O 81% dos hábitats do continente están degradados e 1.667 especies están en perigo de extinción
O primeiro intento do Partido Popular Europeo (PPE) para acabar coa Lei de Restauración Natural na Eurocámara fracasou pola mínima, pero aínda queda un longo camiño para que a norma vexa a luz e podería quedar nun caixón se os conservadores seguen pelexándoa. Este regulamento propón que o 20% das terras e augas da UE teñan políticas de recuperación de aquí a 2030, unha acción indispensable para reparar territorios danados polo cambio climático ou a acción humana. Neste momento, o 81% dos hábitats do continente están degradados e 1.667 especies están en perigo de extinción, e sen esta norma moitos destes espazos empeorarán ata ser irrecuperables, segundo os seus defensores.
Luis Suárez, coordinador de conservación da organización WWF en España, explica que a Lei de Restauración Natural sería "un punto de inflexión" porque se trataría do primeiro documento con rango de lei dedicado a protexer a natureza que se publica desde que botou a andar o Green Deal en 2020. Con esta regulación, a Unión Europea iría máis aló de simplemente protexer os ecosistemas que xa ten en boas condicións, como fai coa Rede Natura 2000, e lograría recuperar aqueles que xa están danados e son de menor interese.
A reparación natural consiste en aumentar a presenza de natureza e animais en terreos ou augas que perderon diversidade. Por exemplo, en bosques arrasados por incendios, en zonas áridas onde xa non chove ou en caladoiros onde apenas queden peixes tras anos de pesca intensiva. Para recuperar estes espazos pódense plantar árbores que se rexeneren mellor tras o paso do lume, inxectar auga nos acuíferos subterráneos ou crear zonas restrinxidas á pesca. As políticas de rexeneración natural tamén consisten en eliminar especies invasoras, construír espazos verdes en cidades ou eliminar barreiras obsoletas nos ríos para que non pechen o paso aos animais.
A UE quere agora ir máis alá de protexer os ecosistemas que xa teñen boas condicións e recuperar tamén os xa danados
España sería un dos grandes beneficiados desta normativa porque o 56% dos seus hábitats ten un estado de conservación "pobre", pero non están perdidos por completo, polo que traballar sobre eles permitiría recuperalos rapidamente. "É un dos países con máis posibilidades para investir e recuperar biodiversidade" opina Luis Suárez. "Outros están máis degradados e necesitan moito traballo, pero aquí obteriamos resultados a curto prazo", engade. De feito, só o 17% dos hábitats de España teñen un estado de conservación "malo", mentres que a media da Unión Europea é do 33%.
Deli Saavedra, director de Paisaxes da organización Rewilding Europe, engade que non só se lograría mellorar estes ecosistemas, senón que aumentar a masa forestal é imprescindible para reducir o dióxido de carbono da atmosfera e retardar o cambio climático. "As dúas tarefas principais deste século son acabar coas emisións e retirar CO2, e para o segundo necesitamos natureza", explica o biólogo.
A urxencia que expoñen os expertos contrasta coa posición que tomou o Partido Popular Europeo (PPE) en Bruxelas, que desde comezos de maio trata de acabar coa Lei de Restauración Natural durante a súa tramitación, a pesar de que científicos, lexisladores e mesmo empresarios apoian o regulamento.
O primeiro intento do Partido Popular Europeo de acabar coa Lei de Restauración Natural na Eurocámara fracasou pola mínima
O Parlamento Europeo prepara estes días a súa proposta de lei da reparación dos ecosistemas para negociala no outono co Consello e a Comisión, na chamada negociación de trílogos. Con todo, antes de chegar a ese punto, o pleno do Parlamento debe aprobar por maioría un texto que levar á mesa, e o PPE e a extrema dereita tentan agora nese organismo boicotear o documento para que non saia adiante ou que saia dunha maneira descafeinada. A primeira estratexia era forzar o pasado 15 de xuño unha votación de emenda á totalidade da proposta que fixo a Comisión hai un ano para a normativa, que de saír adiante poría fin definitivamente á Lei de Restauración Natural. Con todo, os votos dos socialistas, a esquerda, os verdes e parte dos liberais bastaron para empatar a votación e salvar o proceso pola mínima na Comisión de Medio Ambiente da Eurocámara.
