A Comisión Europea presentou este mércores o seu primeiro borrador oficial do próximo Marco Financeiro Plurianual da UE, os orzamentos do período 2028-2034. Unhas contas que, finalmente, alcanzarán os 2 billóns de euros, unha cifra nunca vista antes, considerablemente superior aos 1,2 billóns das contas actuais e que recollen un aumento máis que significativo dos fondos destinados a gasto militar nos Estados membros.
O Fondo Europeo de Defensa saltará dos actuais 8.000 millóns a 130.000 no Marco Financeiro Plurianual 2028-34 proposto pola presidenta da Comisión, que se dispara ata os 2 billóns
"Un orzamento ambicioso para unha Europa máis forte" é o lema escollido pola presidenta Ursula von der Leyen e o seu equipo para vender uns orzamentos que podemos cualificar da guerra, xa que expoñen un Fondo Europeo de Defensa de 130.000 millóns, diñeiro para investimentos masivos cara ao sector da defensa e as industrias armamentísticas europeas.
Sen mencións rechamantes ao Green Deal que protagonizou a súa axenda política cando chegou á Comisión en 2019, a aposta de Von der Leyen pola soberanía do continente pasa agora polos investimentos militares, a competitividade tecnolóxica e dixital e a renacionalización de gasto europeo nas capitais. A UE ademais iniciará nos próximos anos a devolución dos fondos Next Generation creados pola pandemia, nunha partida que roubará 24.000 millóns anuais das arcas comunitarias.
Bruxelas propón cinco novos recursos propios para afrontar o incremento dos orzamentos da UE e a devolución desa partida. Quere ingresar parte do diñeiro do sistema ETS, o dos permisos por emisións de CO2; tamén aplicar un imposto dese estilo aos produtos que entran pola fronteira dos 27 se os seus países de orixe teñen menores esixencias ambientais; unha taxa ao lixo eléctrico; outra ao tabaco; e que as empresas dentro do mercado único con ingresos superiores aos 100 millóns de euros paguen un canon.
O goberno alemán xa filtrou que "non hai base para un aumento do MFF", manifestando as súas dúbidas a crear máis fiscalidade, o húngaro de Viktor Orbán oponse firmemente a esa idea, Irlanda ou Malta non aceptan que Bruxelas ingrese recursos dos beneficios empresariais e Suecia non ve "ningunha necesidade para novos recursos a nivel da UE".
Cambio radical no Orzamento Europeo
O orzamento pasa de 52 programas a 16
O actual Marco Financeiro Plurianual conta cun total de 52 programas de investimento dos que saen os fondos distribuídos a cada país, para a construción de estradas ou liñas férreas, os programas de investimento científico, os subsidios agrícolas, o emprego xuvenil ou o intercambio universitario Erasmus. A Comisión Von der Leyen quere agora simplificalos en só dezaseis.
O incremento até os 2 billóns de euros supón un 66% de fondos europeos respecto ao actual orzamento da UE, mentres a redución de programas levará un importante cambio na xestión e distribución ao pasar a clasificarse en catro grandes alicerces, segundo explicou ante os eurodeputados o comisario europeo de Orzamentos, Piotr Serafin.
A metade dos 2 billóns de euros que propón Bruxelas para a UE entre 2028 e 2034, concretamente o 48%, serían para os Plans Nacionais e Rexionais, o primeiro gran alicerce. Aí entrarían 300.000 millóns para agricultura e 218.000 millóns para cohesión, cifras lixeiramente inferiores a esas subvencións na actualidade. Saltando á terceira partida, estaría o programa Erasmus, que se dispara até os 40.000 millóns, pero só suporá un 3% do total. E o cuarto bloque sería a Cooperación ao Desenvolvemento e Política Exterior, co 11%.
Bruxelas tenta disimular o importante aumento dos fondos militares dentro do segundo gran alicerce: o Fondo de Competitividade Europea, onde tamén estarían os investimentos para ciencia, investigación e innovación
Bruxelas tenta disimular o importante aumento dos fondos militares dentro do segundo gran alicerce: o Fondo de Competitividade Europea, onde tamén estarían os investimentos para ciencia, investigación e innovación. Esta segunda partida incluirá o Fondo Europeo de Defensa, que pasará de ter só 8.000 millóns de euros a 130.000 millóns, multiplicando por 16 os seus recursos.
"Sabemos que a seguridade é unha gran preocupación para os nosos cidadáns e gobernos. O investimento fortalecerá a nosa base industrial e capacidades", justificó Von der Leyen. "Este é un orzamento para a realidade de hoxe e tamén para os desafíos de mañá".
A Comisión, recoñeceu a súa presidenta, permitirá que os Estados membros empreguen fondos do primeiro alicerce, os Plans Nacionais e Rexionais, en defensa se encaixan nesas prioridades da UE. Unha saída, por exemplo, para infraestruturas de mobilidade militar sen recorrer ao diñeiro do Fondo Europeo de Defensa. Este novo gran paraugas investidor deseñado polo equipo de Von der Leyen xa levanta suspicacias ou aberto rexeitamento mesmo entre propias filas populares europeas.
