Unha ducia de fitos dos 50 anos da Sociedade Galega de Historia Natural
En agosto de 1973 naceu o Grupo Ornitolóxico Galego, que tres anos máis tarde se refundaría como Sociedade Galega de Historia Natural, entidade que está a celebrar este ano o seu 50 aniversario. Medio século de estudo, defensa e divulgación do patrimonio natural galego. Repasamos a súa traxectoria.
-
01O Grupo Ornitolóxico Galego, o xermolo da SGHN
O 31 de agosto de 1973, o Goberno Civil de A Coruña resolve a inscrición do Grupo Ornitolóxico Galego (G.O.G.) de acordo coa lei de asociacións de 24/12/1964. Dende o seu comezo, esta entidade foi moito máis aló do estudo e observación das aves e, de feito, xa no seu regulamento incluía entre as súas funcións: "o estudo da natureza en xeral" e "procurar conseguir a protección da natureza”.
Nos tres anos seguintes o GOG impulsa viaxes a espazos naturais galegos, salientando e os realizados á Serra do Courel, na imaxe. Tamén se publican catro números de Bubela, o boletín do Grupo Ornitolóxico.
-
02O GOG refúndase como Sociedade Galega de Historia Natural
En 1976 o GOG inicia as xestións para refundarse como Sociedade Galega de Historia Natural, inscrita oficialmente no Servizo de Asociacións do Ministerio de Gobernación o 7 de xuño de 1977.
Dentro da SGHN constitúese a Sección de Ornitoloxía, que dá continuidade ao traballo do GOG dos anos anteriores, realizando por exemplo censos anuais de aves acuáticas e mariñas invernantes en Galicia.
-
03Braña (1977), primeira revista científica en galego
Nese ano de 1977 a SGHN publica o primeiro número de Braña, primeira revista científica en galego. Despois de descartar Fisterra (primeira opción suxerida) entidade debateu catro propostas para o nome, todas elas de cinco letras e dúas sílabas: Campa, Furna, Lubre e Braña, a escollida finalmente. O pasado ano Braña publicou o seu número 20.
-
04Pola moratoria da caza de baleas en Galicia
En 1977 tamén se crea a Sección de Bioloxía Mariña que nos anos seguintes tería unha actividade moi importante de concienciación e de estudo dos mamíferos mariños. Ademais, participou activamente na mobilización internacional para acadar a moratoria da caza de baleas no Atlántico, que finalmente se conseguíu en 1985.
O ecoloxismo tivo "un peso moi significativo na paralización desta actividade en Galicia e o posterior cambio da posición de España na Comisión Baleeira Internacional", destaca a SGHN no seu boletín Paspallás.
-
05Contra os vertidos nucleares na Fosa Atlántica
En 1980 comeza a campaña en contra dos vertidos de residuos nucleares na Fosa Atlántica, que se realizaban desde os anos 60. Lévase a cabo a primeira viaxe do Xurelo, con representación de SGHN, que tamén participa nas manifestacións contra a captura e detención en Ferrol do Rainbow Warrior de Greenpeace. Os vertidos remataron en 1982.
-
06Os incendios forestais, un problema crecente
En 1983 a SGHN difunde o voceiro Os incendios dos montes, unhas das primeiras publicacións en abordar este tema en Galicia. A preocupación foi este problema crecente foi incrementándose ao longo dos anos 80.
Nesta outra ducia repasamos un feixe de loitas históricas polo medio ambiente e pola terra
-
07Protección a Illa da Cortegada
En 1988 a SGHN comeza a campaña pola protección da Illa da Cortegada. En 1991 a campaña logra a súa primeira vitoria ao outórgalle a COTOP un Réxime de Protección Preventiva. E no ano 2002 conséguese finalmente a súa inclusión no Parque Nacional Marítimo-Terrestre das Illas Atlánticas de Galicia.
-
08Museo de Historia Natural de Ferrol
En 1991 abre en Ferrol o Museo de Historia Natural cunha exposición
sobre cartografía galega, compartindo sede no Antigo Hospicio (cedido polo Concello de Ferrol) coa Delegación en Ferrol de SGHN. En 2008 a derruba de parte do teito obriga ao peche do museo, que reabre no ano 2010 nunha nova localización, na Casa do Coronel, tamén cedida polo Concello. -
09Atlas de Vertebrados de Galicia
En 1995 publícase o Atlas de Vertebrados de Galicia, un dos primeiros a nivel estatal, grazas a un enorme esforzo da SGHN dun gran número de voluntarios e voluntarias
-
10Parque Natural da Serra de Enciña da Lastra
En 1997 comeza a campaña de SGHN a prol da declaración do Parque Natural das Serras do Courel, Cereixidos, os Cabalos, Enciña da Lastra e Montes de Oulego. Un ano máis tarde conséguese a protección provisoria da parte galega da Serra de Enciña da Lastra e os Montes de Oulego.
-
11Paralización das minas de Corcoesto e Touro
En setembro de 2011 a comeza a mobilización social contra a mina de ouro de Corcoesto nos concellos de Cabana, Coristanco e Ponteceso. A SGHN presenta as súas primeiras alegacións e participa activamente nunha campaña que finalmente consegue en 2014 a paralización do proxecto, ao que a Xunta lle denega autorización.
En 2017 comeza unha nova mobilización social contra un proxecto extractivista, neste caso o da mina de cobre de Touro, finalmente tamén paralizada no ano 2020.
-
12Protección da comarca da Limia
Dende hai décadas a SGHN leva a cabo un labor moi importante de protección do medio na comarca da Limia, impulsando por exemplo no ano 2003 a ZEPA (Zona de Especial Protección de Aves) da Limia, declarada finalmente no ano 2009. Tamén loita contra os efectos prexudiciais da gandaría intensiva e promove proxectos de recuperación.
O pasado ano a Sección Antela de SGHN recibiu o V Premio Pedra Alta, outorgado polo Padroado do Museo da Limia, polo “labor desta organización
a favor da conservación medioambiental na comarca, os seus estudos de observación de todo tipo de animais e de hábitats, e tamén a súa iniciativa de recuperación de espazos xeográficos afectados pola actividade humana”. -
1350 aniversario da SGHN
A SGHN celebra neste ano o seu 50 aniversario. Faino cun número especial do seu boletín Paspallás, que vai polas 62 edicións, e que percorre a historia e "fitos" da entidade. No editorial que abre o boletín destácase que "ata aquí chegamos cumprindo medio século, coas nosas luces e sombras, pero sempre tratando de dar o mellor de nós para a sociedade galega".
E engádese: "Comezan agora os segundos 50 anos. A continuidade está complicada, cambian os paradigmas, e irémonos adaptando pero sen esquecer que a nosa obriga é seguir adíante, sempre na procura dos obxectivos de estudar, divulgar e protexer, máis doados de dicir que facer".
Lembramos aquí tamén a entrevista que realizamos no 45º aniversario da entidade ao seu presidente, o biólogo e investigador do CSIC Serafín González.