Antón Gómez-Reino é deputado no Congreso dende 2015. Tras ser electo en dúas ocasións como cabeza de lista pola Coruña de En Marea, daquela como coalición, aspira a volver selo liderando a candidatura de En Común-Unidas Podemos. O tamén secretario xeral de Podemos en Galicia apela á "mobilización" na recta final da campaña diante de "poderes económicos e comunicativos" que "dalgún xeito -cre- tentan maquillar a necesaria tensión democrática do proceso electoral". Tras unha lexislatura na que, afirma, coida que "fomos capaces de levar as demandas da cidadanía galega ao Congreso", Gómez-Reino di aspirar a que "o espazo político do cambio galego participe, en primeira persoa", dun Goberno "progresista" no Estado.
Que tal leva a campaña, que sensacións lle transmite?
Tivemos un inicio de campaña moi positivo e con moi boas sensacións nos actos. Nós tentamos expoñer a bagaxe dun espazo político de catro anos nas cortes, que goberna algunha das principais cidades e que é unha proposta de goberno. Pretendemos que un traballo lexislativo positivo de catro anos agora sexa tamén iniciativa de goberno.
Falan abertamente de gobernar. Contrasta coas súas propias mensaxes en 2015 e 2016. Por que agora cren necesario que os visualicen como forza de goberno?
"Calquera que olle os oito meses de Sánchez sabe que, para os que pretendemos que este país teña unha posición prioritaria no Estado e acreditamos en políticas netamente progresistas, quedou curto"
Moita da xente que agora estamos en En Común-Unidas Podemos sempre dixemos moi claro que as nosa participación nas institucións tiña que ver con gobernar. Nestes anos presentamos a primeira moción de censura formulada por un grupo progresista e plurinacional. Iso abriu as portas a botar ao PP. Calquera que mire aos oito meses de lexislatura de Sánchez sabe perfectamente que, para os que pretendemos que este país teña unha posición prioritaria no conxunto do Estado e acreditamos en políticas públicas netamente progresistas, quedou moi curta. Por iso temos moi claro que é imprescindible, nun contexto coma este, abordar a conformación de Goberno no Estado.
As últimas enquisas publicadas indicaban que poden ter dous escanos no Congreso, o que suporía unha caída a respecto dos ata 6 que chegou a ter En Marea como coalición. Disto pódese deducir que a división resta? Hai unha parte do electorado que semella que os vai penalizar…
"Aínda que haxa quen xogue á confusión, a cidadanía sabe perfectamente o que vota; nós somos o espazo que representa á coalición de 2015 e 2016"
As enquisas puñan claramente que nas provincias da Coruña e Pontevedra imos ter representación. Pero queda unha parte do partido e imos traballar para o que sabemos que é posible, que haxa deputados e deputadas de En Común-Unidas Podemos por todas as provincias do país. E tamén marcaban algo con claridade, que a única posibilidade de que o espazo do cambio estea forte en Madrid, conformar un goberno de esquerdas e deter a posibilidade dun goberno de dereitas é o voto a En Común-Unidas Podemos.
Referíase vostede ás cidades. Cren que poden identificalos a vostedes coas forzas políticas que gobernan en Concellos como A Coruña, Santiago ou Ferrol?
Aínda que haxa quen premeditadamente xoga á confusión, a cidadanía sabe perfectamente o que vota. Non é o que o digamos nós, tamén a Xunta Electoral di que nós somos o espazo que representa á coalición de 2015 e 2016 e, polo demais, o que nos toca é traballar. A respecto dos gobernos municipais nós somos profundamente escrupulosos respectando a súa autonomía. Pero, como todo o mundo sabe, traballamos día a día cos gobernos da Coruña, de Ferrol e Compostela.
Un dos detonantes do adianto electoral foi a caída dos Orzamentos do Goberno de Pedro Sánchez. A fin das grandes obras do AVE apuntan a futuras caídas no investimento territorializado para Galicia, como o afrontan? Eses montantes totais van seguir diminuíndo, moi probablemente…
Nós dixemos moitas veces nesta lexislatura que Galicia non ten que ser máis que Cataluña ou o País Vasco, pero tampouco menos. Por iso temos que aspirar a unha igualación en política orzamentaria e no financiamento. En todo caso, é bo facer a reflexión de que o noso país non é só infraestruturas. Por iso, ademais das necesarias partidas para infraestruturas é fundamental que abordemos que o noso país ten que estar debidamente financiado en ámbitos como a xeración do emprego, a industria, a defensa das políticas sociais… E por iso precisamos un goberno progresista.
Entendo, daquela, que unha das prioridades será a cuestión do financiamento autonómico. O modelo leva cinco anos caducado e non semella que vaia ser un dos primeiros asuntos que se aborde na nova lexislatura… Cales serían as súas prioridades nese debate?
Sempre dicimos que non vale o mesmo manter un servizo público no noso país que en Madrid. As nosas prioridades teñen que ver con igualar Galiza cos territorios mellor financiados. Fondos como o de compensación interterritorial foron atacados polos gobernos do PP e agora tamén polo do PSOE. Por iso é fundamental que haxa un espazo político galego que faga parte dos debates do Estado, e un deles é o financiamento autonómico.
Un dos asuntos que quedou sobre a mesa na lexislatura que vén de rematar foi a tramitación da lei para o traspaso da AP-9. Sería esta unha das condicións para o seu apoio a unha eventual investidura de Pedro Sánchez?
