Inés Rey, alcaldesa da Coruña, recibe a Praza.gal no palacio de María Pita, onde recoñece asistir "impávida" ás dificultades nas negociacións entre PSOE e Podemos para pactar a investidura de Pedro Sánchez. Recomenda "saír á rúa e escoitar a xente" e advirte de que o electorado non entedería ir a unhas novas eleccións, onde cre que a dereita sería a gran beneficiada. A primeira muller rexedora nun período democrático na cidade afonda na política estatal, na galega e na local, explica o seu proxecto e deixa claro que é tempo de pactos e acordos entre forzas progresistas. 

Acaba de aterrar, como quen di, no Concello. Desde fóra, a negociación coa Marea e o BNG pareceu máis tranquila ou doada do que parecía tendo en conta o clima do anterior mandato...

Eu pedín expresamente que o ambiente anterior non condicionase este novo mandato. Eu non estaba antes, mudaron os interlocutores e non se pode mirar polo retrovisor permanentemente. As actitudes do último mandato non deberan repetirse, e nese esforzo por empezar un tempo novo, as conversas fluíron dun xeito máis natural e lóxico entre forzas de progreso. 

Hai algo do que deban aprender os protagonistas nas negociacións pola investidura en España?

De nós, moito, penso que si. Asisto impávida ao escenario nacional; paréceme terrible que a semana que vén sexa a investidura e non saibamos se Pedro Sánchez vai ser investido ou non. Non entendo determinadas actitudes e creo que o electorado tampouco as vai entender se imos a unha repetición electoral. O tempo do bipartidismo ou das maiorías absolutas rematou e temos que resituarnos no marco político actual de pluralidade de forzas, onde se nos obriga a ser capaces de chegar a acordos. Na Coruña, o electorado apostou pola pluralidade e a mensaxe que se nos traslada é a da responsabilidade para poñernos de acordo. É máis positivo instalarse nun clima de diálogo e de propiciar os acordos entre forzas de similares características ideolóxicas e de espectro político, como na Coruña. A xente non quere a inestabilidade da trincheira permanente, enrocarse en posicións inamobibles e non ser capaces de chegar a un acordo de investidura... De cooperación,de coalición ou como se lle queira chamar. A min preocúpame e é unha crítica a todos, a todos. 

"Abonda con saír á rúa e escoitar a xente, porque parece que non a escoitamos; nunhas novas eleccións a dereita sairía beneficiada. É unha irresponsabilidade non chegar a un acordo"

A súa cre que é unha opinión estendida?

Pénsoo eu e pénsano moitos compañeiros e compañeiras, o que pasa é que eu dígoo publicamente e non teño problema en facelo: o electorado vai castigar a quen non sexa capaz de acadar acordos. Dígoo eu e escóitase na rúa, porque abonda con saír á rúa e ás veces parece que non escoitamos o que se fala entre a cidadanía. Penso que habería moitísima menos participación e iso favorece a dereita que, ademais, vai da man dunha ultradereita que xa quitou a careta e dun Ciudadanos cuxa actuación é inclasificable. 

Vostede estaría a favor dun goberno de coalición, como se albisca, de PSOE e Podemos?

Non é tanto a fórmula que se lle dea, pero o que non me parece de recibo é que haxa quen se enroque en cálculos partidistas ou electorais entorpecendo a gobernabilidade do Estado porque o que fai iso é lastrar a capacidade lexislativa, que non exista unha política industrial ou de sustentabilidade a longo prazo... Temos o Estado paralizado e iso afecta tamén os municipios... Eu non teño interlocutor en Madrid. Quero chamar para falar de infraestruturas, de proxectos importantes para a cidade e, loxicamente, nos ministerios están en funcións e ninguén toma decisións. Ademais, temos uns orzamentos que fixo Montoro e quero lembralo. Se fósemos a varios meses máis ata a formación dun goberno, acumularíamos moito tempo así. Cun país da dimensión de España, creo que é unha irresponsabilidade. 

