O 5 de xullo de 2015 Alexis Tsipras logrou o apoio do pobo grego contra a troika. Contra a intervención económica e política do país. Gañou o referendo que desde Bruxelas consideraban unha condena; unha porta de saída de Grecia do euro e a Unión Europea. Pero nin o Goberno de Tsipras evitou aplicar o terceiro memorando nin Grecia saíu do euro e a Unión Europea.
O 5 de xullo de 2019 Tsipras volve a Syntagma. Desta volta a praza non está tan desbordada como hai cinco anos. Nin hai unha nutrida delegación de dirixentes políticos de media Europa a arroupalo. É a praza das mobilizacións de 2011 e 2012, como foi o 15M en España. A praza que se encheu de cidadáns bailando sirtakys hai exactamente catro anos para celebrar a vitoria do OXI, e que este venres acolleu un peche de campaña agre cara ás eleccións do domingo.
Todo indica que tras este domingo a dereita, Nova Democracia, volverá ao poder que deixou tras deixar o país arruinado
Hoxe Grecia é outro país: Tsipras aguantou catro anos, o Goberno máis estable da crise, e hai 11 meses que se librou da intervención das institucións europeas. Pero as proxeccións para o domingo son demoledoras para o primeiro ministro: todo indica que a dereita, Nova Democracia, volverá ao poder que deixou tras deixar o país arruinado.
"Nós, en 2015", dixo Tsipras este venres pola noite en Syntagma, "viñemos unir a todas as gregas e todos os gregos. Unimos forzas con cada cidadán democrático. Sen esta unidade ampla non sairíamos do memorando. Agora, despois de que todos xuntos sacamos ao país adiante, veñen buscar vinganza aqueles que o afundiron na escuridade. Queren a vinganza de todo un pobo que os ignorou e se puxo de pé. Queren sacar da memoria colectiva os momentos de orgullo e dignidade das persoas".
"Onte, o señor Mitsotakis [líder de Nova Democracia e futuro primeiro ministro agás erro das enquisas] burlouse dos gregos que se atopaban exactamente na Praza Syntagma hai catro anos. Aínda non perdoan esa noite que acabou co medo. A historia non desaparece, a historia e o pobo xustifican aos que loitan honestamente".
"Tsipras quixo gañar tempo, pero cando aplicas un programa de rescate, que supón un sacrificio, tarde ou cedo tes que pagar por iso"
O politólogo Dimitris Christopoulos lembra que "Syriza é o Goberno máis estable e duradeiro da crise, era impensable que puidesen durar cinco anos, demostrouse un Goberno resiliente. O PASOK aguantou algo máis de dous anos, logo veu a gran coalición, ano e medio. Nun tempo histórico no que os partidos colapsan e no que o paso do tempo non só non é neutral senón que ás veces é perigoso para os partidos, o caso de Alexis Tsipras é rechamante. Pero non deixa de ser unha sustentabilidade que chega á súa fin".
Christopoulos explica que Tsipras "quixo gañar tempo, pero cando aplicas un programa de rescate, que supón un sacrificio, tarde ou cedo tes que pagar por iso. Eles decidiron aplicar o memorando, aplicaron políticas nas que non crían, e ten as súas consecuencias".
A todo iso, Christopoulos engade: "Están as grandes expectativas creadas, os equilibrios, a falta de experiencia na administración, a arrogancia postbonapartista dalgúns deles... Pero iso xa é decoración da paisaxe".
"Pero a cuestión non é esa", afirma Christopoulos, "senón se Syriza seguirá ocupando a posición do PASOK dentro duns anos, se se vai a consolidar, se vai acelerar o seu paso dunha esquerda radical a unha esquerda socialdemócrata clásica, en ser o dominador do seu espazo, tendo en conta que a esquerda sempre é máis axitada".
"O 26 de maio elixíronse alcaldes, e Syriza non conservou ningunha alcaldía importante"
Un dos problemas, explica Christopoulos, é a estrutura do partido: "O 26 de maio elixíronse alcaldes, e Syriza non conservou ningunha alcaldía importante". "Afaste á dor, á frustración, e non podes estar sempre de mal humor", razoa Christopoulos sobre o estado do país: "A economía mellorou, pero non estamos ben".
E Tsipras? Ten futuro? "É bo, ten talento político, e non hai ninguén que poida substituílo en Syriza. A cuestión é se Tsipras quere manter Syriza como está ou construír outra plataforma na que non teñan tanto peso dirixentes esquerdistas".
Por que case o 40% da poboación parece disposta a votar a Nova Democracia, despois de ser un dos principais causantes da crise grega? "Vostede pregúntame pola dereita e os seus escándalos, vindo de España? A dereita segue agrupada, quere liderados, seguridade, e o problema de Nova Democracia é como xestionar a importante familia de extrema dereita que ten dentro e que se viu no acordo de Tsipras con Macedonia do Norte. Hai que ver se iso acaba en escisión".
