Cadaquén ten os seus fetiches, mesmo no cultural. O meu é o que eu chamo “pequenos filmes”, non por falta de interese, senón pola súa profundidade a pesar de estar feitos con pouco orzamento; sen grandilocuencias, mais cunha tremenda dignidade, integridade e unha sobresaínte calidade, tanto formal como artística. Un deses filmes é Encallados (Alfonso Zarauza, 2013)

Cadaquén ten os seus fetiches, mesmo no cultural. O meu é o que eu chamo “pequenos filmes”, non por falta de interese, senón pola súa profundidade a pesar de estar feitos con pouco orzamento; sen grandilocuencias, mais cunha tremenda dignidade, integridade e unha sobresaínte calidade, tanto formal como artística. O valor sentimental e a capacidade case máxica que teñen de emocionarme, supoño, ten a ver con algo que identifico como real e auténtico. Un deses filmes é Encallados (Alfonso Zarauza, 2013).

Perdín a conta das veces que a vin, pero sei que pasan da ducia e que segue a marabillarme cada vez que a vexo. Pode que pola súa honestidade ao aceptarse como é. Pode que por abrazar unha textura imperfecta que a fai real. Pola ironía e o sarcasmo autoconsciente do que é facer cinema neste país. Pode que só porque é a crónica dun (suposto) fracaso, que asumo desde este nihilismo xeracional que nos habita. Mais tamén, por esa autoflaxelación, tan dos fillos daqueles que fixeron carne con nós a súa impotencia para lidar o trauma do seu propio conformismo.

Talvez porque gosto da xente que sabe errar, que dubida, que teima, que toma café onde sempre e sorrí cando chove. Talvez, porque non soporto os discursos pseudofilosóficos sobre a singularidade do audiovisual galego deses que, literalmente, cabalgan o sector a base de abrir ou non a billeteira, como se foran indianos na feira do cinco no Forcarei de hai setenta anos.

Algo non funciona nun sistema cultural no que cando te afastas dous pasos dos círculos concéntricos do sector, resulta que ninguén sabe (case) nada do noso cine

As veces non se sabe porque un filme pode chegar a facer parte dun mesmo desa maneira tan íntima, mais na vida tampouco hai que entendelo todo.

A admiración pola obra de (e por) Alfonso non remata neste filme, coñezo e reivindico a súa filmografía (menos esa que non vin, porque non veu ninguén). Para min é un dos cineastas máis honesto e interesante, formal e discursivamente, pola súa discreción e resistencia fronte ao dogma, por arriscarse e por ser un obreiro máis que unha estrela de photocall. Porque o cinema sen densidade textual queda só nun vídeo familiar e as estrelas son fugaces pero os discursos con substancia poden escribirse en pedra.

Mais a realidade do noso audiovisual, e da nosa cultura en xeral, é que medra o descoñecemento, sobre todo entre os novos, e iso só sucede porque algo non funciona nun sistema cultural no que cando te afastas dous pasos dos círculos concéntricos do sector, resulta que ninguén sabe (case) nada do noso cine, nin sequera que xa arde.

Recoñecer a Zarauza non é só premiar un cineasta, senón reivindicar unha xeración encallada e un imprescindíbel cinema da periferia

Por iso me produce tanta ledicia que o mellor festival de cinema do mundo, o máis pegado ao pobo, o de Cans, recoñeza co premio Pedigree deste ano a traxectoria dun cineasta que soubo ser ollos e voz dunha xeración, que é nexo entre Mamasunción (Chano Piñeiro, 1984) e Trote (Xacio Baño. 2028), tan decente, interesante, íntegro e intelixente, para alén de bo tipo, como é o Alfonso.

Recoñecer a Zarauza non é só premiar un cineasta, senón reivindicar unha xeración encallada e un imprescindíbel cinema da periferia.