• 📺EN VINTE | Vinte almorzando con Verto

Un día es un descoñecido e escoitas música cos cascos na túa casa. Outro sacas uns poucos temas e comezas a ter algo de público. Outro dás un salto brutal colocándote en Spotify cunha canción con centos de miles de escoitas. Pouco despois sacas dous discos, bastante seguidos, e consegues xa millóns de escoitas. E de repente podes vivir da música. Este percorrido vertixinoso é o vivido nos últimos anos por bandas coma Verto -formada por Berto Mira e Fer Peleteiro-, que uns dos grupos que participano festival maré, en Santiago. Aproveitamos para falar con Berto do segundo disco de Verto, Embora, de pop, de bailar triste ou mesmo de normalización lingüística. Coma outras bandas de traxectoria semellante, son xente que ten as cousas claras. E sabe, quizais como nunca antes, como atraer a xente nova.

Intro, o primeiro tema de Embora, é como unha celebración de chegar ao segundo disco… 

Despois do primeiro disco, Puro Ocio, tivemos unha brecha importante. Coa corentena, con non vernos…, empezamos a ter tensións. Tamén tivemos que aprender a levar mellor a presión, a fama e iso… Ao final decidimos sacar o segundo disco: no momento de gravar Embora xa estabamos moi ben. E estamos moi contentos. Diso fala Intro….

Rir, chorar, cantar, bailar, sentir, rachar, di Intro. Recolle a idea do disco e do queredes facer…

É o resumo do que ía ser o disco, si. Ese bailar triste facendo como que todo está ben…

Pensaba que era estar triste pero estar ben, tranquilo… As vosas letras falan sobre todo de desamor pero a música é alegre…

É un pouco a mesma idea, non? Estou fodido pero vou pasalo ben.

Tes razón. Din que todo empezou un día que lle chegaches a Fer cun retrouso. Pero algo máis habería antes....

Si, claro. Fer e eu levabamos tempo facendo música por separado. Eu ese verán comezara a gravar con algo máis xeito. Fer xa tiña experiencia en produción. Pero si que é verdade que un día chegueille cunha idea dunha canción que me parecía que podía estar guapa, cun rollo disco pop. E como tiñamos unha canción para difundir tiñamos que poñernos un nome.

Sacastes primeiro Amolear e despois Rebolando x Ti. Cando xa tiñades un público sacastes Oie, gayego, o voso hit, que ten agora 700.500 reproducións en Spotify. Iso foi estratexia. Quizais é parte do éxito de grupos como o voso: entender internet…

Na era dixital algo tes que controlar de marketing dixital, claro. Sacamos Pack do Nadal, con Algo que non sexa, que segue sendo unha das nosas cancións máis escoitadas, e Na de na’. Con Pack de Nadal xa tiñamos un público. Foi entón cando nos chamaron do Luar. Pensamos que dar a coñecer unha canción anticostumista nun programa costumista podería estar ben. Foi a primeira vez e acabou sendo un hit, como dis ti.

Dixestes algunha vez que vos animou tamén o éxito de grupos como Boyanka Kostova, cos que coincidistes. Por exemplo, na Quintana nas festas de Santiago. Se cadra está habendo como unha nova etapa de efervescencia musical na cidade. Xa pasou máis veces: os grupos coñécense, uns tiran polos outros…

Penso que máis que unha cuestión de contacto entre bandas é que compartimos un xeito de ver a cultura galega. Fuximos do rollo político, facemos música en galego sen ter que xustificarnos nese sentido. Temos unha afinidade que vai por aí.

“Fuximos do rollo político, facemos música en galego sen ter que xustificarnos nese sentido” 

Oie gayego fala do nacionalismo español. Pero é unha excepción nese sentido de letras “políticas”. 

Xa, pero para min, sempre o digo, non é unha canción protesta. É máis ben algo empoderante. Quero dicir: súdanma os teus estereotipos, o que es é un pardillo e o que fago eu é rir na túa puta cara. Non precisamos reivindicar nin protestar, porque xa estamos aí.

“Oie gayego é: súdanma os teus estereotipos, o que es é un pardillo e o que fago eu é rir na túa puta cara”

Que sentides que mudou musicalmente entre Puro Ocio e Embora? Diferenza hai. 

