Marcos Pérez Pena

No verán de 1975 Francisco Franco e a súa familia pasaron seis semanas no Pazo de Meirás. Foron uns días nos que A Coruña se converteu unha vez máis no centro da política do réxime, coa celebración do Consello de Ministros e a aprobación da lexislación que deu pé ás últimas execucións do franquismo. Nunha situación política cada vez máis inestable e cunha saúde cada vez máis debilitada, o ditador repetiu unha escenificación de normalidade e paz social, con actos de exaltación, excursións no Azor, visitas á praia e ao campo de golf e visitas de Juan Carlos de Borbón e a súa familia.

Dende 1991 o número de tendas de proximidade pasou de 645 a 202, ao tempo que se incorporaron 207 locais que ofrecen servizos produtos destinados principalmente ao turismo. O Goberno municipais aprobou unha serie de accións que buscan blindar as tendas locais para dar servizo ás máis de dez mil persoas que residen na zona vella, un 22% máis que hai unha década. O obxectivo é acadar un equilibro entre os usos dirixidos aos visitiantes e os ofrecidos á poboación local, de cara a manter a vitalidade destes barrios.

Carmina Gustrán (Zaragoza, 1982) é a comisionada do programa España en liberdade, impulsado polo Goberno do Estado para conmemorar o 50 aniversario do remate da ditadura franquista e as case cinco décadas que España leva vivindo en democracia. Falamos con ela sobre os obxectivos do programa, nun momento no que medran os discursos negacionistas sobre a represión e se crean mitos sobre a ditadura.

Xa está en marcha o procedemento para declarar a Illa de San Simón como Lugar de Memoria Democrática. Polo campo de concentracióm franquista pasaron máis de 5.600 prisioneiros entre 1936 e 1943 e nel está documentado o falecemento de máis de 500 persoas por fame ou enfermidades, ademais das fusiladas ou paseadas. Os usos futuros da illa deberán desenvolverse "con pleno respecto á dignidade das vítimas", sinala a declaración.

O programa de educación dixital E-Dixgal, que nos últimos anos vén recibindo duras críticas por parte de de familias e docentes e de voces expertas, recupera agora os libros de texto na maior parte dos centros participantes. A Xunta leva dous cursos vendo como se reducen os centros de ensino que participan nel, que xa pasaron de 630 a 597 en só dous anos.

A publicación no BOE do inicio do procedemento para a declaración foi acompañada dun acto no propio Pazo no que participaron o secretario de Estado de Memoria Democrática e a comisionada do programa 50 años en Liberdade. Este mércores publicarase a incoación do procedemento para a Illa de San Simón.

Dende o 15 de maio a calor provocou 392 falecementos no país, 198 deles no mes que vén de rematar. As estimacións do sistema de Vixilancia da Mortalidade diaria (MoMo) xestionado polo Instituto de Saúde Carlos III sitúan 2025 como o ano con máis mortes atribuíbles ás temperaturas extremas, que se concentran entre as persoas de 85 anos ou máis.

Este martes o Goberno central celebra no Pazo de Meirás un acto para anunciar o inicio do procedemento para a súa declaración como Lugar de Memoria Democrática. A CRMH e outras asociacións memorialistas galegas reclaman "garantías e transparencia" e reducen a "propaganda" un evento ao que non acudirán. En cambio, concentraranse ás portas do Pazo en sinal de protesta.

O 3 de setembro de 1950 comezou a emitirse en Montevideo Sempre en Galicia, o espazo radiofónico estable en galego máis antigo. Hoxe celebra o seu 75 aniversario e faino mantendo a mensaxe e obxectivos iniciais de difusión e dignificación da lingua e cultura entre a diáspora. Todos os domingos en Radio Oriental, agora da man de Toni Seárez.

Os cinco meirandes incendios do mes de agosto arrasaron 76.000 hectáreas en 33 concellos situados nas comarcas ourénsas da Limia, Verín, Viana, Allariz-Maceda, Terra de Caldelas, Terra de Trives e Valdeorras, e á comarca lucense de Quiroga. Nalgúns casos, a poboación maior de 65 anos supera o 50% do total e a maior parte perde poboación de maneira acelerada, con caídas de máis do 30% en vinte anos. A proporción de vivendas baleiras, tamén en máximos

Asasinados pola Garda Civil en 1952 en Mesía, e exhumados en 2024 grazas ao empeño dos seus familiares de da ARMH, este luns os seus restos foron entregados nun acto solemne no Concello de Culleredo. Posteriormente, foron soterrados no camposanto de Almeiras.

Alvarellos vén de reeditar, de maneira ampliada os Diarios escritos por Syra Alonso en 1938 e 1945 e nos que relata o sufrimento vivido no verán de 1936, cando o seu home, o pintor Francisco Miguel foi asasinado polos franquistas. Os seus restos, exhumados hai dous anos en Bértoa (Carballo) serán entregados á familia o vindeiro 29 de setembro como colofón a unha xeira de actos de recoñecemento á parella.