A necesidade de procurar a calma no medio do ruído. A reivindicación das mulleres como suxeito da produción da linguaxe ou do coñecemento. A revisión da tradición. Os afectos, o coidado e a creación de comunidade. As escenas e os lugares que xa non están. Fíos invisibles coma estes uniron as distintas propostas da segunda edición do festival Plataforma, que volveu xuntar en Santiago performance, artes visuais, música e arquitectura. 

Da banda poética, o lugar que non hai de Estevo Creus e as escenas que non existen de Lara Dopazo. Da musical, a potencia volcánica de Laia Estruch con Samesugas ou o encontro experimental de Marta Verde e DJ Mil. Das conferencias performativas, as xenealoxías -ou máis ben xinealoxías- que nos conforman do colectivo Vacaburra ou a necesidade de fuxir do ruído que nos atorda de Mónica Mura. Das performances, a procura da calma e o dereito a parar a observar de Janet Novás ou o encontro entre o amor e a violencia de La Ribot. É difícil escoller no programa da segunda edición do Plataforma, do que achegamos unha crónica posible en doce pasos. David Barro, Mónica Maneiro e Iñaki Martínez Antelo organizan este festival que xunta, baixo o fío da performatividade, as artes vivas, as artes visuais, o deseño, a música e a arquitectura.

Amaya González Reyes coa Banda Municipal de Música

Unha cerimonia. Unha festa. Nun lugar de especial significado político e relixioso. Un encontro entre a música de banda, a cultura popular e o desfile. Un ritual, con vehículo oficial, cortadura de cintas e ofrenda de flores. Unha campá con notas resignificadas. Unha marcha militar. Outra fúnebre. Máis tarde… un tango. Un convite, en fin, a revisitar o espazo -o Obradoiro- e a música de banda. Así foi o concerto performativo que ofreceu Amaya González Reyes coa Banda Municipal de Música de Santiago na segunda edición do festival Plataforma.

Na primeira edición do Plataforma fora Juan López quen, cunha acción realizada a partir do himno de Pascual Veiga, convidara a escoitar a Banda Municipal de Música doutro xeito. Desta volta foi Amaya González Reyes, que contou coa colaboración de Roberto Leal, que presentaba para o público as distintas partes da peza. “Algo máis alegre”, pedía, nunha acción que ía perdendo solemnidade e gañando ritmo ao mesmo tempo que a performer, presente basicamente para a manipulación de obxectos -as cintas, os ramos- interactuaba algo máis co público repartindo flores.

“Todo foi marcado pola idea de cerimonia”, explica Amaya González. Aproveitando o espazo: unha praza, o Obradoiro, cun determinado peso político e relixioso. Nunha acción que, malia poder resultar abstracta -conceptual, dicía Roberto Leal- procuraba ser recoñecible. Propoñendo novos significados. “Deleguei bastante na Banda”, lembra González. Trasladándolle ao director, Casiano Mouriño, as ideas fundamentais do proxecto. “Eles propuxéronme tres marchas militares e eu escollín unha”, exemplifica. A partir de aí, cada un só tiña que facer “o que sabía”. Os músicos, tocar. Ela, a maior parte do tempo estática, manipular obxectos. Leal, actuar. E o público, imaxinar.

Colectivo LAG e Mariana Tengner

A histeria xeneralizada ante a pandemia. O pánico -escrito con fíos de la ou impreso no tapabocas- provocado por unha saturación de información non filtrada. A aceptación, resignada e temerosa, doutras formas de vivir. A falta, quizais, de reflexión máis alá dos estereotipos e, fronte a todo iso, a resiliencia. A capacidade de florecer. De volver sentirse vivos e, quizais, algo máis libres. Arredor destas ideas moveuse a acción do Colectivo LAG -Lara Buyo e Ana Corujo- no parque de Belvís, Pánico, encargo do Plataforma que tivo a súa estrea absoluta neste festival.

