O pasado 1 de outubro a Flotilla humanitaria que se dirixía a Gaza foi asaltada en augas internacionais polo exército israelí. Entre os preto de medio milleiros de activistas había dous galegos: Manu López, patrón do Meteque, e a avogada Sandra Garrido, que integraba a tripulación do Sirius, que figuraron entre os centos de detidos polos militares. Pasaron catro días encarcerados en malas condicións e sen ter información sobre a situación e Garrido chegou a iniciar unha folga de fame.

"Nós eramos un vehículo de denuncia en representación da sociedade civil galega que leva moitos anos denunciando o xenocidio do pobo palestino e o apartheid"

Este xoves ambos os dous foron recibidos no Concello de Santiago por membros da corporación municipal e explicaron en rolda de prensa os detalles da súa detención, nunha intervención na que puxeron o foco no xenocidio que Israel está a levar a cabo en Gaza, á espera do cesamento do fogo anunciado nos últimos días.

Nunha carta que escribiu dende Tunisia, agardando para zarpar en dirección a Gaza, Sandra Garrido denunciaba que "os gobernos dos países aos que representamos están a ser cómplices do xenocidio do pobo 
palestino", sinalando que "non era o momento de anunciar medidas disuasorias a medias", senón que compría "parar o Estado de Israel con toda a contundencia que os crimes que comete merecen". "A sociedade civil está a ser clara, e os gobernos deben obedecer", concluía. 

Ese era o obxectivo da Flotilla: ser o mascarón de proa da mobilización social que nos últimos meses non deixa de medrar en todo o planeta, seguir a poñer o foco da opinión pública dos países europeos sobre o xenocidio en Gaza. Neses barcos as e os activistas, como Sandra Garrido, puxeron os seus corpos para que a violencia diaria exercida por Israel non ficase desapercibida, para que non se aceptase como unha normalidade. Falamos con ela sobre a experiencia vivida nas últimas semanas, sobre a situación do pobo palestino e sobre as mobilizacións que se están a levar a cabo en Galicia, coa folga do 15 de outubro no horizonte.

"Semella haber cidadáns de primeira e de segunda cando ves que o feito de que haxa 500 persoas en perigo merece máis atención que as 600.000 persoas asasinadas ou desaparecidas en Gaza"

Comezo polo final: Como estás? Como foi o teu recibimento este mércores e xoves en Compostela? Como te sentiches ao volver a Galicia despois de toda a experiencia pasada, supoño que sempre con Palestina no pensamento....?

Eu sigo no barco aínda, por iso isto de dar entrevistas considéroo parte da misión e aínda non baixei a terra. O recibimento en Galicia foi como me esperaba, pois destacouse o importante, que é a loita do pobo palestino. A solidariedade coa Flotilla é importante, pero ás veces parece que o que lle pasa á Flotilla é o máis relevante, cando non o é. Por iso, o que me gustou foi que no recibimento os ollos estivesen postos sobre Palestina e non sobre nós. Nós eramos un vehículo de denuncia en representación da sociedade civil galega que leva moitos anos denunciando o xenocidio do pobo palestino e o apartheid. Foi o recibimento dun pobo en loita cara a outro pobo en loita.

"Levamos anos coa actitude de agardar a que outros fagan o que nós queremos que se faga. E, de súpeto, todo cambiou e a sociedade optou por facer as cousas por si mesma, non pedir que se faga: facelo. Por exemplo, non pedir que se pare a Vuelta a España, senón parala nós mesmas"

En referencia ao que comentas, si que dá a impresión que o que lle pasou á Flotilla -ao verse afectadas persoas de Europa- moveu a moita xente a mobilizarse, cando xa debería haber outros motivos moito máis destacados para facelo. Supoño que en parte este é tamén un dos obxectivos da Flotilla: incrementar a atención da opinión pública destes países e poñer o foco así sobre o que pasa en Palestina, non si? Cal é a función da Flotilla?

A flotilla interpela a sociedade de varias formas, por iso é importante. Pero si é certo que semella haber cidadáns de primeira e de segunda cando ves que o feito de que haxa 500 persoas en perigo merece máis atención que as 600.000 persoas asasinadas ou desaparecidas en Gaza. Esta é unha contradición que o mundo occidental se ten que mirar, porque nos importa máis o próximo que o afastado e os dereitos humanos son máis 'humanos' segundo o pasaporte que teñas. 

