O pasado mércores, en plena campaña de Nadal e nas rúas máis céntricas e comerciais da Coruña, a maioría das tendas de roupa —as do grupo Inditex, Cortefiel ou Mango, entre outras— pecharon e algunhas outras traballaron a menor ritmo pola ausencia de persoal. Centos de dependentas deixaron as caixas, as perchas e os estantes para ocupar a rúa lembrando que as prendas que venden poden ser "low cost" pero que os seus dereitos "non".

A folga no comercio téxtil logrou pechar a maioría de tendas de roupa na Coruña en plena campaña de Nadal e levou centos de dependentas á rúa

Convocadas pola CIG e UGT á folga na provincia da Coruña, a resposta das traballadoras do comercio téxtil, un sector fondamente feminizado) volveu ser masiva. Arredor do 90% do persoal secundou, segundo as centrais, un paro que coincidía cunha xuntanza en Madrid no marco da negociación entre os sindicatos e a patronal ARTE — integrada polas grandes compañías como Inditex, Mango, H&M, Primark, Cortefiel, Bimba&Lola, Uniqlo, Punto Roma, ou Mayoral— para a elaboración dun convenio estatal que afronta un rexeitamento masivo das dependentas en Galicia, ao igual que en Euskadi. 

As traballadoras mobilizadas advirten da intención da patronal de "impor" un convenio para todo o Estado que empeoraría as condicións do convenio provincial, que sería inaplicable nese caso e cuxa vixencia remata a finais deste ano. Condicións mellorables pero moito máis vantaxosas que as de moitos territorios, conseguidas —como lembran— hai tempo tras anos de loita, mobilizacións e folgas. As mensaxes eran claras: "Queren esmagar os nosos dereitos"; "non queremos formar parte de ARTE"; "aquí traballamos, aquí negociamos"; "do convenio provincial non nos moverán". 

"Sabemos o que nos custou chegar ata aquí e non estamos dispostas a perder o conseguido"

"Nesta provincia, hai xa vinte anos empezamos a loitar, facendo paros moi importantes e conseguindo melloras no convenio; moitas seguimos sendo as mesmas e estamos moi concienciadas; sabemos o que nos custou chegar ata aquí e non estamos dispostas a perder o acadado", resume Lucía Domínguez, representante da CIG, ao ser preguntada polos motivos do éxito de mobilización e implicación na folga e nas protestas. 

Ás poucas horas da marcha na que centos de dependentas —1.500 segundo os sindicatos e arredor de 700 segundo a policía local— percorreron o centro da Coruña, e case ao mesmo tempo no que un cento de traballadoras se concentraban en Vigo rexeitando tamén o convenio estatal, a xuntanza entre patronal e sindicatos en Madrid pechaba sen sinatura, marcando outra reunión para xaneiro e cun cambio de postura das empresas, que recuaban sobre a súa intención inicial. 

O éxito das protestas en Galicia, e antes en Euskadi, levou a patronal a cambiar de postura e aceptar que os acordos autonómicos e provinciais teñan prevalencia ante un posible convenio estatal

Por primeira vez, a patronal aceptaba abertamente a prioridade de aplicación dos acordos marcos laborais que se acaden a nivel autonómico, dando prioridade aos convenios provinciais. Un cambio de guión que CIG e UGT atribúe ao "éxito" das protestas en Galicia, sumadas ás que antes tiveron lugar en Euskadi. 

Logo de máis de quince reunións e dous anos de negociación, explica a CIG, o sindicato CCOO —que non apoia as protestas e con Fetico ten maioría na mesa estatal— presentou unha nova proposta á patronal "máis ambiciosa" e que melloraba as anteriores, que eran "moi inferiores a moitos convenios provinciais" como os de Galicia. A reacción de ARTE, ao comprobar que estas novas demandas elevaban as condicións salariais e laborais polo alto e mesmo superando a da maioría de acordos territoriais, foi aceptar que teñan prevalencia os pactos a nivel autonómico sobre un posible futuro convenio para todo o Estado. 