“Estamos afeitas a traballar en espazos urbanos con interacción co público. Neste caso vímonos moi limitadas e optamos por traballar a partir diso, desa limitación, porque é a realidade”, explican elas mesmas. As flores -símbolo polisémico escollido tamén por Amaya González- foron escollidas para remitir “a algo positivo despois de todo o que está pasando”. A procura dunha saída. A posibilidade de atopala. De recuperar a vida. Tamén Mariana Tengner, en A floresta invisível -acción realizada na fundación DIDAC aproveitando elementos da exposición Línea rota de horizonte de Carlos Garaicoa- apelou a unha saída: o esencial, o respecto á natureza, o coidado do bosque e de nós mesmos, fronte a un capitalismo depredador e alucinado. 

Línea rota de horizonte explora a relación da natureza co espazo urbano, ollando a fragmentación da primeira provocada por un urbanismo que converte, sen querelo, os espazos verdes en cemiterios arborizados, como pequenas tumbas nun mar de asfalto. A natureza así maltratada, descoidada, é así en realidade a protagonista da súa exposición, como o foi na acción de Mariana Tengner. Na que unha deusa natureza parecía emerxer por fin despois dun longo tempo de espera. No momento en que unha comunidade que si aprendeu a dialogar con ela foi quen de chamala.

Janet Novás

Un lugar para a calma. Para o silencio. Para a contemplación da beleza. Do pequeno. Do detalle: imaxes que se proxectan sobre un corpo. Paisaxes galácticas. Unha muller que acariña o seu propio corpo con pintura. É o ambiente creado por Janet Novás na súa peza Where is Janet?, que levou ao CGAC, nun programa dobre, no seo do festival Plataforma. Foi chegar e ver o movemento dun corpo inquedo na semiescuridade. Alguén que, quizais, procura acougo despois do ruído. Un corpo canso da exposición constante.

“A idea de partida foi a busca doutra maneira de estar en escena, dun distanciamento comigo mesma”, explica Janet Novás
 

“A idea de partida foi a busca doutra maneira de estar en escena, dun distanciamento comigo mesma”, explica Novás. Porque o seu traballo, realizado normalmente desde o visceral, entregándoo todo, conducía ao esgotamento. Como a constante necesidade de estar creando, presentando cousas novas, para ser visible. Fronte a esa obriga perenne, esa anguria, procurou un xeito de traballar co seu corpo pero desde fóra de si. Sen ter que atraversarse. Sen levalo ao límite. Desde a sanación. “Quixen mostrar a beleza dun corpo en movemento, a contraluz, sen buscarlle máis explicación. Confiando nos meus primeiros impulsos, sen profundizar máis”, indica. 

Propoñendo unha viaxe sensorial realizada desde o distanciamento. Por iso, un texto en inglés no que se presentaba como unha muller que esquecera a súa identidade. Que non sabía que facía alí. Que buscaba a Janet -a ela mesma-. E por iso, despois, unha parte na que abrazaba o seu propio corpo con pintura. Con delicadeza. Creando como un ritual de autocoidado. E tratando deste xeito os temas que lle interesan: a identidade, o ritual… desde esa procura da calma necesaria. Facendo, tamén, do corpo, un observador máis da paisaxe. Conectando o físico co emocional. Apelando aos afectos e á introspección.

Mónica Mura

Unha sucesión vertixinosa de imaxes e sons atravesa o cerebro dos membros do público. Todo é ruído. Mais un barullo sedutor, atraente, que demanda constantemente a nosa atención converténdonos en receptores dispersos. Aturullados pola sobreabundancia de información. Así é Antenna Girl, a performance en formato conferencia que Mónica Mura levou á Igrexa da Universidade. Antenna Girl é ela mesma. Un corpo que non fala mais que emite constantes sinais fragmentadas, interrompidas, repetidas. A personaxe xurdiu dun soño que a performer tivo no 2018. “Unha nena quedaba paralizada e todo o mundo pensaba que estaba enferma. Pero o que estaba facendo era tentar captar coa súa antena toda a información que viña das redes sociais, sintonizar toda a información”, lembra.

