A eólica mariña leva anos a piques de aterrar en augas de xurisdicción española, pero a realidade é que o calendario avanza e aínda non se construíu nin un só muíño comercial. Os promotores destes parques van máis aló e descartan directamente que vaia haber un só aeroxerador flotante funcionando en 2030, segundo afirma Juan Virgilio, director xeral da Asociación Empresarial Eólica (AEE).
A ministra Aagesen prometeu o pasado febreiro que en 2025 se celebraría a primeira poxa desta tecnoloxía, pero aínda non sucedeu
"Evidentemente non chegamos a 2030, o obxectivo do Goberno é imposible. Teriamos que celebrar a primeira poxa este ano para empezar a xerar algo en 2030 ou 2031, pero co calendario actual imos facilmente a 2032", subliña o portavoz do sector a infoLibre.
No entanto, matiza hai unha posibilidade aínda de cumprir coa axenda se o Ministerio de Transición Ecolóxica dá o seguinte paso administrativo "este verán, nas próximas semanas" e publica a consulta pública previa da orde ministerial que recolle as bases da primeira poxa eólica de mariña.
Virgilio explica que esta urxencia ten que ver coa multitude de pasos que ten que dar o Executivo antes de erguer o primeiro muíño. Unha vez que finalice a consulta previa, o Goberno elaborará a orde da poxa e despois sacaraa de novo a consulta pública antes de aprobala definitivamente. A continuación, convocará unha mesa social das partes afectadas no territorio onde se constrúan os muíños e cando estean todos conformes poderase en marcha a poxa. Unha vez adxudicada, os promotores empezarán a construír os parques.
A patronal eólica cre que a este ritmo os primeiros aeroxeradores flotantes en augas xurisdiccionais españolas chegarán arredor de 2032
"O compromiso do Goberno era celebrar este ano a primeira poxa, pero imaxino que co apagamento tiveron que pospolo. Se non empezamos con todo isto nas próximas semanas, é difícil que a primeira poxa sexa antes de abril ou maio de 2026", engade o director da AEE.
O Goberno de España comprometeuse na Folla de Ruta da Eólica Mariña de 2021 a construír entre 1.000 e 3.000 megawatts (MW) de potencia de eólica mariña antes de 2030, pero a meta foise diluíndo. En febreiro de 2023, o Goberno publicou os primeiros Plans de Ordenación do Espazo Marítimo (POEM), un mapa que delimita a súa construción a 19 parcelas mariñas situadas en Galicia, Asturias, Xirona, Menorca, Canarias e dúas pequenas áreas da costa andaluza. En setembro de 2024 sacou o real decreto para regular a súa construción.
A ministra de Transición Ecolóxica, Sara Aagesen, tamén prometeu o pasado febreiro que en 2025 se celebraría a primeira poxa desta tecnoloxía, aínda que os expertos discrepan.
Se os muíños que se instalarán nos próximos anos terán unha media de 15 MW de potencia, habería que levantar uns 200 en toda a costa española para alcanzar a pinza alta do obxectivo: 3.000 MW. O propio Goberno recoñece que o mellor lugar para empezar sería Canarias, porque xerar agora electricidade é moito máis caro que na península e sería máis atractivo instalar estes aeroxeradores.
Sergio Fernández, experto do sector eólico e autor da newsletter Windletter, sinala que neste momento a tecnoloxía é demasiado cara e habería que subvencionala para que saíse rendible levantar muíños nas augas da península. "A eólica mariña non é unha tecnoloxía madura, por iso todos os parques europeos son moi pequenos, de menos de 100 MW. Quizais por iso o Goberno está a ir tan amodo, para non tirarse á piscina", apunta.
De feito, este sobrecusto obriga a desenvolver os primeiros muíños mediante un sistema de poxas. Cando unha parcela saia a poxa, as compañías porán un prezo á electricidade que xeren alí e cobrarán esa cantidade durante os seguintes 20 anos se gañan a poxa. Juan Virgilio opina que as ofertas en España superarán os 100 €/MWh, aínda que tamén hai criterios ambientais, sociais e territoriais que contarán á hora da adxudicación. Se se compara co prezo medio do mercado eléctrico en 2024 (76,30 €/MWh), estaría ao redor dun 25% por riba.
A pugna contra ecoloxistas e pesca
Se o proceso administrativo xa está a ser tedioso, nos próximos anos tamén se endurecerá a oposición dos ecoloxistas, conservacionistas e pescadores a estes proxectos eólicos. Durante a elaboración dos POEM, estas organizacións xa foron moi belixerantes para garantir que nin o medioambiente nin a economía costeira saen mal parados.
SEO/BirdLife Galicia: "Desde o principio prememos para que haxa un enfoque ambiental sobre as aves mariñas e cremos que até agora se ignorou"
Os ecoloxistas alertan do grave impacto que estas infraestruturas poden ter sobre a biodiversidade mariña e, especialmente, sobre as aves migratorias, moitas das cales atravesan rutas que coinciden coas zonas previstas para instalar aeroxeradores. Os conservacionistas advirten tamén do risco que supoñen para hábitats protexidos e ecosistemas fráxiles como os fondos mariños, cuxas alteracións poden ser irreversibles. Pola súa banda, os pescadores temen que a implantación de parques eólicos interfira coas rutas de pesca tradicionais e degrade caladoiros esenciais para a súa subsistencia
Paulo Lago, técnico do Programa Mariño de SEO/BirdLife en Galicia, comenta que a súa organización está moi desgustada co proceso que se levou a cabo até agora e advirte de que van pelexar cada parque que se tente construír nos próximos anos. "Desde o principio prememos para que haxa un enfoque ambiental sobre as aves mariñas e cremos que até agora se ignorou. É certo que o Goberno deixou as parcelas fóra de zonas protexidas, pero si que demostramos que invaden zonas de paso de especies protexidas", explica.