"As portas do goberno da Coruña non están pechadas, nin para a Marea Atlántica nin para o BNG"

Que lle dixo ou que lle diría a Pedro Sánchez?

Non falei con el. Non son quen de dar consellos a ninguén, pero a Pedro Sánchez e a Pablo Iglesias diríalles que, chegados a este punto, creo que un político debe ser capaz de reconducir unha situación deste calibre aínda que pareza que non haxa saída. Aí amósase a verdadeira altura política dos dirixentes e se están á altura da encomenda que teñen. 

Non descarta un futuro de goberno de coalición na Coruña...

Si, díxeno. As portas do goberno non están pechadas e na política municipal non hai nada inmutable. A formación do goberno está pechada pero de cara á metade do mandato pode mudar a situación, non só de cara á Marea, senón tamén cara ao BNG. 

Dicía que non tiña interlocutores no Goberno central para temas importantes, que hai moitos na cidade...

Teño interlocutores, o que non teñen é moita capacidade de decisións

Refírome, por exemplo, ao futuro do porto unha vez que se confirme o traslado das principais instalacións a punta Lagosteira. Haberá unha solución semellante á que o Goberno central outorgou aos peiraos en Valencia?

Creo que debemos buscar esa solución. A realidade xurídica do porto da Coruña non é a de Valencia, pero aínda así temos que apostar pola condonación ou unha forma parecida, mesmo unha condonación parcial. Está enriba da mesa e está falado xa co BNG. En canto o ministro de Fomento estea aos mandos, tratarei de falalo con el, pero xa estamos traballando no tema porque non podemos esperar a Madrid. Hai que facer ese consorcio público, sentar coa Autoridade Portuaria e co resto de administracións implicadas e non podemos estar á espera, senón telo preparado e listo, tamén para abordar a conexión ferroviaria con punta Lagosteira, que é fundamental para o futuro dos terreos portuarios. 

"Hai que buscar a solución de Valencia para o porto da Coruña: ou a condonación da débeda ou unha condonación parcial"

O que parece claro é que houbo unha mudanza na posición da cidadanía respecto do futuro deses terreos.

É que mudou todo desde 2004. Pasamos por unha crise moi profunda que fixo que nos cuestionaramos o noso modelo de desenvolvemento urbano. Se un le con detalle os convenios de 2004, tampouco creo que sexa algo esaxerado, pero ás veces instalámonos nese discurso de que construír pisos é facer rañaceos, e non se trata diso. Pero si que hai que darlles unha volta, reformulalos e adaptalos ao 2019, cun diálogo permanente co Goberno central e entre nós. 

Cre que será fácil chegar a acordos co resto de partidos neste tema?

O proxecto ten que ser da cidade, do Concello, da corporación e de todas as forzas, non un proxecto do PSOE ou de Inés Rey. Todos teñen que ter voz e voto na Coruña do futuro porque reducilo a un proxecto de partido ou persoal é un erro. Imos ser capaces de acadar os consensos necesarios, e prefiro que vaia algo máis lento, non demasiado, e con unanimidade que non tirar cara adiante porque si. 

"A extensión que vai quedar nos terreos portuarios é inmensa e hai unha oportunidade para construír vivenda social e evitar expulsar a xente nova da cidade"

En definitiva, vanse construír pisos nesa zona? Serán moitos?

A extensión é inmensa e creo que é unha oportunidade para construír vivenda social porque se non a constrúes o prezo das vivendas dispárase e expúlsase da nosa urbe a xente máis nova. A idade media na maioría dos barrios é cada vez maior e temos problemas derivados da xentrificación, así que temos que lograr a maneira de picar a burbulla e iso faise impulsando vivenda social máis asequible para que os prezos no mercado inmobiliario non suban ou mesmo baixen. 

Pero A Coruña ten un grave problema coa existencia de milleiros de vivendas baleiras...

