Os trucos para ser millonario e non pagar impostos

Gerardo Díaz Ferrán © El Diario

Entre as moitas informacións que transcenderon nos últimos días sobre Gerardo Díaz Ferrán hai unha que causou estupor: a declaración da renda do presidente da patronal saíulle en 2010 a devolver. Que a Axencia Tributaria lle devolvese ao entón líder dos empresarios españois 2.052,47 euros causa perplexidade, tendo en conta que aínda entón o seu tren de vida parecía o dun prototípico millonario.

A primeira explicación, a máis sinxela, é en realidade a menos verosímil: que o patrón de patróns pagase relixiosamente todos os seus impostos no exercicio 2010 e que, de feito, Facenda lle retivo máis da conta, polo que as arcas do Estado lle tiveron que reingresar os 2.000 euros. Á luz dos datos que se van coñecendo a través das filtracións do sumario da Operación Cruceiro, pola que foi detido o dono de Marsans, a relixiosidade no pago da renda non parece moi probable, xa que ese foi o exercicio no que Díaz Ferrán urdiu a trama para evitar os seus acredores e presuntamente, branquear cartos. Entón, como conseguiu arranxou o empresario aparentar esta normalidade nas súas contas con Facenda?

"Usar diñeiro negro é o método máis eficaz para pagar menos impostos", corrobora outra fonte que lembra que unha fórmula habitual de branquealo é mediante un negocio cunha forte facturación cara ao público

"O máis fácil é non facer sequera a declaración da renda, como no caso de Juan Antonio Roca no caso Malaya", apunta Carlos Cruzado, presidente do sindicato de técnicos de Facenda, Gestha. Sen chegar ao extremo de Roca, Díaz Ferrán si facía aparentemente uso masivo de diñeiro negro, xa que as investigacións xudiciais aseguran que o empresario ía unha vez ao mes a Valencia a recibir, en metálico e sen factura, 100.000 euros de Angel de Cabo, o home ao que lle vendeu Marsans e co que pactou a estratexia de alzamento de bens da que están acusados ambos. "Usar diñeiro negro é o método máis eficaz para pagar menos impostos", corrobora outra fonte que lembra que unha fórmula habitual de branquealo é mediante un negocio cunha forte facturación cara ao público. Como centos, ou miles de clientes, non van levar os seus "tickets" a Facenda, o propietario dese negocio pode ir lavando o seu diñeiro facéndoo pasar por ingresos legais trimestre a trimestre na súa declaración por módulos.

O diñeiro negro que presuntamente cobrou Díaz Ferrán podía servir para custear o seu tren de vida e pagar o mantemento das súas propiedades, que, aínda que a nome de varios terceiros, seguían estando baixo a súa responsabilidade. Segundo se comentaba naquel momento, o patrón de patróns non se privou de seguir celebrando cacerías no seu coto do Castelo do Alamín, en Toledo. Tamén tiña que pagar o mantemento do iate, do Rolls Royce ou dos pisos en Nova York, unha serie de luxos caros de conservar.

Pero Díaz Ferrán tamén ingresaba diñeiro regularizado, ou doutra forma non se lle puido practicar unha retención que logo lle fose devolta por Facenda. O madrileño renunciou ao seu soldo como presidente de CEOE, aínda que si pasaba os gastos de representación, unha partida que sempre se mantivo en segredo na organización, e os empresarios custeaban ademais os gastos de escoltas e transporte do presidente da patronal. Tendo en conta que Díaz Ferrán non abandonou o seu cargo até mediados de decembro de 2010, isto supón que practicamente os seus gastos diarios podían estar cubertos pola organización durante todo o exercicio. Os poucos gastos persoais nos que incorrese podía pasalos como gastos dalgunha das súas sociedades, para de novo reducir drasticamente os impostos a abonar nelas.

Os ingresos regulares de Díaz Ferrán podían ser polo tanto un soldo ao uso por algún dos cargos nas súas sociedades ou dietas por asistencia aos consellos de Administración. No exercicio 2010, unha retribución por participar nun Consello de Administración tributaba a un 42% (dietas de asistencia). Un tipo moito máis elevado que o que ten que pagar unha sociedade (que como máximo responde a un imposto de sociedades do 30%), o que fai sospeitar que o dirixente utilizaba as súas empresas, en concreto Grudisán, a sociedade familiar que tiña coa súa muller, Raquel Santamaría, e os seus tres fillos, para facturar os seus servizos nos outros consellos de administración do grupo. Esta sociedade, da que pendía o patrimonio familiar (incluído o Rolls Royce), foi unha das que Díaz Ferrán lle cedeu a De Cabo para evitar o embargo do seu patrimonio que solicitaran os seus acredores.