O que si logrou o bloque conservador foi entorpecer as votacións –tivéronse que votar practicamente de maneira individual 2.400 emendas– e non deu tempo a celebrar a votación do texto final, que se pospuxo ao 27 de xuño. O texto que saga de aí será o que vaia ao pleno do Parlamento para mediados de xullo. O PP xunto aos deputados de extrema dereita de ECR (onde está Vox) e de Identidade e Democracia (A Liga de Italia e a Fronte Nacional de Marine Le Pen) tamén logrou sacar adiante decenas de emendas que poderán converter a proposta lexislativa nun documento sen ambición.
"Aínda temos que revisar a documentación, pero algúns compromisos perdéronse e o informe está a quedar pobre", opina César Luena, eurodeputado do PSOE e relator da Lei de Restauración Natural. "Se ten máis emendas dos negacionistas que texto dos progresistas, non sei se merece a pena levalo ao pleno ou volver negocialo de novo, pero antes temos que sentar os catro grupos a discutilo", engade.
O PPE puxo esta lexislación no punto de mira porque quere converter o cambio climático no escenario de batalla para as eleccións europeas de 2024 e dos futuros comicios nacionais, como as xerais do 23 de xullo en España. Desta maneira, a dereita pretende capitalizar o descontento dos votantes conservadores e da poboación rural cara ás regulacións verdes, e para iso describe a Lei de Restauración Natural como un perigo para os agricultores e a seguridade alimentaria da Unión Europea.
O PPE puxo o foco nuns poucos puntos da lei para xustificar a súa saída das negociacións, que ata o mes de maio eran fluídas co bloque progresista. Sinala, por exemplo, unha recomendación que facía a Comisión na súa proposta do ano pasado de reducir un 10% as terras cultivables, un obxectivo voluntario que o Parlamento eliminou da súa proposta para evitar malentendidos.
César Luena cre que o que buscan os conservadores e a extrema dereita é crear unha falsa dicotomía entre defender aos agricultores ou protexer o medio ambiente. "É unha batalla electoral, e mesmo interna dentro do Partido Popular entre Weber e Ursula", afirma. Refírese ao líder do PPE, Manfred Weber, e a presidenta da Comisión Europea, Ursula von der Leyen (PPE). O primeiro abriu a porta aos líderes nacionais a pactar coa extrema dereita, mentres a segunda amosou certa afinidade cos socialistas durante o seu mandato.
Decenas de científicos tamén denunciaron nas últimas semanas que os argumentos do PPE non teñen fundamento e só supoñen un retroceso da política climática. Máis de 150 expertos asinaron unha carta a comezos de xuño na que defendían que a lei tiña mesmo un beneficio económico para o continente. "Agora estamos a pagar tres veces as consecuencias do cambio climático no campo. Primeiro en subvencións á agricultura, logo para pagar os danos que sofre e despois para restaurar o ecosistema. Esta lei iría directamente ao terceiro paso", opina Deli Saavedra, un dos asinantes.
Máis dun cento de empresas tamén reclamaron que a lei saia adiante, entre elas Inditex, Iberdrola ou Ikea
Máis dun cento de empresas tamén reclamaron que a lei saia adiante, entre elas Inditex, Iberdrola ou Ikea. "Cando a natureza está baixo presión, os nosos sistemas alimentarios tamén o están. Por exemplo: o aumento das temperaturas reducirá a superficie apta para o cultivo do café ata nun 50% de aquí a 2050 se non intervimos", dixo Bart Vandewaetere, executivo de Nestlé.
Meter nun caixón a norma mandaría ademais un sinal pésimo aos gobernos do resto do mundo, xa que a lei europea sería a primeira deste tipo e abriría a senda a que outros países implanten medidas similares. De feito, os expertos temen que se a lexislación non sae adiante se acabe de facto co acordo alcanzado durante a Conferencia da ONU de Biodiversidade celebrada en Montreal o pasado decembro, onde se fixou un obxectivo de restaurar o 30% das terras e augas do planeta en 2030.
