhas menores taxas de ocupación e actividade. A taxa de ocupación (a proporción de ocupados sobre o total de poboación maior de 16 anos) en Ferrol é do 35,3%, moi lonxe das de Pontevedra (44%), Vigo e A Coruña (45%), Ourense (47%), Lugo (51%) ou Santiago (55%). De igual xeito, a taxa de actividade (proporción de activos -ocupados ou non- sobre o total de poboación maior de 16 anos) de Ferrol fica no 47,6%. Tan só A Coruña (55%) se achega a estas cifras; en Pontevedra, Vigo e Ourense (59%), Lugo (62%) e Santiago (67%) a realidade é moi distinta.

 

 

Críticas ao Goberno municipal

As promesas incumpridas, tanto co dique flotante coma cos (finalmente moi cativos) contratos de Pemex, fan que a situación do estaleiros da comarca se manteña como un dos principais asuntos de campaña

Os grupos da oposición critican de forma absoluta e sen matices a xestión realizada por Rey Varela, ao que acusan de "inactividade" e "inoperancia" á hora de impulsar accións que poidan reverter a situación actual, tanto no que afecta á promoción económica, á xeración de emprego na cidade ou á situación do pequeno comercio. Rey Varela recibe tamén as críticas motivadas pola xestión do PP tanto en Santiago coma en Madrid, no que respecta por exemplo á situación do sector naval. As promesas incumpridas, tanto co dique flotante coma cos (finalmente moi cativos) contratos de Pemex, ao igual que as habituais novas promesas sobre novos contratos e futuras cargas de traballo que, un ano máis, chegaron puntuais en campaña electoral, fan que a situación do estaleiros da comarca se manteña como un dos principais asuntos de campaña e un dos primeiros motivos de crítica contra os populares.

Tamén o malestar xerado pola taxa de saneamento imposta polo Concello e polo conxunto da política seguida polo Goberno municipal en relación coa xestión da auga e a depuración da ría. Ou a situación de degradación do barrio de Ferrol Vello, cuxo estado de abandono, con varios derrubes de inmobles incluídos, saltou aos temarios de medios de comunicación de todo o Estado. 

Outras das críticas que se lle realizan ao Goberno municipal é o seu baixo nivel de investimento público, cunha execución orzamentaria neste apartado que, varias ocasións, non pasou do 50%

De igual xeito, a política social desenvolvida polo executivo popular recibe críticas, o mesmo que algunhas accións (e declaracións) relacionadas coas políticas de igualdade. E, así mesmo, todo o relacionado coa xestión cultural, un apartado no que as forzas da oposición lle afean ao Goberno de Rey Varela unha preferencia polos grandes eventos (por exemplo, o moi comentado custe xerado polo único concerto de David Bisbal en Galicia en 2014), gastos innecesarios (a tamén moi discutida estatua dun neno confrade da Semana Santa) e un "desprezo" pola cultura de base e por entidades que non lle son "afíns", algunha de tanta importancia para a cidade coma o Ateneo Ferrolán.

Outras das críticas que se lle realizan ao Goberno municipal é o seu baixo nivel de investimento público, cunha execución orzamentaria neste apartado que, varias ocasións, non pasou do 50%. Engádese a isto a denuncia dunha política "efectista", que concentrou unha boa parte das súas accións máis salientables nos últimos meses da lexislatura, case en precampaña electoral, dende a sinatura en marzo dun importante convenio de compra e permuta de terreos e propiedades co Ministerio de Defensa ou o tamén moi recente investimento de máis dun millón de euros en obras de reparación de fochas e embelecemento de rúas.

