Remata o curso parlamentario e facemos balance cunha das debutantes neste parlamento, debutante ademais nunha posición de gran responsabilidade: viceportavoz de AGE, nunha cámara na que a maioría absoluta (e exercida absolutamente) do PP fai máis difícil ca nunca o labor da oposición. Responsabilidade e traballo dobre para a ferrolterrá Yolanda Díaz, coordinadora nacional de Esquerda Unida ademais, e co mandato de construír e xestionar unha coalición e fronte de esquerdas que obriga a experimentar novas culturas políticas, a compartir responsabilidades e xenerosidades.

Como valoras o curso parlamentario que vén de rematar?

Con moita decepción. Foron sete meses perdidos: cal foi a execución orzamentaria das políticas públicas da Xunta? Ningunha. Feijoo non fixo nada relevante para o noso país, basea toda a súa acción nunha inmensa mentira: no naval, nas cifras do paro, na perda do tecido produtivo, na modificación da lexislación para permitir os proxectos que están a arrasar Galicia. Non exerce a súa función como presidente. No plano persoal, para min está sendo unha experiencia gratificante, e tamén no que se refire ao traballo conxunto do grupo de AGE: creo que é unha experimento a través do que estamos facendo un bo traballo colectivo. Pero a sensación xeral é dunha certa mágoa, porque estamos aquí para cambiar as cousas.

"Feijoo non fixo nada relevante para o noso país, basea toda a súa acción nunha inmensa mentira: no naval, nas cifras do paro, na perda do tecido produtivo, na modificación da lexislación para permitir os proxectos que están a arrasar Galicia"

Dá a impresión de que a situación está moi enquistada. Tanto polas dinámicas do Goberno coma polas dinámicas da oposición. Como rachar iso? A liberación dos documentos da comisión das caixas busca iso, precisamente, cambiar o paso?

Con esta acción estamos espindo o presidente, creo que é moi importante evidenciar que está mentindo. Como se rachan as dinámicas? Na rúa. Non hai outra maneira, a clave é a toma de conciencia. Sobre todo ante un PP que vén da cultura do franquismo e non traballa para o seu país, senón que só traballan para o partido. E Feijoo vai máis alá, xa nin lle preocupa o seu partido, preocúpalle só a súa persoa, séntese coma un César. Ímoslle presentar un plan de emprego, detallado, orzamentado, coa participación de técnicos que avalan ese traballo, e vaille dar igual. Como se racha un personaxe así? Na rúa.

"Estamos espindo o presidente, creo que é moi importante evidenciar que está mentindo. Como se rachan as dinámicas? Na rúa. Non hai outra maneira, a clave é a toma de conciencia"

Que vai dar de si a comisión das caixas?

Nada. Está eivada de inicio e non vai servir para que os responsables do que sucedeu vexan sinalada a súa responsabilidade. O que nós fixemos foi exercer a dignidade deste Parlamento, dos nosos votantes e do país. Roubáronnos as caixas por unha pura decisión política, sen criterio técnico ningún. E foron capaces de arrasar con todo para se salvar eles mesmos.

Dá a impresión de que a converxencia de loitas que sempre se invoca non acaba de chegar...

O capitalismo é capaz de deglutir as loitas parciais. O primeiro que debemos facer é debater a situación e confluír na súa análise: Estamos de acordo en que están desmantelando o Estado do Benestar e o Estado pactado na Constitución, derrubando o título oitavo e outros? Se coincidimos nisto, hai que facer pedagoxía ante a cidadanía para exercermos os nosos dereitos. E fronte a ese proceso destituínte debemos iniciar un proceso constituínte. A xente está sedenta de que fagamos algo, viuse por exemplo na recente folga xeral en Ferrolterra. A situación é desesperada para moitas persoas e o que fagamos ten que servir para xerar esperanza na cidadanía. Hai que converxer no punto de partida, aí é onde se está fallando. Se coincidimos na diagnose, o resto case vén dado.

"A xente está sedenta de que fagamos algo, viuse por exemplo na recente folga xeral en Ferrolterra. A situación é desesperada para moitas persoas e o que fagamos ten que servir para xerar esperanza na cidadanía"

Vigo e Ferrol, que foron o motor da industria galega, viven unha situación desesperada e son unha mostra da destrución do tecido industrial en Galicia. Como ves o seu futuro? Por onde pasan as posibles solucións?

Coñezo ben o que está pasando en Ferrol e atrévome a dicir que Ferrol non ten futuro. Con estas políticas públicas Ferrol non ten futuro. A situación de Vigo é distinta. Ferrol depende do monocultivo industrial vencellando aos estaleiros. Pero si, son dous motores, ese eixo norte-sur do país, que están arrasando. E é moi simbólico: son dous lugares que levaron a cabo loitas heroicas. Pero é que isto entra dentro da estratexia de Feijoo, do PP e da troika, que pasa por ter un exército de parados para así baixar os salarios.

Que solución ten o naval?