A Eurocámara debe votar estas propostas e o popular romanés Siegfried Muresan, negociador do Parlamento, advirte: "Non imos aprobar un orzamento que promove plans nacionais fragmentados sen vínculos cos obxectivos europeos. Europa necesita unha visión compartida, non 27 listas da compra".
Rexeitamento ao proxecto orzamentario da UE
O gran alicerce dos Plans Nacionais e Rexionais recibiría o 48% dos 2 billóns de euros, pero a Comisión condiciona eses fondos aos países cun vago "identificarán investimentos e reformas para afrontar mellor os desafíos do mañá" á vez que esixe participar no seu deseño, abrindo a porta a que os hoxe subsidios de cohesión, estruturais ou para o desenvolvemento rural estean condicionados a certas políticas económicas.
Gobernos coma o español, o francés ou o italiano loitarán por frear os recortes na Política Agraria Común durante as negociacións, que durarán uns dous anos
A presidenta dos socialdemócratas na cámara, a española Iratxe García, advirte que "calquera idea de condicionar o acceso a fondos europeos con medidas de austeridade non é aceptable para nós. Todos lembramos o desastroso efecto a longo prazo que tiveron esas medidas nas economías dos 27 hai quince anos. Por iso, a proposta realizada non pode contar co noso apoio".
Os intereses nacionais nestes orzamentos europeos son moi diferentes entre os socios comunitarios. Alemaña, Países Baixos ou Suecia son contribuíntes netos, é dicir, achegan máis ás arcas comunitarias que as transferencias ou subsidios que reciben, de aí a súa negativa a aumentar, así que estarían contentos cunha proposta que non lles esixe achegar máis ás arcas comunitarias. Con todo, países como España, Francia ou Italia son potencias agrícolas que loitarán por frear os recortes da PAC -a Política Agraria Común- porque se xogan centos de millóns para o campo e os seus traballadores.
Unha fonte comunitaria recoñece que "para agricultura, hoxe, son 378.000 millóns, mentres recoñece que no actual MFF o sector obtén "uns 370.000 millóns de euros". Pero xa só o Fondo de Garantía Agrícola e o Fondo Agrícola de Desenvolvemento Rural suman entre os dous 386.000 millóns segundo as contas oficiais da propia Comisión.
Ese tres grandes países, xunto a Portugal, Irlanda ou Bélxica son ademais as grandes potencias pesqueiras europeas. E é nesta partida onde a Comisión aplica outra gran tesoirada para cadrar as contas. A Política Pesqueira Común pasaría de recibir 6.000 millóns de euros a só 2.000 millóns, durante un período no que precisamente as frotas pesqueiras terán retos como a renovación e substitución dos barcos para abandonar os combustibles fósiles, mentres afrontan a competencia do Sueste Asiático ou África, onde as frotas teñen menos esixencias ambientais, laborais ou sanitarias.
A Política Pesqueira Común pasaría de 6.000 millóns a 2.000. Casares (PSdeG) ve "unha barbaridade" a redución: "Está a preparar a sentenza de morte do sector, priorizando o gasto en armamento fronte ao apoio da pesca"
Os eurodeputado galego do PSOE, Nicolás González Casares, cualifica como "unha barbaridade" o recorte, criticando que o Partido Popular europeo, familia política de Von der Leyen e de 20 dos 27 comisarios, "está a preparar a sentenza de morte do sector, priorizando o gasto en armamento fronte ao apoio da pesca".
Ademais, Madrid, Roma, Lisboa e Atenas forman o oficioso bloque en defensa da cohesión, os fondos estruturais que reciben as rexións, cidades e vilas para cofinanciar infraestruturas, proxectos de desenvolvemento local ou construción de servizos asistenciais. Unha enorme partida en disputa desde hai máis dunha década cos 'novos' socios do leste, como Polonia, Hungría, República Checa, Bulgaria, Romanía, Croacia ou Eslovenia. E que agora estará condicionada a eses plans nacionais e rexionais.
"A suma para gasto social mantense máis ou menos como agora, ao redor dos 100.000 millóns de euros", defende a fonte da Comisión sobre a proposta do próximo MFF. Na actualidade, o Fondo Social Europeo recibe 99.200 millóns, pero Bruxelas tamén destina a eses partida miles de millóns procedentes do Fondo de Transición Xusta, para adaptar rexións ás novas esixencias ambientais, dos fondos agrícolas ou os estruturais.
A proposta da Comisión inicia agora un período de negociacións de dous anos ata que todos os Estados membros e o Parlamento Europeo apróbeas. A negociación preséntase moi complicada como é tradición en Bruxelas, pero máis tras coñecer o importe e as partidas presentadas por Von der Leyen.