“Unha nena quedaba paralizada e todo o mundo pensaba que estaba enferma. Pero o que estaba facendo era tentar captar coa súa antena toda a información que viña das redes sociais”, lembra Mónica Mura 

Nun mundo de caducidade extrema do que creamos e divulgamos, de busca constante da novidade e da conexión, o cerebro chega a colapsar. Xa non sabe distinguir entre as formas de “nova censura”, sinala Mura, provocada pola saturación de información. A ansiedade imponse entre sentimentos de culpa por tentar deixar de estar conectados 24 horas ou por deixar un grupo de what’s up. “O que por un lado é liberdade, por outro é saturación”, reflexiona Mura. Confusión do mundo real co virtual. E novas formas de control social.

A performance produce, así, imaxes e sons en directo mentres o público é convidado a tomar imaxes e vídeos coa voz do seu móbil ben alta. Contribuíndo ao barullo. O ruído non deixa espazo para atopar un ritmo. Para crear unha melodía. Malia que a performer, cara o final, o intente. A través, tamén, do movemento. Do baile. A súa peza conecta, deste xeito coa de Janet Novás ou coa do Colectivo LAG. A procura da calma tras o barullo. A volta ao que é, realmente, importante para cadaquén. 

Masako Hattori

Coa procura da calma despois da tormenta ten tamén un nexo N+, a peza que Masako Hattori levou ao parque de Bonaval. O punto de partida foron, neste caso, a tristura e a ansiedade e, a partir delas, a procura da esperanza, da saída. Unha muller refúxiase debaixo unha tea tras camiñar por detrás do público. Escoitamos, con ela agochada co seu corpo sobre a terra, algúns dos seus poemas, recitados en varias linguas. Nun momento, precisa saír. Agarrarse á vida, primeiro, a través do percorrido por algúns obxectos prezados. Do tacto. Despois, xa erguida, coa reflexión en voz alta: It’s about ou It’s not about. De que se trata. Quen somos. Onde están, realmente, os problemas. Máis tarde, un encontro coa súa propia sombra debuxada. Un reencontro, quizais, consigo mesma.

Masako Hattori desenvolvía un intenso traballo de danza e teatro para outras compañías cando, de repente, todo parou a causa da pandemia. Sucedíanse as cancelacións. Pechaba o mundo mentres a súa cabeza lembraba as imaxes de nais emigrantes chorando a morte dos seus fillos no mar e outras traxedias. “Todo iso afundiume, púxome triste”, lembra. Mais levaba xa dous anos, tamén, tentando comprender o mundo doutra maneira, cunha cámara de vídeo. Observando doutro xeito que tamén lle axudou a entender.

Buscou, así, un modo de recuperar a alegría, a esperanza. De volver gozar. Da música ou da poesía, por exemplo. Recorreu aos seus propios textos. Os seus propios poemas. Buscando, tamén neles, a reencarnación. A volta a ela mesma. Que representou a través dunha instalación na que optou polo debuxo no canto do vídeo. Ela e a súa sombra. E, ao final, a esperanza: o baile, a volta do movemento. Porque, tal como ela mesma comenta, podes subir a montaña realizando un esforzo grande para despois baixar moi rápido. Pero sempre podes subir outra vez sempre que atopes a forza e a vontade.

La Ribot 

Juan Loriente e La Ribot chegan ao parque de Bonaval camiñando entre un público que os agarda expectante -a chegada da artista a Compostela co gallo do Plataforma tivera que suspenderse varias veces a causa da covid-. Nun momento, paran a estenden con delicadeza sobre a herba unha tea como de veludo. Sobre ela déitase Juan Loriente e La Ribot comeza a cubrir todo o seu corpo cunha pintura vermella. Escóitase, se se está abondo perto, a respiración del. Xunto ao canto dos paxaros. Un helicóptero que pasa. No silencio do público.