Tras a xuntanza, CCOO asegurou que a proposta da patronal fora "insuficiente" e que queda "moito que falar aínda". "A súa oferta segue lonxe da nosa", di Comisións, que xunto a Fetico ten maioría para asinar un acordo e que exixe a ARTE "un compromiso real cos obxectivos de homologar á alza e garantir que ninguén perda dereitos". 

A patronal estatal decatouse da dificultade de impor un convenio rebaixado en territorios onde a loita das traballadoras xa lograra acordos mellores hai anos

"O único camiño é a loita por un acordo galego que nos libre definitivamente do convenio de ARTE; hoxe abriuse esa porta", aseguraba a CIG, que pedía "pelexar con máis forza". 

No fondo, explican fontes sindicais, o éxito dunhas mobilizacións que fixeron decatarse á patronal da dificultade de impor un convenio rebaixado en territorios onde a loita das traballadoras logrou acordos con melloras hai anos. "Sabemos do concienciado que está o persoal, algo que é motivo de orgullo, pero sempre sorprende a enorme mobilización e implicación; a xente ten moi presente o que se pelexou hai tempo para conseguir melloras e iso inflúe moito", explica Lucía Domínguez que, aínda así, recoñece que se fose preguntada tres días antes "non diría que fose a ser un éxito como o que foi". 

Presións pero éxito

Por que? "Estamos nas épocas que estamos, cada un ten as súas circunstancias persoais e todos sabemos o que supón facer folga... Somos un sector con grandes multinacionais, no que as compañeiras con máis responsabilidades en tenda reciben presións, algunhas delas chamadas ata as dez e media da noite do día anterior ao paro", conta. Con todo, a maioría de establecementos pecharon e os que non, os máis grandes, abriron en mínimos "a pesar de que a maioría do persoal secundou o paro". "Que non pechasen ten que ver con que hai moito eventual ou que acaba de empezar a traballar contratado nestas datas", engade. 

Porque as dependentas do sector téxtil volven reivindicar a mobilización como clave para as melloras laborais. Como fixeran na negociación do convenio ou con Inditex, cando hai tres anos a protesta acabou cunha suba de case 5.000 euros anuais de salario para as súas traballadoras. Tamén noutros puntos de Galicia. 

"Estamos preocupadas porque non nos fiamos; pode que algunha provincia saíse beneficiada dun convenio estatal, pero aquí suporía ir moito cara atrás e empeorar moitísimo as nosas condicións", explica unha dependenta da Coruña. 

En Pontevedra, o convenio leva máis dun ano caducado e traballadoras e sindicatos acusan a patronal de ir adiando a súa sinatura á espera de que un convenio estatal se impoña sobre o da provincia. "Ese acordo estatal que negocian ten moitas cousas que nos prexudican respecto ao noso, quérennos rebaixar as nosas condicións laborais e é unha vergonza", explica unha dependenta dunha tenda en Vigo, onde a protesta do pasado mércores tivo lugar fronte ao MARCO.   

O próximo obxectivo do persoal mobilizado é que as patronais provinciais asinen un acordo marco galego que blinde as súas condicións

Segundo explican CIG e UGT, o convenio que se estaba a negociar, antes das novas propostas levadas a cabo por CCOO, contemplaba "salarios máis baixos (entre 2.000 e 3.000 euros anuais menos respecto do provincial da Coruña, por exemplo), a eliminación de calquera concepto retributivo ligado á antigüidade e á permanencia, a redución das licenzas, supresión da voluntariedade do traballo nos domingos e festivos, maior flexibilización nos calendarios e horarios ou mesmo o recorte do complemento que se percibe nas situacións de incapacidade temporal, que na Coruña está recoñecido no 100% da cobertura".

Logo de que a patronal aceptase unha das condicións inescusables de CIG e UGT, o próximo obxectivo que se marcan os sindicatos é o de lograr que as patronais provinciais asinen un acordo marco galego, un pacto interprofesional de ámbito autonómico que blinde e iguale as condicións e recoñeza a prioridade dos convenios provinciais no país. 

Por iso, a central nacionalista xa solicitou a través do Consello Galego de Relacións Laborais unha xuntanza coa representación das patronais para a consecución deste acordo marco. Se non se dese, advirten, as dependentas volverán á rúa. "Para demostrar que non imos permitir nin a máis mínima perda nas nosas condicións laborais", advirten.