"As principais cuestións a partir do luns", repite Christopoulos, "son o destino de Syriza, se será capaz de consolidarse como hexemónico na esquerda grega, e o de Nova Democracia, como fará a dixestión da extrema dereita que ten dentro".
Por que é a derrota de Tsipras? "Pola capitulación ante a troika. E iso que o peor memorando foi o segundo, cando se produciron moitos recortes e aí estaba o banqueiro Pikramenos, hoxe nas listas de Nova Democracia"
O xornalista de Efsyn Tasos Kostopoulos, explica que había "máis tensión nas europeas, eran a primeira vez que se medían Syriza e Nova Democracia, esperábase que gañase o dereita pero non se sabía por canto e a xente tampouco se fiaba moito das enquisas. A aposta de Tsipras era perder por pouco e darlle a volta despois, como fixo o PASOK en 1999".
Por que é a derrota de Tsipras? "Pola capitulación ante a troika. E iso que o peor memorando foi o segundo, cando se produciron moitos recortes e aí estaba o banqueiro Pikramenos, hoxe nas listas de Nova Democracia. Foi cando xurdiu o 15M e a ocupación de Syntagma, e colapsou o sistema político, con Nova Democracia en mínimos e o PASOK ao bordo da desaparición".
Kostopoulos recoñece que o "terceiro memorando non foi tan duro, aínda que chegou despois dos dous precedentes, e sobre todo supuxo un aumento dos impostos que afectou a moita xente, aínda que se libraron os alimentos de primeira necesidade. E mellorouse a subministración eléctrica para as persoas humildes, e aboliuse o repago de 5 euros por consulta médica. Aínda así, o problema de Tsipras é que ten a todas as canles privadas en contra".
"A narrativa de que a capitulación se produciu porque non había saída funcionou un tempo, pero aos poucos deu ás á narrativa liberal", explica Tasos Kostopoulos. "Syriza perdeu 900.000 votos desde as últimas eleccións xerais, e Nova Democracia só gañou 150.000", explica Tasos Kostopoulos: "O KKE non gañou do colapso de Syriza, nin outros partidos de esquerdas nin o PASOK..."
"A xente votou PASOK e tivo memorando; votou Nova Democracia e volveu ter outro memorando. Por último, votou Syriza e tamén aplicou un memorando. Iso leva ao derrotismo, ao pesimismo, a pensar que non pode mudar nada"
Nicolau Alavanos, eurodeputado do KKE (Partido Comunista de Grecia), explica: "Estamos nunha fase de crise do modelo capitalista, e a UE necesita medidas máis duras para garantir a ganancia dos monopolios. A UE é unha unión de monopolios e Estados capitalistas coa política ao seu favor para competir con China, India, Rusia e EEUU. Saímos dos memorandos, pero hai peores condicións de traballo para ser competitivos baixando os custos de produción, que é onde agora apuntan nos seus programas Syriza e Nova Democracia".
Por que vai gañar Nova Democracia? "A xente votou PASOK, e tivo memorando; despois votou Nova Democracia, e volveu ter outro memorando. E, por último, Syriza, que tamén aplicou un memorando. Todo iso leva ao derrotismo, ao pesimismo, a pensar que non se pode cambiar nada. Isto é algo que sente en toda a UE, o derrotismo, que leva ás capas populares cara a opcións máis conservadoras ou mesmo a extrema dereita".
"Nós", di Alavanos, "somos o único partido que estivo en contra de todos os gobernos, que deron diñeiro para os bancos e as grandes empresas que sacaron dos petos da xente. Nova Democracia vai ser un Goberno de dereitas, reaccionario e burgués, pero seica Syriza era de iquierdas? Tivo unha política bárbara coa OTAN e no Mediterráneo. Agora mesmo hai catro partidos que son promemorando, Nova Democracia, Syriza, Kinal e Diem25". Varufakis dixo que estaba a favor das leis de memorandos e que postelectoralmente podería considerar a colaboración co Goberno. A ganancia é privada pero a bancarrota págaa o pobo".
"Nós temos un programa de poder obreiro popular, é necesario cambiar o sistema do país e que a clase obreira asuma a dirección socialista dos medios de produción e organizar a economía segundo os intereses da clase traballadora no contexto de 2019, saíndo da UE, a OTAN e todas as unións capitalistas", di Alavanos, quen recoñece que "o voto a favor do KKE o 7 de xullo non garante que vaia pasar iso, pero si que imos abrir a conversa á nosa perspectiva e loitar contra o programa de todos os partidos que asumiron o goberno e vano a asumir de novo. Seremos máis capaces de pelexar e xerar fendas que poderían chegar até a votación a favor de propostas positivas".