Óense tamén lixeirísimos xemidos del, alguén que parece abandonarse, amosando total confianza, ante unha situación que acepta malia causarlle certa incomodidade. Ela píntase a si mesma ao pintalo a el. E despois acaba de pintar a súa propia roupa, pel, cabelo… Cada momento que pasa, os seus corpos entrelázanse máis no que xa non parece un acto de abandono consciente, senón de amor. Unha man que agarra a pel. Dous corpos que procuran o contacto e que acaban mimetizados, cunha mesma máscara e unha mesma cor vermella. Pouco a pouco, deteñen o movemento. Permanecen quietos, xuntos. E o público comeza a aproximarse para observar. O amor e quizais a morte. A contemplación e a violencia.

Juan Loriente e La Ribot tiveron un encontro co público no CGAC despois de facer esta acción, unha das máis de cincuenta “pezas distinguidas” de La Ribot

Juan Loriente e La Ribot tiveron un encontro co público no CGAC despois de facer esta acción, unha das máis de cincuenta “pezas distinguidas” de La Ribot. Coa moderación de Iñaki Martínez Antelo, realizaron un pequeno repaso sobre a traxectoria de La Ribot. As pezas distinguidas, que comezou nos 90, son o eixe do seu traballo, explicou ela. Un dos nexos entre elas pode ser a vontade de La Ribot de amosar que “a danza é proceso en si. Temos que quitarlle límites conceptuais e de formato”. Por iso a súas escollas en distintos traballos: o marxinal, os extras das películas, as persoas con síndrome de down, os intérpretes non profesionais… Nas pezas, as ideas están escritas pero non fixadas, de xeito que se transforman cada vez que se representan. Neste caso, dicían, “estabamos completamente xuntos”. E cun público curioso e sempre atento tamén.

Colectivo Vacaburra

Parece unha conferencia académica. Pero non é. Podería ser, máis ben, unha parodia do relatorio formal que mantén o auditorio cativo, pasivo, amordazado. Anuncian que van falar de corpos sexuados na arte contemporánea. En concreto, de corpos invertidos, disidentes. E comezan un percorrido teórico e performativo con varias paradas, de Donna Haraway a Foucault. De Judith Butler a Beatriz Preciado. A través do vídeo, Mykki Blanco recita un poema de Zoe Leonard: “Quero unha lesbiana de presidenta. Quero unha persoa con sida de presidente e un maricón de vicepresidente e quero alguén sen seguro médico”.

Bárbara Rey e Rocío Durcal namoran en Me siento extraña, un filme que foi un dos éxitos de billeteira do seu tempo, antes de que as esfolasen a críticas por atreverse a interpretar a dúas lesbianas. Ou vemos imaxes das Takarazuka Revue, unha compañía de danza xaponesa que fora fundada por unha muller con mulleres, mais na que os homes substituíran as mulleres como intérpretes antes de que se esquecera que era unha creación feminina.

“Quero reivindicar que a linguaxe escénica é moi válida para transmitir coñecemento”, explica Gena Baamonde

Ao final, todo sabe a pouco. E o público quere máis. Malia saber que acaba de asistir á presentación -escénica- dunha tese doutoral. A tese de Gena Baamonde. Ela mesma e Andrea Quintana percorren, con moito humor, algúns dos aspectos deste traballo académico. “Quero reivindicar que a linguaxe escénica é moi válida para transmitir coñecemento”, explica Baamonde, que xa probara este formato nas residencias Paraíso ou na Normal, no programa De Corpos Presentes de Sabela Mendoza. Na peza que puido verse no Plataforma, no Teatro Principal, percorreu algunhas das xenealoxías que nos precederon. O sexo e xénero como construcións sociais de Judith Butler. A codificación dos corpos como homes ou mulleres de Beatriz Preciado. E varias creadoras de distintas artes que romperon os estereotipos de xénero. De Mónica Valenciano a Eileen Myles, entre outras. 

Loreto Martínez Troncoso e Elena Biserna

Un formato semellante a unha conferencia escolleron tamén Loreto Martínez Troncoso e Elena Biserna en Para empezar, no me contradigas!. Un diálogo ventrílocuo, no que a través da lectura, do xesto e da música propoñen unha reflexión sobre a necesidade de recuperar a palabra roubada ás mulleres. “Quen define quen pode falar? De que podemos falar?”, di un dos moitos fragmentos de textos que len nesta intervención. A performance comeza cun percorrido por afirmacións abertamente machistas de filósofos, actores, políticos ou escritores ben coñecidos para buscar, despois, as voces das mulleres, en primeira persoa, no que acaba sendo unha viaxe polas distintas etapas do pensamento feminista a través das súas distintas correntes e vagas históricas.