Semella que o resultado das eleccións vai depender, en primeiro lugar, da lectura que os e as votantes fagan da responsabilidade do Goberno municipal de Rey Varela no mantemento desta situación

A situación económica e laboral de Ferrol segue sendo obxectivamente mala. Á vista desta análise, semella que o resultado das eleccións vai depender, en primeiro lugar, da lectura que os e as votantes fagan da responsabilidade do Goberno municipal de Rey Varela no mantemento desta situación, ou de se, polo contrario, interpretan que as causas principais destes problemas teñen orixe e solucións fóra da cidade. En segundo lugar, semella (á vista tamén da enquisa publicada por La Voz de Galicia) que unha parte importante do electorado lle recoñece ao actual rexedor o valor de ter dirixido un goberno estable, preferindo estes votantes os executivos de maioría absoluta ou maioría ampla ás coalicións. E, terceiro, o resultado dependerá da capacidade das forzas de esquerda de ilusionar o electorado, convertendo en votos o malestar coa situación xeral e con algunhas políticas do concello e convencendo de que un cambio na realidade ferrolá pasa por un cambio de goberno.

Despece

  • Un escenario político fragmentado

    O pleno do Concello de Ferrol foi sempre un dos máis diversos e fragmentados de Galicia, coa presenza habitual nos últimos anos de cinco forzas políticas (PP, PSdeG-PSOE, EU, BNG e IF). Nesta ocasión, en paralelo co que está a suceder en todo o país, hai ademais, novas opcións con posibilidades de superar o 5%, tanto na esquerda coma na dereita. 

    Sestayo destaca como as prioridades da súa candidatura "recuperar emprego, poboación e condicións dignas de vida para todas as persoas"

    O PSdeG-PSOE presenta como candidata a Beatriz Sestayo, deputada no Parlamento galego, co reto de manter ou superar os 7 concelleiros obtidos pola formación en 2011. Sestayo cualifica a xestión de goberno de Rey Varela como "catro anos de goberno desaparecido e afastado da xente, mentres a cidade perdía emprego, poboación e ilusión". "Unha cidade abandonada e triste mentres uns poucos facían negocio", engade. En consecuencia, a candidata sitúa "paro, emigración e pobreza" como os tres grandes asuntos que marcan a realidade actual de Ferrol, sumida nun "deterioro terrible" e na "perda de esperanza".

    Sestayo destaca como as prioridades e eixos da súa candidatura "recuperar emprego, poboación e condicións dignas de vida para todas as persoas a través de políticas públicas solventes contempladas nun programa elaborado con participación cidadá, e a pé de rúa", co obxectivo de "devolver a ilusión e o futuro a esta cidade". En canto á posibilidade de establecer pactos de goberno máis aló do 24 de maio, a candidata socialista sinala que "aspiramos a que a cidadanía nos dea a súa confianza para ter unha maioría suficiente para desenvolver un programa completo que cremos que é o mellor para recuperar o futuro desta cidade" e que "a cidadanía falará e dirá se precisamos alianzas ou non". "O que temos claro é que xamais gobernaremos coa dereita", engade.

    Á vista das enquisas, o PSdeG-PSOE compite con Ferrol en Común (a candidatura impulsada por Esquerda Unida, Anova e o grupo de inscritos en Podemos da cidade) por liderar a alternativa ao PP. En entrevista con Praza o seu candidato, Jorge Suárez, definía hai unhas semanas a formación como "un proxecto cidadán, popular e de unidade pero netamente de esquerdas" e repetía que o obxectivo era "gobernar". As enquisas amosan o seu crecemento, e co impulso do multitudinario mitin protagonizado por Alberto Garzón este sábado, a coalición espera recoller voto indeciso e acadar un resultado exitoso o día 24. 

    O BNG reclama a necesidade de que Ferrol conte cun goberno municipal "capaz de defender e de recuperar a dignidade desta cidade para enfrontarse ás decisións que a administración estatal impón"

    O BNG, que en 2011 obtivo dous edís, presenta como cabeza de lista a Iván Rivas. Rivas ten reclamado a necesidade de que Ferrol conte cun goberno municipal "capaz de defender e de recuperar a dignidade desta cidade para enfrontarse ás decisións que a administración estatal impón" e facendo fincapé na recuperación do naval ("abandonar o sector sería coma se Alemaña e Italia deixasen de fabricar coches").