Temos as mellores infraestruturas e o mellor estaleiro do mundo, como é o caso de Astano. O levantamento do veto para a construción civil está aí, ás portas, a un ano. E antes o que debe facer a Xunta é prover ese estaleiro de dúas cousas fundamentais: dotalo dun cadro de persoal que hoxe non ten, e tamén dos elementos materiais necesarios. A Xunta debería estar traballando para o momento do levantamento do veto. E despois deberíase estar buscando xa carga de traballo e deberíamos poder construír xa o dique flotante, que consolidaría a área de reparacións e xeraría moito emprego de forma inmediata. E isto non se fai porque o PP é vasalo doutros intereses, o pacto está en que Alemaña ou Polonia sexan quen constrúen buques civís. E que pasa en Vigo? Galicia concentra o 80% de construción de buques civís en España e o gran fracaso de Núñez Feijoo nestes cinco anos é o non ter atopado solución para o tax lease. Fai falla financiamento e crédito. E para iso fai falla intervir no mercado financeiro, fai falla unha gran banca pública que conceda eses créditos. Que está facendo o Igape? Iso estano facendo outros países, non é nada revolucionario.

"Coñezo ben o que está pasando en Ferrol e atrévome a dicir que Ferrol non ten futuro. Con estas políticas públicas Ferrol non ten futuro"

Como se deben ler as eleccións europeas? Van ser unha loita de modelos: o da troika fronte á alternativa que a esquerda poida dar?

Si, e non só iso, tamén van ser un plebiscito, un primeiro paso para desaloxar a Mariano Rajoy da Moncloa. Se a esquerda coincidimos nestas lecturas lanzariámoslle unha mensaxe moi clara á xente. O modelo de construción europea neste momento faise contra as traballadoras e traballadores e contra as persoas de abaixo. Se as persoas e grupos que pensamos isto fósemos xuntos cun programa de mínimos gañaríamos as eleccións. Pero temos pouco tempo, en decembro debería estar pechado. É un proceso que esixe moito diálogo, con moitas forzas distintas, e con culturas políticas distintas. Eu sei que Esquerda Unida vai ter moi bos resultados por si soa, pero eu non me conformo con iso. EU é só un instrumento para cambiar as cousas, e a situación de excepcionalidade esixe que teñamos xenerosidade para esta confluencia plural. A esquerda ten que aprender non só a traballar en coalición, senón tamén a naturalizar as diferenzas que temos entre nós, e que esas diferenzas nos fagan fortes. Para poder combater o fascismo financeiro.

"Eu sei que Esquerda Unida vai ter moi bos resultados por si soa, pero eu non me conformo con iso. EU é só un instrumento para cambiar as cousas, e a situación de excepcionalidade esixe que teñamos xenerosidade para esta confluencia plural"

É o momento de rachar o tabú do debate sobre a saída do euro?

Creo que si. Foi unha gran trampa e temos que facer pedagoxía. Hai que dar un debate intelectual e político e despois hai que chegar a unha síntese. En EU hai compañeiros que apostan por saír do euro xa, outros pensan que sería un erro ir con esa bandeira ás eleccións, como tampouco Syriza o propuxo de forma tan tallante, para non asustar a xente. Pero o que temos claro todos é que a saída do euro será inevitable se non mudan estas políticas. Tampouco é o mesmo plantexar unha saída unilateral, que pactar entre todos os países do sur unha saída colectiva.

Os partidos tedes que facer o voso propio proceso constituínte, ser máis permeables, rachar as vosas estruturas, sobre todo para dar entrada á xente que o está reclamando dende o exterior, que pide paso?

É o momento da lucidez. EU defínese non como un partido político, senón como un movemento político-social. É un movemento político-social? Aínda non. Ningún proceso de cambio se dá sen a xente: temos a experiencia da Transición, que foi un proceso no que se pactou todo sen a participación do suxeito soberano, o pobo. Agora estamos ás portas de que o pobo sexa o suxeito activo dese novo proceso constituínte, e debemos ter claro que iso é o que queremos. Non lle debemos ter medo á xente, hai que deixar paso a xente nova.

"Estamos ás portas de que o pobo sexa o suxeito activo dese novo proceso constituínte, e debemos ter claro que iso é o que queremos. Non lle debemos ter medo á xente, hai que deixar paso a xente nova"

Como vai o proceso de organización de Esquerda Unida?

É o gran reto que temos por diante. Estamos alucinando co crecemento que están experimentando as afiliacións, pero temos que esforzarnos moito no espallamento territorial, sobre todo en Lugo e Ourense.

Como valoras a asemblea de Anova e as decisións que se adoptaron?

Toda Esquerda Unida observou con moita atención e sen ningunha alarma os debates de Anova. Foron debates interesantes e Anova tiña que dalos. Agora toca que nos resituemos para seguir traballando. Hai que desdramatizar as cousas.

"Eu vou traballar por confluír con todas as voces lúcidas deste país. A historia da esquerda é unha historia de xenerosidade. Eu creo en AGE e creo que as organizacións son instrumentos, tan só, non son un fin en si mesmo"

Cres que Xosé Manuel Beiras está marcando distancias con EU nas últimas semanas. EU está tendo unha actitude máis xenerosa con respecto a AGE e a propia Anova do que sucede á inversa?

Respecto a Xosé Manuel Beiras en todos os sentidos, comezando por calquera declaración que poida realizar, aínda que hai cuestións nas que non estou de acordo. Creo que debemos preservar a Beiras. As súas reflexións son lexítimas e o que decida Anova ben estará. Eu vou traballar por confluír con todas as voces lúcidas deste país. A experiencia de AGE non é nin de Anova, nin de EU, nin de Espazo, nin de Equo, é da xente que nos votou, que están desexando que nos consolidemos. A historia da esquerda é unha historia de xenerosidade. Eu creo en AGE e creo que as organizacións son instrumentos, tan só, non son un fin en si mesmo.