O departamento de Ana Redondo pon o foco na necesidade de que os centros de saúde e os servizos sociais funcionen para detectar precozmente a violencia machista, acción xa contemplada no catálogo de medidas urxentes aprobado en 2021
Detectar os fallos no sistema de protección e, sobre todo, coordinación entre institucións. O comité de crise de violencia de xénero reunido este pasado martes co obxectivo analizar os últimos asasinatos machistas finalizou coa vista posta nos centros de saúde de Atención Primaria e as oficinas de servizos sociais como lugares vitais para diagnosticar posibles casos de violencia contra as mulleres. Porque hai "un problema" na coordinación da loita contra a violencia contra as mulleres.
Así o lamentou a ministra de Igualdade, Ana Redondo, que insistiu na necesidade de implicar a todas as contornas neste tipo de violencia. "Non podemos esixir ás mulleres que viven nunha situación de terror que sexan as que denuncien, pero toda a sociedade española ten que responsabilizarse", destacou, lamentando que "a falta de denuncia é un problema". Das 58 mulleres asasinadas en 2023 en todo o Estado, 44 non presentara denuncia. Son un 75,8%.
Por iso avoga por ampliar o foco. E neste sentido informou da reunión convocada para este mércores do seu Ministerio co de Sanidade do mesmo xeito que este martes o fixo co de Dereitos Sociais,co obxectivo de mobilizar o máximo número de recursos posibles para "detectar os casos que non chegan con suficiente rapidez" ao sistema de protección. A medida, no entanto, xa formaba parte do catálogo de medidas urxentes que aprobou o Consello de Ministros en 2021 e que pretendía que os centros de saúde funcionasen como punto violeta e que as oficinas de Servizos Sociais incluísen unha xanela única para atender casos de violencia contra as mulleres. Agora o obxectivo é mellorar esa coordinación. Porque o sistema, insistiu Redondo, si "funciona".
Interior asegura que o sistema VioGen funciona, pero admite que cómpre avaliar en que puntos falla
É o mesmo mensaxe que trasladou o ministro do Interior, Fernando Grande-Marlaska, que compareceu xunto a Redondo ante os medios. "O sistema VioGen -Seguimento Integral nos casos de Violencia de Xénero- é pioneiro e único no mundo", defendeu, cifrando en 40.000 os casos que actualmente teñen protección policial e en 90.000 o total de expedientes integrados no sistema.
En calquera caso, o titular de Interior recoñece que hai que revisalo. E máis despois "das traxedias como as do sábado", cando seis persoas foron asasinadas en crimes machistas: catro mulleres e dous menores. "Actualmente estamos a avaliar o conxunto de circunstancias" deses casos, analizando "onde puido estar o erro, a falta de coordinación", indicou. E coincidiu con Redondo na necesidade de denunciar. Tamén pondo o foco nas propias vítimas. "A denuncia, sen ningunha dúbida, é a chave que nos permite abrir o paraugas que protexe e que protexe o Estado español a todas as vítimas de violencia machista", asegurou para engadir que o modelo VioGen "non é infalible, pero salva moitas vidas", expresou.
En canto á violencia vicaria, a ministra sinalou que se trata dun problema que se detectou "dunha forma moi virulenta". Neste sentido, expuxo que os participantes da reunión pediron que as medidas de protección dos menores sexan exclusivamente civís, senón tamén penais. De todos os xeitos, Redondo agregou que se trata dunha cuestión que se abordará na Comisión para renovar o Pacto de Estado contra a Violencia de Xénero. Ademais, Redondo recalcou a necesidade de escoitar os menores e mesmo "reformular" a idea de interese superior do menor. "Non entra dentro do interese superior do menor a necesidade de manter un vínculo co maltratador", subliñou.
Os discursos negacionistas e a violencia machista
A violencia machista "é o primeiro problema do noso país", continuou lamentando Redondo, que recoñeceu tamén os 20 anos de loita de Estado para erradicala, unha tarefa "nada sinxela". "Estamos a traballar contra un problema cultural de moi difícil erradicación, pero contra o que debemos ser máis áxiles e efectivos. Hai elementos que podemos mellorar, e niso temos que seguir traballando", insistiu.
E apuntou aos discursos negacionistas da violencia machista como explicación da repunta nos últimos meses, que deixou un balance no que levamos de ano de 19 mulleres e nove menores asasinados. "Os discursos machistas son perigosos, teñen efectos moi perversos na protección das vítimas", criticou.
A deste martes foi a oitava reunión deste órgano creado en 2022, cando á fronte do Ministerio se atopaba Irene Montero. Trátase dun grupo, composto polas comunidades autónomas e as institucións encargadas de combater a violencia de xénero, pensado para reunirse sempre que exista unha concentración de cinco ou máis feminicidios no período dun mes. Deles saíron medidas como a posibilidade de acceder aos antecedentes por violencia de xénero de turistas estranxeiros ou a posta en marcha de medidas específicas para mulleres embarazadas.
O teléfono 016 do Ministerio de Igualdade ofrece información e asesoramento ante posibles casos de violencia de xénero (e no enderezo 016-online@igualdad.gob.es), en Galicia a Xunta ten habilitado no 900 400 273 o Teléfono da Muller, ambos son gratuítos e anónimos e funcionan as 24 horas do día durante todo o ano. Se se trata dunha emerxencia hai que chamar ao 112 ou facer uso da aplicación ALERTCOPS, que envía unha alerta á Policía coa xeolocalización.
