Estamos en período electoral. Concretamente, dende o pasado 16 de abril, cando o Goberno de España completou o trámite de convocar as eleccións aos 61 escanos do Parlamento Europeo que lle corresponden elixir. Activáronse así todos os prazos legais para os comicios do 9 de xuño como os relativos ao voto por correo, que pode solicitarse ata o 30 de maio.

O debate público en torno ás europeas do 9X está en mínimos absolutos mentres o PP Europeo se abre a pactos coa extrema dereita que mudarian as alianzas que rexen a política continental dende hai décadas

O feito de que a convocatoria para renovar a Eurocámara non sexa simultánea a ningún outro proceso electoral -hai cinco anos, por exemplo, coincidiu coas municipais- e, no caso galego, chegue ademais despois dunha intensa carreira electoral ao Parlamento mantén a expectación e debate público en torno ao 9X en mínimos absolutos. Máis aínda tendo en conta que veñen de celebrarse eleccións en Euskadi, que o vindeiro día 12 son os comicios cataláns e que a escena política aínda está protagonizada pola decisión de Pedro Sánchez de continuar na presidencia tras valorar dimitir.

Esta atonía practicamente total embaza en boa medida a transcendencia das eleccións europeas. E permite que pasen practicamente desapercibidos sinais como o emitido esta semana por quen é candidata do Partido Popular Europeo a volver presidir a Comisión Europea, Ursula Von der Leyen, a respecto de posibles pactos coa extrema dereita que mudarían as alianzas onde se apoia política continental dende hai décadas.

No primeiro debate de aspirantes á Comisión, Von der Leyen respondeu que os posibles pactos coa 'familia política' de Vox dependerán "da composición do Parlamento e de quen estea en cada grupo"

Tras un mandato no que a que fora ministra de Defensa do goberno alemán de Angela Merkel foi vista con receo en boa parte da súa familia política -entre eles, o PP español- polos seus achegamentos e boas relacións con líderes socialdemócratas como Sánchez, Von der Leyen comezou a escenificar o xiro o pasado día 29. Fo no Debate de Maastricht, o primeiro encontro entre candidatas e candidatos designados polos partidos europeos como posibles aspirantes a presidir a vindeira Comisión, coorganizado polo centro Studio Europa Maastricht e a edición europea da revista POLITICO. 

No transcurso dese encontro, o candidato do Partido Verde Europeo, Bas Eickhout, instou a Von der Leyen a aclarar se tras o 9X o Partido Popular Europeo estaría disposto a pactar a nova composición das institucións co ECR (European Conservatives and Reformists), unha das familias europeas da extrema dereita, ausente no debate por non ter designada ningunha persoa como aspirante a presidir a Comisión. Baixo ese paraugas están formacións como Vox, os italianos Fratelli d'Italia -partido da primeira ministra, Giorgia Meloni- ou o PIS polaco, entre outros.

Von der Leyen procurou responder mediante un circunloquio, indicando que durante o seu mandato a UE conxelou fondos a gobernos de extrema dereita en Hungría ou Polonia por non atender a lexislación comunitaria en materias como o respecto ao estado de dereito. Pero, ante a repregunta dunha das moderadoras, si que respondeu: un posible pacto do PPE co ECR "dependerá da composición do Parlamento Europeo e de quen está en cada grupo". É dicir, o cordón sanitario que veu defendendo xa non é tal ou, cando menos, non en determinadas circunstancias.

En Galicia, cando menos de momento, a cuestión segue pasando amplamente desapercibida mentres o PP volve sinalar como referente a Millán Mon. Cabe agardar que tanto o socialista Casares como a nacionalista Miranda si poñan máis o foco no risco dun eventual pacto do PP cos ultras

A resposta indignou o candidato verde e causou estupor no socialdemócrata, Nicolas Schmit, toda vez que é este grupo -no que se integra o PSOE- co que vén pactando historicamente o PPE nas institucións europeas, tanto nas grandes políticas como no reparto de cargos. No ámbito español, a xa candidata socialista, Teresa Ribera, advertiu de que Von der Leyen debera ter claro que "a extrema dereita non se frea dándolle a aperta do oso nas institucións", para a continuación pedir que os votos da cidadanía impidan que ese pacto sexa posible.

En Galicia, cando menos de momento, a cuestión segue pasando amplamente desapercibida. Tamén para a representación do PPE no país, o PP de Galicia, que á espera da lista definitiva do PP español para o 9X -os de Feijóo confirmaron este pasado venres que a volverá encabezar a ex-ministra Dolors Montserrat- xa volveron propoñer a Francisco Millán Mon como o seu referente na candidatura. Tamén constituíron o comité de campaña, dirixido por Paula Prado, cuxas primeiras declaracións públicas ao respecto se centraron en cargar contra Pedro Sánchez.

Cabe agardar que os outros referentes galegos para o 9X, como o socialista Nicolás González Casares ou a candidata do BNG, Ana Miranda, si poñan máis o foco nos riscos dun eventual pacto europeo entre dereita tradicional e extrema dereita. Máis aínda nun contexto de ascenso dos ultras en moitos dos Estados membros da UE. Mentres, en calquera caso, o PP galego dá en reproducir o argumentario do ex-presidente Feijóo, que dende Madrid sostén nos últimos días que non hai máis perigo para as liberdades públicas que Pedro Sánchez, o PSOE e as formacións soberanistas.