    O Bloque descarta pactos postelectorais con formacións que non asuman unha mudanza total na situación actual dos estaleiros, que non lle esixan un pagamento ao Ministerio de Defensa polos terreos que ocupa e que non defendan, coma o BNG, que o saneamento da ría debe ser pagado polo Estado e non polos cidadáns e cidadás de Ferrol.

    A Marea Ártabra centra boa parte do seu proxecto para Ferrol nunha reivindicación transversal: "afondar na democracia no Concello"

    A Marea Ártabra tamén ten opcións de entrar na corporación, a través do seu candidato, Chema Hernández. A candidatura cidadá centra boa parte do seu proxecto para Ferrol nunha reivindicación transversal: "afondar na democracia no Concello". "Hoxe a xente non pode entrar nos plenos, o que é unha mostra da falta de democracia participativa. Nós propoñemos sacar do caixón o regulamento de democracia participativa, que se fixo no 2009, e que rematou sendo substituído por unhas visitas do alcalde ao barrios. Queremos convidar a todas as asociacións de barrio a participar e a facer política. Queremos tamén fomentar os orzamentos participativos", destaca.

    No eido económico, explica, "queremos apostar polo naval, agora que se levantou o veto e se pode construír outra vez, pero igualmente pensamos que hai que saír do monocultivo económico, promovendo outras vías, coma a economía social e solidaria, axudando a que eses ingresos queden na comarca". "Queremos apostar tamén polo sector primario, que é o grande esquecido na comarca, e queremos fomentar cooperativas de traballo asociado", di. Outros puntos importantes no seu extenso programa son a remunicipalización de servizos, coma o lixo e a auga, e en urbanismo a aposta pola rehabilitación.

    Hernández amósase confiado en que o PP perda a maioría absoluta: "hai un 40% que se declara abstencionista, e que agora está dubidando se votar ou non. Hai tempo para que muden moito os resultados, e o PP perda a súa actual maioría". E, en canto a pactos postelectorais, a Marea Ártabra fará depender calquera decisión dunha consulta á súa asemblea.

    Ciudadanos cualifica de "negativa" a xestión realizada por Rey Varela

    Finalmente, a outra forza con opcións de obter algún concelleiro é Ciudadanos, a través da súa candidata Ana Rodríguez Masafret, que cualifica de "negativa" a xestión realizada por Rey Varela. "Nestes catro anos o Concello non mellorou a súa xestión nin en transparencia nin en eficacia; Ferrol carece dun verdadeiro plan integral de desenvolvemento e de recuperación industrial, ademais de posuír auténticas carencias en materia de servizos sociais e de axuda aos colectivos máis desfavorecidos", destaca.

    Rodríguez Masafret centra nestes tres eixos as prioridades de Ciudadanos: desenvolvemento industrial, transparencia, políticas sociais, ademais de apostar por "un modelo urbanístico ordenado e sustentable". "Gran parte do noso Patrimonio está a caerse literalmente a pedazos, e grandes zonas do noso centro histórico están esquecidas pola xestión municipal. Non podemos permitir que isto suceda, nin tampouco que sigan infravalorados e infrautilizados os grandes atractivos que a cidade ten. Desexamos un Ferrol agradable, funcional e bonito para vivir e tamén para visitar", destaca. Ciudadanos, ao igual que noutras cidades, non aclara cal será a súa actitude en canto á posibilidade de establecer pactos postelectorais ou de apoiar outros candidatos no caso de non haber maiorías absolutas.

    Candidatos e candidatas das distintas formacións, diante do Concello Dominio Público Praza Pública
  • Marcos Pérez Pena

    Marcos Pérez Pena

    Marcos Pérez Pena (Montevideo, 1980). Tras ter traballado en Vieiros.com e outros medios, en 2012 formou parte do equipo que puxo en marcha Praza. Doutor en Xornalismo pola USC, analizou na súa investigación o papel da prensa en Galicia durante a Transición.

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.
Quero ser de Praza