“Partimos do noso traballo, do noso propio interese pola toma da palabra como mulleres”, explica Loreto Martínez Troncoso. Pola reivindicación dunha primeira persoa, do singular e do plural, que a sociedade patriarcal negou ás mulleres. “Eu mesma chegou un momento en que me decatei de que na miña biblioteca había moitos máis homes, que son os que conforman o pensamento e as prácticas que inflúen na nosa maneira de ver o mundo”, indica. Para iso, realizan un exercicio de recuperación da palabra escrita por mulleres, sen ánimo de exhaustividade pero escollendo “unha multiplicidade de voces” que van do feminismo postcolonial ao lesbiano ou o trans, por citar algunhas das vertentes máis actuais. 

Algún dos momentos da peza tórnase máis performativa, como cando, tras falar da necesidade de falar coa propia voz, deixan de proxectar a propia, como se non fosen quen de articulala. Ao cabo, a performance fala de expresarse, de comunicarse, de dicirse con liberdade e sen que ninguén module ou limite o propio pensamento. As dúas performers interrompen varias veces a lectura para convidar o público a escoitar músicas feitas tamén por mulleres como a Canción sin miedo de Vivir Quintana. O discurso desta performance conflúe, así, co do colectivo Vacaburra ou, máis indirectamente, co de Pilar Albarracín ou Janet Novás.

Pilar Albarracín 

Homes e mulleres vestidos co traxe tradicional camiñan desde os exteriores do CGAC ata a praza da Quintana formando un pasarrúas que segue o Camiño de Santiago. Un público pequeno ségueos. A xente -composteláns, algúns turistas- míraos porque algo parece estraño. As mulleres levan traxe de home. Os homes levan traxe de muller. Chegan á Quintana, onde si os agarda un público numeroso. E comezan a tocar e bailar. Mais quen saca é unha muller -vestida de home- á que un grupo de homes seguen. Nin recato, nin brazos abaixo, nin agardar a ser convidada, como mandou o estereotipo creado no franquismo. Así foi a performance de Pilar Albarracín, unha revisión dos tópicos sobre o baile tradicional galego, agora que o debate ao respecto continúa aberto.

Pilar Albarracín leva tempo traballando cos clixés das culturas españolas. Cuestionando as tradicións e estereotipos desde unha perspectiva de xénero

Pilar Albarracín leva tempo traballando cos clixés das culturas españolas. Cuestionando as tradicións e estereotipos desde unha perspectiva de xénero. Céntrase, normalmente, no flamenco e na súa construción realizada durante o franquismo. Desta volta achegouse á tradición galega da man da agrupación Brincadeira. “O que propoño é un achegamento da tradición á modernidade, pero desde o máximo respecto cara o folclore. Desde o respecto e o coñecemento pódese ser aberto”, explica ela mesma, que sinala tamén o “agradable” e enriquecedor que foi traballar con xente “moi profesional” coma Montse Rivera, de Brincadeira.

O CGAC acolle ademais a exposición de Pilar Albarracín Accións peregrinas, mostra retrospectiva que xunta algunha das súas instalacións máis coñecidas xunto a vídeos, fotografías e documentación. “O seu particular achegamento á performance e as súas obras máis contextuais, do mesmo xeito que instalacións como Muro de geranios (Muro de xeranios, 2005), Hormiga (Formiga, 2010/2021) ou Techo de ofrendas (Teito de ofrendas, 2004), compoñen o núcleo central dunha selección de pezas que mostran o sentido conceptual do seu traballo”, explica o CGAC nunha nota de prensa. Accións peregrinas tamén amosa un feminismo “que reivindica a presenza da muller desde a intelixencia e a provocación, xogando a mudar a súa imaxe cunha visión marcada pola visceralidade e o humor, para romper esquemas dos arquetipos femininos presentes na España das últimas décadas”.