Esta é a principal queixa de Gestha: que casos como o de Díaz Ferrán non se investiguen en Facenda de oficio. "A Axencia Tributaria limítase a cruzar datos e se non salta ningunha alarma non se inspecciona"

Con todo, fontes fiscais lembran que aínda que Díaz Ferrán declarase ingresos na renda, púidoos compensar cunhas perdas nunha actividade económica que declarase de forma persoal e non mediante unha sociedade. Por pór un exemplo (irreal pero plausible) se Díaz Ferrán ou calquera outro contribuínte declara que ten unha actividade económica agrícola (parella ás súas outras actividades como asalariado ou, neste caso, como conselleiro dunha empresa) e nelas tivese cuantiosas perdas, estas rebaixáronlle abruptamente a factura fiscal. Outra cousa é se estas perdas foron reais ou simuladas.

"En realidade, hai máis contribuíntes aos que lles sae a declaración a devolver que a pagar", lembra a mesma fonte, que tamén apunta a que as comprobacións da Axencia Tributaria son moi "someras". Esta é a principal queixa de Gestha: que casos como o de Díaz Ferrán non se investiguen en Facenda de oficio. "A Axencia Tributaria limítase a cruzar datos e se non salta ningunha alarma non se inspecciona", protesta Cruzado. "O cotexo de datos non é suficiente. Deberíanse controlar tamén as discrepancias co patrimonio e o tren de vida como neste caso", profunda.

"A lei está feita para as grandes empresas", asegura á vez que asevera que se cada contribuínte puidese dispor dun asesor fiscal no día a día apenas pagaría impostos

Para Juan José de los Mozos, presidente de Asociación Española de Asesores Fiscais e Xestores Tributarios (ASEFIGET), a explicación de como se pode sortear o fisco é tamén moi sinxela. "A lei está feita para as grandes empresas", asegura á vez que asevera que se cada contribuínte puidese dispor dun asesor fiscal no día a día apenas pagaría impostos. Dos Mozos aventura que pola contía da cantidade a devolver que lle resultou a Díaz Ferrán, a súa declaración da renda estaba planificada practicamente para cadrar e a devolución poderíase explicar pola dedución pola hipoteca en vivenda habitual. Díaz Ferrán hipotecou o seu chalé madrileño por 4,5 millóns de euros para facer fronte os problemas das súas empresas. A pesar da elevada contía do crédito, a dedución máxima que Facenda lle puido recoñecer naquel exercicio foron 1.352,25 euros. Se a iso se lle suma algunha posible doazón que fixese o empresario, iso explicaría a axustada cantidade a devolver.

De los Mozos quéixase amargamente da existencia de instrumentos fiscais como as Socimi, practicamente análogas ás Sicav, ambas as dúas cunha tributación do 1% e que serviron de refuxio para que os máis adiñeirados poidan pagar menos a Facenda

De los Mozos quéixase amargamente da existencia de instrumentos fiscais como as Socimi, Sociedades Anónimas Cotizadas de Investimento no Mercado Inmobiliario, practicamente análogas ás Sicav, ambas as dúas cunha tributación do 1% e que serviron de refuxio para que os máis adiñeirados poidan pagar menos a Facenda. Unha función similar cumprían no pasado as sociedades patrimoniais que as familias adiñeiradas utilizaban para albergar as súas propiedades inmobiliarias pero cuxa utilidade fiscal xa non está en vigor.

A pesar de que Díaz Ferrán posuía, ou polo menos gozaba, de varios predios ou inmobles, polas que na declaración se lle poderían ter atribuído algunha renda, a maioría estaban a nome dos seus familiares, nun primeiro momento, e das sociedades que se cederon a De Cabo no curso de 2010. Así Gerardo junior, Raquel e Marta, o tres fillos de Díaz Ferrán, aparecían xunto á súa nai cun ou outro papel en Grudisán e no resto das sociedades que pendían desta.

 

Outras fórmulas

A pesar de que Díaz Ferrán posuía, ou polo menos gozaba, de varios predios ou inmobles, polas que na declaración se lle poderían ter atribuído algunha renda, a maioría estaban a nome dos seus familiares

Con todo, ademais da anécdota da declaración da renda, Díaz Ferrán facía uso dunha serie de artimañas fiscais que aparecen no sumario e que as fontes consultadas recoñecen que se usan en múltiples ocasións.

Sociedade instrumental/sociedade pantalla: Son sociedades interpostas que se crean para evitar a responsabilidade patrimonial ou outro tipo de responsabilidades. Perseguen desviar a atención e simular que non hai vinculación coa sociedade que ten débedas ou algún outro tipo de problema económico. Tamén se crean para cobrar facturade que doutra forma estarían suxeitas a unha tributación moito máis elevada no IRPF. Se a súa sede está ademais nun paraíso fiscal é case imposible seguirlles o rastro.

Sociedade patrimonial: non ten actividade económica e serve para ostentar a titularidade do patrimonio e minguar a tributación. Hoxe día non ten sentido pero utilizouse para minguar a tributación por propiedades.

Home de palla: É unha persoa física á que se lle ceden os bens e co que se pacta o uso e goce dos mesmos. A finalidade é aparentar que non se dispón de posesións para evitar, por exemplo, un embargo.

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.