Puro Ocio foi algo feito moito máis rápido: tiñamos unhas cancións e queriamos poder facer un concerto, un bólo... Desde a perspectiva de hoxe vémolo un pouco desastre, pero con todo o cariño. Con Embora o que queriamos era demostrarlle á xente que nos tomamos en serio a nós mesmos, que temos un estilo, que podemos facer un traballo moi currado e que somos músicos capaces. Foi como un golpe na mesa: somos músicos, así que chega de tanta risa. Ademais hai xente que pensa que sacamos as bases de internet. Pois non, nós facemos todo nós.

Pode ter que ver tamén con que se usas sintetizadores xa te toman menos en serio…

Fer é pianista e eu son guitarrista. Fer é, de feito, multiinstrumentista e eu doulle tamén algo a outros instrumentos. Hai un músico de jazz que di que cando non se identifica o son cun instrumento concreto non lle dá a mesma importancia. Simplemente porque non se consegue visualizar o que se está escoitando. Se non sei de onde vén o son pois xa penso: non saben tocar, estes son un par de tarados… Mais si, si que hai xente que rexeita a música electrónica, o techno…, o que poida usar un sintetizador, un ordenador, plugins… E máis se usas autotune.

“Hai xente que rexeita a música electrónica, o techno…, o que poida usar un sintetizador, un ordenador, plugins… E máis se usas autotune” 

Podes explicar o que é iso e para que o usas ti? Usades moito efecto vocal. 

É un software que serve para corrixir a nota para que soe perfecta. Pódese usar para cantar se non sabes cantar ben ou por motivos estilísticos. Eu úsoo nunhas cancións porque me gusta e noutras porque non teño capacidade vocal suficiente. Pero sobre todo porque me gusta a cor que lle dá á miña voz. Tamén é algo xeracional, da era dixital…

De Embora dise que é funk e música disco dos 70 e 80 con outros elementos. En realidade pode verde un pouco de moitas cousas: trap, rap, latino, pop, disco… Que queriades facer vós?

Buscabamos fundamentalmente unha estética de música disco con outras músicas. E si, é un disco pop con algo de latino, de salsa, de trap, de funky brasileiro, de dembow, de rap… Poderiamos falar de moitas influencias sobre a base dun estilo común que parte do funky e da música disco dos 70 e 80.

Cando dicides que antes parecía que se facías música en galego tiña que ser determinada música, referíadesvos ao folk e quizais o rock?

Ou bravú, ou canción protesta… Pero nós temos claro que esa foi a xente que nos abriu camiño: os primeiros que se atreveron a facer música en galego, aínda que fose tendo que xustificarse no sentido que dicía antes: facer canción protesta, reivindicación política… O noso discurso para nada renega do pasado.

“O noso discurso para nada renega do pasado da música galega” 

Queriamos dicir máis ben a que música en galego de todo tipo hai polo menos desde os 90 e máis desde a primeira década dos 2000. E a que pop en galego sen letras políticas haino polo menos desde Andrés do Barro. Fanny + Alexander, por exemplo, facían un pop electrónico que non é moi difícil situar como precedente do que pasa agora. 

Xa dicía que nós non renegamos de nada, ao contrario. Nós entendemos o pop non tanto como unha sonoridade concreta senón como unha música que conecta coas masas. E nese sentido si que hai unha onda pop. Non é que sexa unha novidade facer pop en galego. Pero si quizais facer unha música máis de masas e desde unha perspectiva contemporánea…

Ou quizais é que estades conectando coa xente nova a uns niveis que antes era difícil que se dese. Non había redes sociais, nin a música en internet que hai agora… 

O noso manager e o noso técnico de son xa nos din que antes xa se facía pop en galego pero que non tiña o impacto que teñen bandas como a nosa ou Ortiga, Boyanka Kostova, Baiuca, Tanxugueiras…

"Nós entendemos o pop non tanto como unha sonoridade concreta senón como unha música que conecta coas masas”

Baiuca e Tanxugueiras teñen en común que parten do tradicional para facer algo contemporáneo, sendo dúas bandas ben diferentes. Vós por que citades tanto a Baiuca?