A segunda cousa é que parece que nos últimos anos esqueceunos o poder da sociedade civil organizada. Levamos moitos anos coa actitude de agardar a que outros fagan o que nós queremos que se faga, pedindo aos gobernos que fagan cousas e esperando pacientemente a que decidan facelo. E, de súpeto, todo cambiou e a sociedade optou por, simplemente, facer as cousas por si mesma, non pedir que se faga: facelo. Por exemplo, non pedir que se leve axuda humanitaria a Gaza, senón levala nós mesmas; non pedir que se pare a Vuelta a España, senón parala nós mesmas. E iso foi o que empoderou e interpelou á xente. Estamos demostrando que a sociedade civil organizada é unha arma de construción masiva, que podemos cambiar as cousas

Os Estados e os gobernos son o que ao final teñen que facer as cousas, pero respondendo a un mandato da sociedade. Se a sociedade non se mobiliza, as administracións non van facer nada e non vai haber cambios...

A mobilización está xa a cambiar as cousas. Normalmente os Gobernos sempre van detrás da xente, pero é que nesta cuestión estaban 'contra' a súa propia xente.

"Calquera respiro para poboación de Gaza é positivo, pero ten que ser a resposta mundial a que garanta que esa proposta de paz se converta nun verdadeiro acordo de paz"

Non che vou pedir unha valoración do acordo do cesamento do fogo, que aínda non se sabe que consecuencias pode ter ou se Israel vai cumprir realmente. Pero en todo caso, podemos celebralo, no sentido de que a poboación de Gaza poida ter un respiro cando menos momentáneo? Permítenos ser algo máis optimistas?

Podemos ser optimistas cando menos no sentido de que as mobilizacións sociais lles forzaron a facer esta oferta de cesamento do fogo. Un acordo que, lembremos, está proposto por dous Estados xenocidas e cómplices de todo o que leva pasando estes anos en Palestina, polo que temos que collelo con pinzas. É unha proposta que busca desmobilizar a crecente oposición internacional á agresión israelí e desmobilizar a sociedade civil. E hai que ter en conta que dende que se propuxo o acordo, Israel continuou cos seus bombardeos en Gaza e cos seus ataques en Cisxordania. Son dous gobernos -Israel e Estados Unidos- que se dedican a violar o regulamento xurídico internacional e a inventar relatos. 

Hai que collelo con pinzas pero tamén como algo positivo: calquera respiro para poboación de Gaza é positivo. E tamén o analizamos como unha demostración de que a resposta mundial é o que está forzando a que teñan que dar ese tipo de pasos, pero ten que ser esa resposta mundial a que garanta que esa proposta de paz se converta nun verdadeiro acordo de paz. E non poden ser os mesmos estados xenocidas os que dirixan esa situación, terá que ser a sociedade civil internacional. Por iso non hai que baixar a garda e ata que pare o xenocidio non se pode deixar de continuar poñendo os ollos en Palestina e manifestándonos e ir alí.

"Netanyahu ten que ser detido, pois está actualmente procesado polo Tribunal Penal Internacional. Cando este home estea preso podemos empezar a falar de que vai parar o xenocidio"

Como se para o xenocidio? Como se acada a paz? Como se forza a Israel a facelo? 

Os Estados teñen o poder máis que suficiente para facelo. Netanyahu ten que ser detido, pois está actualmente procesado polo Tribunal Penal Internacional, que ten unha orde de busca e captura contra el por crimes de lesa humanidade. Que parecen palabras menores, pero é un Tribunal Penal Internacional. Que se cumpran as ordes de detención, que se xulgue a este home e aos seus cómplices e que empece un proceso de xustiza e reparación. Cando este home estea preso podemos empezar a falar de que vai parar o xenocidio. 

Pero o problema non é só Netanyahu... 

Non é só Netanyahu, pero é a cabeza, é o que está dando as ordes e é o que agora mesmo está procesado por un Tribunal Penal Internacional que non pode actuar porque o resto dos Estados non o obrigan. Non se suspenderon os acordos comerciais -non só de armas, de calquera tipo de comercio-, segue habendo embaixadas de Israel en todos os países. Basta de medidas hipócritas. Que actúen, que asfixien a ese goberno xenocida. Non o están facendo.