"Para nós, debe ser inmediata a transferencia e nacionalización da AP-9"
O primeiro que ten que facer un Executivo é poñer en marcha o que o lexislativo xa aprobou. O curioso é que nos últimos días da lexislatura recibimos unha resposta do Goberno socialista á nosa deputada Yolanda Díaz onde se dicía que non se podía facer efectivo. É evidente que ten que haber unha transferencia, pero tamén que a AP-9 ten que ser pública e gratuíta para os galegos e galegas. Nós tiñámolo na negociación orzamentaria, puxerámolo sobre a mesa da ministra de Política Territorial, da ministra de Facenda, da secretaria de Estado de Facenda e do ministro de Fomento. Para nós ten que ser inmediata a transferencia e a nacionalización.
A lei que chegou do Parlamento galego establece o rescate como hipótese. Teñen feito un cálculo do que custaría? O Goberno de Rajoy apuntaba que serían 4.000 millóns de euros pero xa se amosou que iso non se correspondería co que realmente custaría…
Todo o mundo sabe que a AP-9 é unha infraestrutura amortizada e unha anomalía. Non é unha cuestión de recursos, senón de investimento público nun eixo que é absolutamente fundamental para o desenvolvemento económico do noso país.
Tamén estivo presente na recta final da lexislatura o cambio de postura do Goberno central a respecto da permanencia de ENCE na ría de Pontevedra. Vostedes levan no seu programa a anulación da prórroga á pasteira. Sería tamén unha das liñas vermellas nesa negociación?
"É fundamental que haxa un goberno que poña no seu sitio a ENCE para darlle unha saída ao persoal e á ría de Pontevedra"
O compromiso ten que ser claro cos postos de traballo do persoal de ENCE, dándolles unha saída coa posibilidade de que a planta saia da ría e vaia a outra ubicación e con medidas económicas que instalen outro modelo produtivo na ría de Pontevedra. Nós defendémolo en diferentes iniciativas, é transcendental para o ecosistema da ría de Pontevedra que ENCE saia de aí. E isto ten que ir aparellado con outra cuestión fundamental: a política forestal de Galicia non a pode marcar ENCE.
O persoal desta factoría reprocha que non reciben a mesma defensa por parte das forzas da esquerda que quen traballan noutras fábricas con impacto ambiental, como Alcoa. Que lles diría?
Nós xa lles dixemos en diferentes ocasións que temos un compromiso cos seus postos de traballo. En todo caso, nós non fomos goberno e creo que o fundamental é que haxa un Goberno que sente con eses traballadores e entenda tamén que hai que poñer no seu sitio á empresa para darlle unha saída ao persoal e á ría de Pontevedra.
Como valora que a Xunta defenda abertamente a permanencia na ría?
É absolutamente irresponsable co noso medio ambiente, máis para un partido que tería que ser de Estado. Pero a ninguén se lle escapa que o de ENCE é un caso de a-b-c de portas xiratorias. O PP ten ex-cargos da Xunta e do Goberno central no consello de administración de ENCE. A fotografía é moi clara.
Xunto coa AP-9 tamén quedaron sobre a mesa as conclusións comisión de investigación do accidente de Angrois. Que balance fai desa investigación, da que vostede formaba parte?
Unha investigación coma esta é especialmente sensible, porque falamos de 80 mortes. Hai que abordar cambios para que comisións de investigación coma esta vaian máis alá. Non pode haber un bloqueo sistemático como neste caso, que primeiro se bloqueou na súa conformación e despois tivo que ir sufrindo atrancos no seu funcionamento. Aquí o fundamental era cumprir coa demanda das vítimas e das súas familias e penso que iso o fixemos. Pero tamén que ten que haber unha reapertura e unhas conclusións que non tapen os responsables políticos do accidente.
Ata que punto cre que as forzas á esquerda do PSOE poden ser vítimas das chamadas ao voto útil nas eleccións do 28A para frear un posible goberno da dereita?
"Está a posta a pista de aterraxe para un goberno do PSOE e Ciudadanos; o único voto útil para frear a dereita e á extrema dereita é a En Común-Unidas Podemos"
Nós estamos dicindo moi claramente que a pista de aterraxe para un goberno do PSOE e Ciudadanos está instalada. A ninguén se lle escapa que o PSOE xa fixo presidente a Mariano Rajoy. Obxectivamente é unha realidade que a única posibilidade de que o PSOE non faga políticas de dereita é que haxa unha posición forte de Unidas Podemos. O único voto útil para frear á dereita e á extrema dereita, pero tamén as políticas de dereita no Goberno do Estado é o voto a En Común-Unidas Podemos.
Que lle diría ás persoas que poidan estar desencantadas con vostedes ou pense que non cumpriron as súas expectativas nestes anos?
Nós nunca nos equivocamos de bando e con todas as dificultades construímos espazos que son capaces de ser goberno. Agora hai que dar un paso máis porque despois de catro anos nos xogamos o todo; non recortes parciais, senón o avance democrático. Eu son todo o autocrítica que pode ser unha persoa que vén dos movementos sociais, pero tamén hai que ser conscientes de que é imprescindible ir votar por un goberno progresista no Estado e para iso o voto é a En Común-Unidas Podemos.
Neste contexto xeral, xunto ao eixo territorial apuntan tamén a esta como última oportunidade de non volver atrás en liberdades públicas ou na igualdade de xénero. Ata que punto cren que están en risco cuestións como relativas á igualdade?
Eu non quero que Galicia ou o Estado español se parezan ao que está acontecendo en Italia, no Brasil ou nos Estados Unidos. A ameaza da extrema dereita está aí. Sabemos que o PP é un partido conservador, pero a súa parte máis desmelenada agora ten a posibilidade de estar no Goberno. A ninguén se lle escapa que un ministro do Interior ou de Familia de Vox nos levaría corenta anos atrás. Gústame facer política en positivo e creo que o fundamental é construír alternativas políticas, pero agora mesmo estamos diante dun auténtico abismo é fundamental mobilizar non só o voto progresista e de esquerdas, tamén o voto democrático.