Ademais de ser unha persoa marabillosa que nos axudou ten un proxecto moi completo, moi enteiro, que ninguén desacredita por estar en galego. Consegue facer música en galego que todo o mundo toma en serio. É alguén a imitar nese sentido. Nós con Embora tamén queriamos facer un proxecto completo que non fose criticable en canto a calidade musical.

Vós non tedes nada que ver co tradicional e Baiuca bebe de aí. Aínda que faga algo totalmente distinto. Mais xente que conseguiu facer música en galego que todo o mundo, e tamén fóra, tomaba en serio foi algo que xa conseguira o folk: Berrogüetto por exemplo. Agora Mercedes Peón tamén, por exemplo, nesa onda electrónica. Tamén hai, por certo, música moi política que atrae a xente nova. Coma Sés, por exemplo. 

Si, pero creo que conectan cun público distinto, con xente que xa está esperta e politizada quizais. Non cun rapaz de 15 anos que quere morrear. Claro que podes petalo coa canción protesta, por exemplo, pero o que eu penso é que vas ter un público máis limitado, que xa se identifique con ese discurso. Pero dificilmente poderás conseguilo cun rapaz castelán falante da Coruña. Con xente da cidade, que vive unha realidade distinta en relación co galego. Ben, isto só é a miña opinión. Como conectar cun rapaz de 15 anos que escoita trap e reguetón? Creo que a música politizada vai atraer en principio só a xente concreta. Pero a música despolitizada é máis para todos os públicos.

“A música politizada vai atraer en principio só a xente concreta. Pero a música despolitizada é máis para todos os públicos”

Estás a falar de normalización do galego e adoptando un posicionamento que vaia se é político. 

É que todo na vida é político. Ver un tipo na rúa berrándolle a unha tipa e non facer nada é político. Falar nunha canción de qué culo tienes y me lo voy a follar tamén é político. Pero o noso rollo de non vamos falar de política nas redes sociais tamén é un xeito de marketing, polo motivo que antes explicaba. Pero si, todo é un acto político. Haberá xente que entenda que o que facemos pode contribuír á normalización e e xente que pense simplemente que lle gusta a nosa música, ou non. Tampouco temos necesidade de explicarnos. A xente que o entenda vai entendelo sen necesidade de dicirllo. Haberá quen pense que somos un par de gilipollas e quen pense que o que facemos é bo para a normalización.

Falabamos antes de escena musical, de grupos que se coñecían, e ti dicías que non funcionaba tanto así -é a era dixital-. Vós iades moito a festivais, festas, concertos…?

Pois a verdade é que a festivais non iamos. Somos desa peña que está na casa cos seus cascos e que queda para escoitar música. Eu, por exemplo, non coñecía o Festival da Luz antes de ir. Agora si que vamos a festivais a vamos coñecendo máis. Si que podiamos ir a unha festa techno, house… Pero non eramos moito de festivais e concertos. Fer e eu somos máis de estar tan panchos e tranquilos na casa.

Tedes citado a C. Tangana. Que podedes ter que que ver cun tipo coma el? 

Falamos del como modelo de éxito: estou nun iate, saio na foto rodeado de pivitas… Ese tipo de cousas, que son bastante tamén o rollo do reguetón. Pero en canto a comprender como funciona internet, a controlar de marketing dixital, é moi bo. Despois tamén hai que ter en conta que hai bastante xenofobia contra os latinos e que quizais se tende a criticar o que fan desde esa perspectiva. Pero si, Tangana é odioso polas cousas que di. E nós o que queremos é facer música de masas sen falar de cus, de ter moito diñeiro, etc. Porque moitas veces nestes tipos de música considérase que diñeiro é sinónimo de éxito. E eu penso que éxito é ter saúde mental e querer a xente que te rodea, non ter moito diñeiro. Vivimos nunha sociedade consumista e a xente confunde diñeiro con éxito. Claro que ter diñeiro facilita cousas e é importante na sociedade en que vivimos. Pero hai que relativizar: mellor traballar menos e vivir máis se se pode.

