"Risco para a poboación" por "interese privado": así paraliza un concello do PP un eólico mentres o partido carga contra o TSXG

Jorge Cubela, alcalde de Cerdedo-Cotobade, e Alfonso Rueda, e auto do TSXG que paraliza un parque eólico por unha petición municipal CC-BY-SA Praza Pública

O tribunal suspende cautelarmente un parque dicindo que Cerdedo-Cotobade, gobernado por Jorge Cubela, alcalde con peso no partido, "actúa en beneficio da súa poboación"

"Enténdese que actúa en beneficio da súa poboación -atendendo precisamente a intereses xerais como a protección da saúde dos seus habitantes e dos valores ambientais a preservar dentro do seu termo municipal-". Quen así vén de pronunciarse é o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) nun auto no que admite a petición de suspensión cautelar dun parque eólico, denominado Dos Cotos, formulada polo Concello de Cerdedo-Cotobade, do PP, malia que o partido vén cargando contra ese órgano xudicial por paralizar diversos parques eólicos en toda Galicia mentres analiza a súa legalidade. 

Na súa petición, aceptada polo tribunal, o Concello de Cerdedo-Cotobade, gobernado por Jorge Cubela, alcalde con peso no PP, alegou que o proxecto terá "risco para a poboación" e que debía ser primado o interese público da cidadanía que os "intereses privados da promotora" do parque. O Concello tamén emitiu declaracións institucionais contra outros parques eólicos no seu termo municipal.

Jorge Cubela, alcalde de Cerdedo-Cotobade, e Alfonso Rueda nunha imaxe de arquivo CC-BY-SA Xunta de Galicia

Nos últimos meses o TSXG vén paralizando cautelarmente parques eólicos por toda Galicia (no seu último balance do 14 de maio ían 40 proxectos en 61 concellos) ante o risco de que o inicio das súas obras afecte de xeito irreparable ao medio ambiente ou a poboación mentres o propio tribunal analiza a legalidade dos permisos outorgados pola Xunta. 

Estas decisións cautelares do TSXG, así como outras sentenzas que anularon parques eólicos xa de xeito firme, veñen sendo criticadas polo Goberno galego e a patronal, o que levou ao tribunal e á asociación Xuízas e Xuíces pola Democracia a pedir "respecto" pola xustiza. Porén, as críticas seguiron, e no caso do PPdeG especialmente contra un dos cinco xuíces que veñen asinando de xeito unánime os autos do TSXG, o ex-portavoz de En Marea Luís Villares. 

Neste contexto, o Concello de Cerdedo-Cotobade vén de ver admitida polo TSXG a súa petición de suspensión cautelar do parque eólico Dos Cotos, impulsado por Tiraventos SL con seis aeroxeradores nas parroquias de Viascón, Carballedo, Rebordelo, Tenorio, Borela e Augasantas. O alcalde do municipio é Jorge Cubela, que era alcalde de Cotobade desde 2011 e seguiuno sendo desde 2019 de Cerdedo-Cotobade tras a fusión dos concellos. Licenciado en Dereito e experto en Dereito Público, non é un alcalde máis do PP senón que vén ocupando diversos postos de responsabilidade, sendo portavoz do partido na Deputación de Pontevedra ou membro da Xunta Directiva Nacional da formación.

Auto do TSXG que acepta a paralización cautelar dun parque eólico a petición do Concello de Cerdedo-Cotobade CC-BY-SA Praza Pública

A Xunta, como adoita facer nestas situacións, nin respondeu ao recurso administrativo contra a aprobación do parque que lle presentou o Concello, que acabou recorrendo á xustiza que agora acepta a súa petición cautelar

Tras a aprobación do parque eólico pola Xunta, o concello presentou un recurso administrativo que non foi nin respondido polo Goberno galego, silencio co que adoita contestar a todo tipo de reclamacións. Así que o Concello recorreu ao TSXG, acompañando o seu recurso con informes periciais que encargou.