Temos un proxecto respecto dese problema que levamos no programa e que incluímos no acordo co BNG. Cífranse en 17.000 as vivendas baleiras e hai moitísimas que, ademais, non están no mercado de alugueiro por moitos motivos. A través da empresa municipal queremos facer un inventario delas para poñelas en alugueiro a través dunha bolsa municipal, tamén coa axuda da Xunta, e ir movendo o mercado. Mesmo temos proxectos de alugueiros mixtos para introducir xente nova en edificios con xente maior porque a política de vivenda é tamén, e fundamentalmente, política social. 

Que pensa cando a acusan de ser herdeira do vazquismo?

Pois paso. Que vou dicir? Teño 37 anos, levo traballando desde os 24 e non tiven cargo público ningún ata agora. Cando Paco Vázquez marchou do Concello, eu estaba empezando a traballar... Cando alguén non ten nada que dicir de min, porque non teño xestión detrás, acode a este tipo de cualificacións. Se ser vazquista é apostar por unha rede pública de bibliotecas e museos científicos, pola cohesión social... Pois serei vazquista. Pero non vou entrar nese marco discursivo. 

"Críticas ao modelo urbanístico de Paco Vázquez? Sexamos xustos, o PSOE gobernou 28 anos e outros, 4"

Vazquismo tamén foi sinónimo dun modelo urbanístico do que aínda paga as consecuencias a cidade con varias sentenzas en contra importantes...

Cal é o tipo de urbanismo? Se en 28 anos queremos facer unha emenda á totalidade, pois moi ben, pero hai que ser xustos. O PSOE gobernou 28 anos, o PP, 4; e a Marea, outros 4... Collamos os catro primeiros anos dun e doutros e comparemos. 

Refírome ao caso do edificio Conde de Fenosa e a algún outro máis cuxas resolucións xudiciais aínda está a pagar o Concello.

O do Conde de Fenosa? Claro, e hai tres ou catro contenciosos máis nunha cidade que se desenvolveu desde 1983 e mudou completamente desde aquela. Comparémola con outras cidades, sexamos xustos. 

"Teño unha maneira diferente de facer poítica ou de ollar a cidade da que tiñan Vázquez ou Losada, por unha cuestión xeracional; mesmo este PSOE é diferente daquel"

Pero aquel modelo urbanístico non é que sexa moi defendido agora...

Non se pode comparar o ano 2015 co ano 1992, por exemplo. Nin aquí nin en ningures. A política do ladrillo pertence a unha época que rematou e que non vai volver nin debe volver. O desenvolvemento debe ser diferente porque a burbulla inmobiliaria foi un desastre absoluto. Se alguén me quere botar nas costas aquilo, pois vale. Teño que asumir que pertenzo a un partido que gobernou 28 anos esta cidade e que se me identifica con el, pero non coa xestión coa que non tiven nada que ver. Se tivese, asumiríao, pero teño outra maneira de facer política ou de ollar a cidade diferente á de Losada ou Vázquez por unha cuestión xeracional. Veño doutro ámbito e a cidade tamén é moi diferente... Mesmo o PSOE é diferente. 2019 non ten nada que ver con 1985. 

Dixo varias veces que non ía mudar as cousas ben feitas que fixera o goberno anterior, entre elas a renda social municipal. Con todo, que cambios ten previstos nela?

Os técnicos traballan xa para analizar as deficiencias que tiña, pero é un proxecto positivo e bo. A miña política non é de terra queimada e non veño eliminar todo o que fixeron os anteriores gobernos porque sería un erro. Hai cousas da Marea Atlántica que están ben, que son positivas para a veciñanza... Como tamén as haberá do PP ou as houbo no bipartito anterior. Quen son eu para cargarme algo porque si?

"Hai que mudar o concepto de mobilidade e facelo desde xa e non ao final do mandato; debemos apostar polo transporte público, a humanización, a peonalización ou as bicicletas"

En canto á mobilidade, o carril bici foi unha clara aposta da Marea Atlántica e o uso de bicicletas é cada vez maior na Coruña, vai afondar nese modelo?