As vosas cancións falan máis ben de desamor. De feito, as de Embora, case todas. Que vos pasa?

Pois cadrou así, nunha etapa sentimentalmente mala para os dous. Por iso as cancións falan moito de desamor, dun amor vivido moi intensamente, dun amor romantizado. Tamén é un dos temas do pop. Un tema co que calquera pode identificarse porque todo o mundo sabe o que é o desamor.

Pero vai máis alá do contexto amoroso. Fala de ter medo, de non saber como manexarse… Tedes un par de temas algo máis existenciais. 

Temos unha canción que fala de facer dano á xente e non saber como relacionarse, por exemplo. Si que vai máis alá do desamor. Eu estou ademais preparando un disco en solitario que fala dunha depresión que tiven. Falamos de distintos tipos de vivencias persoais pero, si, enmascarando un pouco todo detrás do amor. É o bailar triste do que falabamos ao principio.

No disco hai algunha colaboración. 

Si, pero a verdade é que nós como banda sentímonos moitas veces bastante illados e ás veces pouco aceptados. Hai unha certa distancia. Por iso as nosas colaboracións son de colegas, non de xente da música galega. Non sabemos por que, pero non hai case ninguén que se achegue a nós, e nós si que nos achegamos a moita xente. Agora ao empezar a ir máis a festivais tamén empezamos a coñecer máis.

“As nosas colaboracións son de colegas, non de xente da música galega”

Falabas antes de estar na casa cos cascos… Quizais teña que ver con iso. A cultura galega é ademais moito de parroquias, de coñecerse… E o voso foi moi rápido. 

Supoño que si. Dous rapaces que de repente pegan un boom e que antes nin tiñan outras bandas. Saímos un pouco da nada…

E como levades ese éxito tan rápido?

Depende do día. Eu aceptei guai o que conleva isto. Afacerte ás fotos, á exposición, ás movidas que che pasan como que alguén che falte ao respecto pola rúa. Se traballas cara o público sempre vas atopar todo tipo de xente. Pero poder vivir da música porque hai xente que nos escoita, que paga as entradas nos nosos bólos… pasa porque hai xente que te segue e grazas a ela estamos aquí.

“Eu aceptei guai o que conleva isto”

Pero vivides da música?

Fer non exactamente, por outras circunstancias, pero eu si. Levo tempo independizado con isto. E estou moi orgulloso.

Os dous erades estudantes de medicina. Que pasa coa medicina?

Pois eu tiven unha crise existencial con iso pero ao final decidín aparcar porque se me dedicase á medicina non podería facer o que fago. A carreira xa a teño, así que xa verei. Son moi novo e agora quero facer isto. Xa terei tempo se quero ser médico.

Escoitar Embora é como ir a unha picada nunha discoteca. Todos os temas seguidos. 

Era a idea. Un plan DJ. Por iso tamén quixemos facer un disco dinámico, situamos todo no mesmo tempo para que non houbese cambios bruscos…

Ningún purista vos dixo nada pola vosa Muiñeira de Chantada?

Todo o contrario. A aceptación é super tocha. É un tema moi valorado pola xente e, de feito, nos bólos é o que a xente berrea máis, con diferenza. A xente nova conecta moi ben. Houbo un respecto total. Tamén fixemos un traballo de produción delicado para encaixar todo. É un tema moi aceptado.

Que temas non foron tan aceptados?

Ás veces as que soan máis pop porque hai xente que valora máis o underground que o pop. Houbo xente que nos criticou por exemplo polo tema Como Son Goku. Que que faciamos no telediario cun tema así… Hai xente que ten unha concepción moi banal do pop, que non o entende como unha arte, que é o que é, unha arte popular.

“Hai xente que ten unha concepción moi banal do pop, que non o entende como unha arte, que é o que é, unha arte popular”

O status do underground é unha cousa, mais tamén é verdade que puristas hai poucos e que este é un país moi afeito á fusión. De feito, case todo o mundo di que fai fusión. 

Si, pero hai xente que ten unha concepción moi estúpida do pop. Nós somos músicos. Facemos todo nós: producimos todo, compoñemos todo… Non somos como Justin Bieber, que lle fan as cancións…