O auto co que agora o tribunal lle dá a razón tivo como relatora á maxistrada María Dolores López López, e está subscrito por outros catro xuíces: Francisco Javier Cambón -presidente da sala-, Juan Carlos Fernández López, Luís Villares Naveira e María de los Ángeles Braña López. Nel recóllese como o Concello alegou que "o inicio das obras suporá a materialización de danos e prexuízos ambientais aos veciños de Cerdedo-Cotobade" e que ante unha valoración dos intereses en conflito debían "prevalecer, fronte aos intereses privados da promotora do parque, o constitucionalmente protexido de protección do medio ambiente, a paisaxe e o patrimonio cultural".

En concreto, o Concello alegou cinco grandes cuestións para solicitar a paralización do parque. O tribunal non entrou a analizar dúas delas para tomar a súa decisión cautelar, as alegacións municipais de que a Xunta incumprira trámites de audiencia na súa avaliación ambiental de que había unha posible fragmentación artificial de varios proxectos próximos para facilitara a súa autorización ambiental. Ambas cuestións serán analizadas polo TSXG cando analice o fondo da cuestión. 

Porén, o tribunal si considerou que había indicios suficientes das outras tres grandes cuestións alegadas polo Concello como para paralizar cautelarmente o parque mentres analiza a súa legalidade. 

O Concello alegou que hai 13 núcleos con 424 persoas vivindo a menos distancia da permitida legalmente para instalar os aeroxeradores, cuestión que non foi negada pola Xunta, segundo salienta o TSXG

A principal alegación do Concello foi que o parque incumpre a distancia mínima legal con respecto a núcleos habitados, establecida pola Xunta en cinco veces a altura de cada aeroxerador. Cada un dos seis aeroxeradores tería unha altura de 125 metros e pas de 75 metros, o que supón 200 metros de altura cada un, o que deixa nun quilómetro a distancia mínima a respectar. Porén, dentro dese perímetro hai 13 núcleos de poboación con 424 persoas. "Non cabe dúbida", di o TSXG, de que o Concello demostrou así "que a construción do parque si podería levar consigo efectos de difícil reversibilidade para as persoas que integran eses núcleos de poboación". 

Ademais, engade o tribunal, a Xunta "non ofreceu proba contraditoria minimamente capaz de demostrar que se trata dun dato non certo" ou de que podería ser solventado con medidas paliativas. 

O Concello tamén argumentou risco para a poboación pola afección ás traídas veciñais de augas xa que o estudo de impacto ambiental non analizou todas as captacións da zona. Segundo o recurso do Concello, hai 20 captacións en 500 metros arredor do parque outras 13 máis na contorna, e delas 17 non están identificadas por Augas de Galicia, polo que non puido avaliar o seu risco. 

Finalmente, o Concello tamén argumentou a afección que o parque terá para a paisaxe, cun aeroxerador a cen metros dun miradoiro xa existente na zona. 

O TSXG conclúe que o Concello acreditou un "risco concreto, singularizado" se a construción do parque vai adiante antes de que o propio tribunal analice a súa legalidade

O TSXG, como adoita facer neste tipo de autos, cita xurisprudencia do Tribunal Supremo para argumentar que a paralización cautelar dun proxecto débese á "simple posibilidade de que teña lugar ese dano irreparable ou de moi difícil reparación" aínda que conte con permiso ambiental da administración. Iso, lembra, "fai aconsellable a adopción da medida cautelar de suspensión da execución da actividade que pode producir ese risco, en tanto debe prevalecer o interese xeral en preservar eses espazos públicos sobre o particular da promotora en executar a obra inmediatamente, aínda existindo unha autorización que avalaría o seu dereito lexítimo a facelo". 

E o que considera o tribunal é que o Concello de Cerdedo-Cotobade si acreditou en forma cando menos indiciaria un "risco concreto, singularizado" pola execución do parque eólico. Por iso acepta a súa petición de paralización cautelar e ademais non lle fixa o pagamento de ningunha fianza ou caución "porque se entende que actúa en beneficio da súa poboación".

Grazas ás socias e socios editamos un xornal plural

As socias e socios de Praza.gal son esenciais para editarmos cada día un xornal plural. Dende moi pouco a túa achega económica pode axudarnos a soster e ampliar a nosa redacción e, así, a contarmos máis, mellor e sen cancelas.