Temos previsto mudar o concepto de mobilidade, pero facelo desde xa e non ao final do mandato. Temos unha aposta forte polo transporte público e aí inclúese a humanización e a peonalización, apostar polo plan de Salvador Rueda, reordenar as liñas de bus, pero tamén pensando que A Coruña non é unha aldea gala, un reduto illado na área metropolitana, senón a cabeza dela. Apostamos por crear un consorcio metropolitano de transportes e todo iso debe ir da man da estación intermodal para poder conectármonos internamente entre nós e conectarnos coa área. Por suposto que nesta aposta entra o fomento da bicicleta, tamén da bicis eléctricas, do carril bus, das vías mixtas e da idea de calmar o tráfico en determinadas zonas. 

Coa Compañía de Tranvías hai conflitos xudiciais por resolver...

E hai varios, non só un. En total, cinco. 

Acábase de coñecer que a esa empresa tivo máis de catro millóns de beneficios o ano pasado, unhas cifras que son habituais ou mesmo maiores. Que lle parece que unha compañía que ofrece un servizo público tan importante teña esa conta de resultados?

O meu papel non é opinar sobre os beneficios, senón sobre o servizo, se está ben, se as tarifas son axeitadas, se cobre o que ten que cubrir, se é eficaz e sustentable... Con todo, imos mellorar o bus urbano e a reordenar as liñas, a frota ten que tender a ter vehículos eléctricos ou híbridos e menos contaminantes, o importe debe ser o axeitado e debe fomentarse o uso. A partir de aí, temos que cooperar e lograr que se cumpra co esixible, pero non me podo meter en se gaña máis ou menos. Non criminalizo a quen gaña cartos, esixo que o que se preste se faga nas condicións óptimas para a cidade.

Semella evidente que A Coruña precisa reducir a presenza de coches e que ten un problema...

Na cidade entran diariamente 123.000 coches privados. É algo insostible para calquera cidade, máis aínda para A Coruña.

 "Hai zonas da Coruña onde a dobre fila é un mal endémico; nalgunha xente non hai sensibilidade e fai falta concienciala con campañas que non duren só tres meses"

Non cre que falta concienciación, educación ou pedagoxía ante algúns comportamentos co coche na Coruña como o uso sistemático da dobre fila?

É así. Xa falei coa policía local dese tema porque hai determinadas zonas onde a dobre fila é un mal endémico que amosa, ademais, unha insolidariedade brutal. Xa non é a dobre fila, é que hai xente que aparca en zonas para xente con mobilidade reducida, en paradas de bus, en zonas de carga e descarga... Non hai sensibilidade en moitos sectores da poboación. Se cadra a xente máis nova ten outra idea de mobilidade distinta, pero hai xente afeita a usar o vehículo para todo e iso hai que mudalo. Para logralo, fai falta concienciar a xente, claro que si. 

Pero como se fai logo de tantos anos de permisividade?

Pouco a pouco e non drasticamente, pero sen pausar. Hai que iniciar un proceso que sexa de non retorno. Lembremos que, hai anos, os comerciantes da rúa Barcelona rebeláronse contra a peonalización e agora non hai ninguén que queira que volvan coches. Se te afás a unha cidade máis amable, non queres volver atrás. 

Inclúe esa idea campañas de sensibilización como as que axudaron a reducir a cantidade de lixo no San Xoán?

Absolutamente. Ti podes ter levar a cabo unha xestión magnífica que, de non ser capaz de transmitila á sociedade, será imposible asentala. Pasou co da reciclaxe de residuos cando o Concello repartía os caldeiros do lixo e explicaba como separalo. Ao principio houbo algo de rexeitamento, pero as campañas conseguiron que agora sexa algo normal e habitual na cidadanía. Hai que concienciar a xente con campañas que non duren só tres meses. 

O Pazo de Meirás parece cada vez máis preto de ser recuperado para a cidadanía, vai adiante o Concello con iniciativas semellantes para recuperar a Casa Cornide?

Vai cara adiante, claro que si. Temos unha concellería de Educación, Cultura e Memoria Histórica porque quería remarcar esa aposta pola aplicación da Lei da Memoria Histórica na cidade, onde temos moito labor que facer nese ámbito. Evidentemente, non teño a chave da Casa Cornide para entrar alí e devolverlla ao pobo, pero impulsaremos as medidas necesarias para recuperala.