Félix Fernández

Un artista pouco cómodo, acomodado, confortable, práctico e fácil de encaixar nas estruturas convencionais. Así definiu o seu traballo Félix Fernández na conferencia performativa que ofreceu na Igrexa da Universidade, repaso da súa traxectoria artística, do que o conformou como creador. Un intento, explicou, de entender a esencia do seu estar na vida. Sen melancolía. Desde o aquí e o agora. Foi, así, visitando, a través do vídeo e da súa voz, distintos momentos da súa andaina desde a súa adolescencia, cando o baile era xeito de escape e comezaba coa danza clásica. Despois viñeron os estudos de Belas Artes e os primeiros traballos, mentres continuaba a explorar as posibilidades do seu corpo a través da danza ou do ioga. Filmábase xa entón por necesidade de observarse desde fóra para entender o que facía o quen era.

Despois chegou a súa primeira residencia de creación, nos baixos abandonados dun edificio institucional. Nun espazo frío e escuro cheo de auga e samesugas no que se movían con cámaras de visión nocturna. Unha experiencia quizais tan determinante como unha estadía nun hotel dunha capital asiática. A soidade. O ruído constante. O confort, a tecnoloxía e a asepsia. A crise existencial e o corpo como refuxio. A seguinte parada foi Berlín. Un paraíso creativo non que ía poder quedar. Onde agromaron conflitos sobre a identidade e sentido de pertenza. Trasladouse despois a outra cidade onde todo era grande, anónimo, abafador. Tras deprimirse, impúxose unha rutina deportiva. E de observación, de mímese coas persoas que habitaban o barrio de negocios. A vida deulle despois outro golpe: a morte do seu irmán. Recolleuse noutra cidade refuxio non escollida tentando integrar a tristeza, xa que dela non podía fuxir. Non parou de traballar. Realizou unha residencia de seis meses nun museo de arte contemporánea. E atopou a maneira de despedirse, nun teatro antigo e fermoso.

Despois veu Composición en forma de escape para 4 dispositivos móviles y un monte, nunha bienal de arte público apoiada por un alcalde que comprendía a cultura como ben social. Logo, un premio inesperado e unha explosión creativa antes de Campo magnético, acción compartida na Coruña por doce artistas locais. Creando contexto despois dun cambio político. Un corpo, en fin, que percorre unha vida e procura o xeito de crear comunidade. O Plataforma acolleu, ademais da de Félix Fernández, outras conferencias performativas como a moi ben fiada Inventario. Memorias de una aspiradora, de Bárbara Bañuelos, realizada a partir de obxectos encontrados; a visita guiada, visibilizando a propia posición, de Carme Nogueira e a reflexión sobre a revisión por parte do artista de antigos patróns, conceptos e tradicións por parte de Vasco Araújo. O primeiro día, Verónica Moar e Álvaro Valiño falaran sobre deseño performativo no Museo das Peregrinacións.

Estevo Creus e Lara Dopazo 

Unha das performances máis celebradas polo público do Plataforma foi Dicir o lugar/O lugar que non hai, de Estevo Creus, unha acción poético-sonora en formato site-specific que realizou no parque de Belvís. O punto de partida foi a idea do significado como parásito dunha palabra que é un obxecto de seu, un lugar en por si habitable. “Non vemos o corpo da palabra, senón só o significado. Non a habitamos como corpo”, explica. “O símbolo podería ser unha frecha. Vemos a dirección da frecha pero non habitamos o corpo da frecha”, engade. A acción comeza, así, cunha sorte de formato de conferencia no que despois xogan o tempo e o propio lugar, levando á idea do lugar que está e non está, o lugar que non hai, o lugar que leva a outro lugar. O lugar que non hai (Chan da Pólvora) é o título dun dos seus últimos poemarios, do que extraeu parte dos textos da performance do Plataforma. “É un libro feito para a oralidade, para escoitar, para recitar. Poemas para ser ditos en distintas situacións”, lembra.