O camiño debería ser o que se seguiu coa Sudáfrica do apartheid?

Efectivamente, non hai mellor exemplo. Co que pasou en África non teremos vida para pedir perdón, pero o que se fixo alí dende logo non o vimos na tele en directo, como estamo a ver o que pasa en Palestina. Non podíamos dicir que víamos os crimes e os bebés morrendo de fame como o estamos a ver agora.

"Non se suspenderon os acordos comerciais -non só de armas, de calquera tipo de comercio-, segue habendo embaixadas de Israel en todos os países. Basta de medidas hipócritas. Que actúen, que asfixien a ese goberno xenocida"

Sei que non queredes poñer o foco en vós e no que vos pasou, pero vouche pedir que me contes como foi o momento do asalto ao barco e da detención e os días pasaches detida en moi malas condicións... Hai que facelo constar, verdade?

Si, hai que facelo constar sobre todo porque nós nese momento pensabamos: somos o norte global, somos persoas brancas, temos todos os ollos enriba, un apoio dos nosos propios gobernos e mira como nos están tratando. Imaxina como tratan os palestino. O grao de tortura que ten esta xente, como o teñen traballado e elaborado é impresionante: Horas e horas sen comer, sen beber, sen ir ao baño, privación sensorial, non sabías que hora do día era, horas en autobuses que non ían a ningún sitio... Se isto nolo están facendo a nós que saben que imos estar uns días e que imos ir aos nosos países a contalo, que non farán coas once mil presas e presos palestinos.

Iso era tamén o que nos daba forzas para resistir: saber que ese sufrimento tiña os días contados, saber que había un límite ao dano que nos ían facer, cando menos no aspecto físico. E saber que había xente que estaba resistindo moita máis dor, moitas máis torturas. Por iso é que digo que non é importante o que nós sufrimos, porque o importante é o que está sufrindo esta xente

Ides iniciar accións xudiciais contra Israel pola vosa detención? Están xa en marcha?

Dende Galiza imos presentar unha denuncia, se dende o resto do Estado se queren sumar, será estupendo, pero nós ímolo facer dende aquí. Galiza leva moitos anos defendendo os dereitos do pobo palestino e imos seguir facéndoo.

"Nese momento pensabamos: somos o norte global, somos persoas brancas, temos todos os ollos enriba, un apoio dos nosos propios gobernos e mira como nos están tratando. Que non farán coas once mil presas e presos palestinos"

E aínda hai activistas que están retidas e unha delas, ademais, que vai ser xulgada...

Si, temos a unha activista da nosa flotilla, a Reyes Rigo, acusada por este goberno mentireiro. Está aínda sendo xulgada, acusada dun delito penal de lesión a unha funcionaria que en realidade a agrediu a ela. Todas vimos como foi agredida Reyes, que está enfrontando unha acusación de resistencia á autoridade e de agresión á autoridade. O goberno español onde está que non está sacando a esta muller de prisión? E hai outras oito persoas con pasaporte español aínda retidas. Hai que presionar para que volvan estas nove persoas inmediatamente.

A semana que ven hai folga por Palestina. Entendo que é un momento importante para seguir mantendo a mobilización e levala un pouco máis aló, cunha maior implicación por parte das persoas que decidan non traballar durante esas horas, non si?

Por suposto que é importante. E é importante tamén que non nos deixemos desmobilizar por ofertas que non están consolidadas nin garantidas. Temos que ser conscientes de que só pobo vai salvar o pobo e tem que ser a xente de a pé a que force os gobernos, as institucións e incluso os propios sindicatos a que fagan caso da xente que representan. Había moita clase obreira na flotilla, moita xente que perdeu o traballo porque o continuo atraso que nos impedía chegar a Gaza fixo que unha viaxe pensada para vinte días acabou sendo de seis semanas, houbo moitos sacrificios persoais. Os sindicatos teñen que representar os traballadores e traballadoras que queren parar o xenocidio. E teñen que lembrar que en Gaza os palestinos non poden traballar, porque non se pode traballar entre as ruínas.