Agarda unha solución axiña polo conflito en Albada?

Espéroo. Temos pedida unha reunión urxente coa Xunta e con Sogama para tratar de buscar unha solución para os refugallos. Así como en 2015 se permitiu almacenalos en Nostián, agora a Xunta non o permite. O que non me parece axeitado é que a Xunta se instale nun discurso de ameaza permanente, que se sancións, que se delitos medioambientais... En lugar de sentar co Concello para atopar unha solución. Non creo que sexa a actitude máis produtiva. 

Cre que hai algo de estratexia política?

Cadaquén que o xulgue, o que si vexo é unha actitude de moi pouco respecto institucional, de moi pouco interese na procura das solucións. Quen se instale nunha actuación partidista porque hai eleccións autonómicas axiña, está equivocado. 

Aí  hai un conflito por resolver sobre quen debe trasladar eses refugallos...

No prego non aparece especificado que Albada teña a obriga legal de trasladar eses refugallos a Sogama ou de asumir o custo dese traslado. Esa é unha das cousas que temos que falar para ver canto vai custar iso ao Concello.

"Sabía que a suba dos salarios ía ser impopular porque outros fixeron que o fose; sempre considerei un erro a baixada do anterior mandato porque é a antipolítica"

Nada máis chegar á alcaldía, afrontou a polémica pola suba do seu salario, agardábao?

Sempre dixen que consideraba que a baixada de salarios que se practicou foi un erro porque é a antipolítica. Xente que viña mudalo todo e a facer política pero que non se consideraban políticos, o cal era contraditorio. Claro que é vendible baixar o salario ou mesmo traballar sen cobrar, pero iso non pode ser e a política ten que ser dignificada. Evidentemente, o pleno de organización é o primerio que se fai porque así o marca a lei. 

Pero hai quen poida dicir que a suba é excesiva.

Coido que o meu salario é case igual ou mesmo menor ao do alcalde en 2011. Quen baixou drasticamente o salario foi o anterior goberno, pero houbo quen dicía logo que se pasaran de freada. Medidas coma esa pechan as portas a moita xente porque reservas o cargo a quen, polo seu patrimonio persoal, pode permitirse dedicarse practicamente catro anos de balde a este labor, ademais de pechar a porta a grandes profesionais aos que non lles compensa a retribución. Non é tanto canto che custa a alcaldesa, senón que aforras máis cunha xestión eficiente e eficaz dos recursos públicos, máis que con xente sen experiencia nin traxectoria. O barato pode saír caro. 

"A concepción da Coruña como aldea gala irredutible está superada; sempre foi unha cidade moi plural, aberta e acolledora, hoxe, hai 30 anos e hai 60"

Sabía que ía ser unha medida impopular?

Sabíao, porque outros fixeron que fose impopular. Pero teño unha responsabilidade e exposición pública que é impagable. Traballo sete días á semana e 24 horas, e non teño vida privada xa. Os concelleiros con responsabilidades importantes teñen que cobrar de acordo ao que fan, igual que a oposición, que ten moito que achegar. Ademais, lembremos, a proposta de retribucións saíu aprobada por unanimidade. 

O anterior alcalde, Xulio Ferreiro, dicía que a chegada da Marea Atlántica ao goberno supuña tamén rachar con vellos tópicos sobre A Coruña, sinalada como unha cidade pechada ou pouco galega cando a realidade era a contraria. Sendo dunha xeración achegada, pensa o mesmo?

Esa concepción de aldea gala irredutible está superada. A Coruña sempre foi unha cidade moi plural, aberta e acolledora, hoxe, hai 30 anos e hai 60, como cidade aberta ao mar que é. É lóxico que a chegada de xente máis nova mude algunhas cousas, pero nese pluralismo e diversidade da Coruña, tamén hai que recuperar o orgullo de cidade que tiñamos. Instalarmos no pesimismo urbano non é positivo.