“Non vemos o corpo da palabra, senón só o significado. Non a habitamos como corpo”, explica Estevo Creus

Estevo Creus compartiu espazo no Plataforma con Lara Dopazo, sendo as súas intervencións independentes, aínda que seguidas unha da outra. Coa colaboración de Adriana Páramo no son, Lara Dopazo presentou o seu Tríptico, realizado, como a acción de Estevo Creus, especificamente para o festival. “Como descifrar o significado dunha escena que xa non existe?”, pregunta Tríptico, que tomou como punto de partida restos arqueolóxicos de Paestum -a Tumba do Nadador-. Escenas da época romana que xa ninguén pode entender por chegaren ata nós fragmentadas, rotas. E, en conexión con elas, a incapacidade de separar o amor, o desexo e a morte cando os tres conflúen no mesmo corpo. Dopazo usou, nesta performance, textos seus e doutros autores ou mitos clásicos.

Se a acción de Estevo Creus ou a de Lara Dopazo tiveron un compoñente lúdico -na de Creus, o humor estivo moi presente-, o mesmo aconteceu coas propostas do Plataforma dirixidas a público familiar, como o obradoiro de Alba Cacheda, realizado a partir da exposición de Carlos Garaicoa e coa paisaxe da cidade como núcleo temático. Adriana Pazos Ottón dirixiu tamén un obradoiro para familias no Parque de Belvís no que se realizou unha acción que uniu corpo, espazo, coreografía e plástica ao xeito da artista Lygia Pape. Esa mesma tarde puido verse polas rúas da zona vella de Santiago un grupo de nenos e nenas que camiñaban unidos por un manto de plástico…

Laia Estruch e Samesugas 

Album Victòria é un proxecto performativo de Laia Estruch que leva a voz, texto e movemento un álbum de debuxos do pintor barcelonés Jordi Samsó Bastardas. Un exercicio libre de interpretación deste traballo plástico no escenario, que muta cada vez que se realiza. Desta volta, o lugar foi o parque de Bonaval. E os músicos, Samesugas. Unha hora seguida tocando e cantando cunha enerxía brutal que fixo moi difícil para o público permanecer sentado respectando as normas covid. Laia Estruch deixaba a voz -coa que xogaba, experimentaba, berraba- cunha potencia imparable mentres os membros de Samesugas a seguían. “Laia viña de facer este proxecto en México e en Barcelona. Aquí buscaron un grupo punk e chamáronnos a nós. Era algo moi novidoso para nós. Nunca fixeramos nada así. Pero démoslle para adiante”, explica Alberte, de Samesugas.

O concerto, pura forza, parecía ter partes improvisadas. “Falamos con ela un par de veces e comezamos a preparar a nosa parte no local de ensaio. Tiñamos preparados uns ritmos, uns acordes, e ao final quedamos con menos. Somos un grupo de rock e traballamos cos cánons do rock. Uns riffs, uns acordes, e logo fomos cambiando volumes, potencias, ritmos… Por exemplo, o batería facíanos un sinal para mudar de ritmo…”, sinala. Cando Laia chegou, tiñan só tres días para ensaiar. Pero o encontro foi tal que o terceiro xa descansaron para que ela non estragase a voz antes do concerto. “Chegou e empezou a improvisar”, lembra Alberte. Volcánica, a berro pelado. Non facía falta máis. “Ao principio eramos escépticos”, recoñece. Pero ao final adaptáronse moi ben entre eles e todo saíu moi ben. Feito que se notaba, no concerto, mesmo na expresión das súas caras. 

Pechou o Plataforma deste ano outro concerto, o que xuntou a Marta Verde con DJ Mil na Praza de San Martiño Pinario. A fachada da Igrexa de San Martiño Pinario facía de pantalla das proxeccións de imaxe mentres se sucedían capas de ritmos, texturas, xéneros, no máis semellante a unha festa que puido realizarse na rúa de Compostela en moito tempo. Experimentación, improvisación e imaxes e sons lanzados en tempo real para pechar un Plataforma que volveu resistir a pandemia. E o que lle boten.