Marcos Pérez Pena

A figura, recollida na Lei de Memoria Democrática de 2022, obriga ás administracións "a asegurar a súa perdurabilidade, identificación, explicación e sinalización axeitada" e a promover a investigación e difusión da súa historia. A Iniciativa Galega pola Memoria, que realizou a solicitude o pasado mes de xullo, celebra a nova pero lamenta non ter recibido comunicación ningunha e coñecer o feito a través da prensa

Pedímoslle á presidenta de ALAS A Coruña, Ana G. Fernández, unha valoración sobre o ditame do xuízo polo asasinato de Samuel Luiz. A voceira da entidade que exerceu a acusación popular pide "reflexionar como sociedade que está a fallar para que xente tan nova exerza unha violencia como esta contra unha persoa".

Na derradeira semana de decembro os casos detectados polo Sergas aumentaron un 21%, o mesmo que a venda de medicamentos asociados nas farmacias, que enviarán semanalmente datos sobre a demanda de antigripais para actuar como sentinelas da enfermidade. A partir do 15 de xaneiro espérase que aumente a intensidade da onda de gripe.

En Galicia funcionan xa máis de 26 mil establecementos deste tipo inscritos no rexistro da Xunta, que se duplicaron nos últimos tres anos. A Coruña ultima unha ordenanza e Vigo busca coutar a expansión a través do PXOM. Outras localidades preparan subas de impostos a estes negocios.

En 2007 o perfil máis habitual das persoas en risco de pobreza era o dun home ou muller de máis de 65 anos. Dende hai anos a situación é a inversa e a terceira idade é que sofre menos pobreza, que afecta sobre todo a infancia e mocidade. No ano 2023, no entanto, os indicadores de pobreza melloraron para todos os colectivos

É o nivel máis alto da serie histórica, cun aumento importante dende o ano 2022 (123 mil). Hai 57 mil fogares galegos nos que conviven tres xeracións: avós/avoas, fillos/fillas e netos/netas. Iso si, esta é unha realidade en descenso: hai dez anos eran 73 mil

Os galegos e galegas que naceron fóra do Estado español xa suman máis de 300 mil persoas. O seu peso é maior entre as xeracións novas (un terzo da poboación da Coruña entre 25 e 34 anos naceu no estranxeiro) e nas áreas urbanas, sobre todo en determinados barrios, pero a súa presenza esténdese por todo o territorio. Analizamos os países de orixe máis habituais en cada concello da poboación nacida fóra.

Segundo a Enquisa Estrutural a Fogares do IGE, cada vez máis xente paga un alugueiro pola súa vivenda principal e os prezos son cada vez maiores. A situación afecta de forma máis grave ás zonas urbanas, pero tamén nos concellos menos poboados o encarecemento entre o 2019 e o 2023 superou o 20%.

11.108 persoas están á espera, dúas mil máis que un ano antes. En Lugo, a cifra case se duplica en doce meses e en Ourense aumenta case un 30%. Vigo (+17%), Ferrol (+12%) e Santiago (+7%) completan un escenario de subas. En relación ao 2022, o incremento é do 37%. O Colexio de Psicoloxía leva tempo alertando da falta de persoal e o aumento das esperas, que supoñen "un risco de empeoramento e cronificación" das doenzas.

O 1 de decembro o Legado activo Beiras Cal  comezou a publicar unha serie de 24 nadaliñas enviadas ou recibidas pola parella nos anos 40, 50, 60 e 70 do pasado século. A serie rematou este 24 de decembro cunha felicitación de Celso Emilio Ferreiro en 1962. Son nadaliñas moi distintas pero comparten "o estar escritas en lingua galega nun momento no que o uso da lingua estaba aínda moi restrinxido aos rexistros orais"

Se ampliamos o foco ata as cuadrículas nas que viven cando menos cen persoas (o 10,1% da superficie total de Galicia) atopamos que nelas reside o 84,6% da poboación de Galicia. O 38% do territorio está totalmente deshabitado (nun espazo dun quilómetro cadrado non vive ninguén), unha porcentaxe en ascenso pero aínda moi lonxe das medias do Estado Español ou de Portugal

En 2017 a Academia Galega do Audiovisual puxo en marcha os galardóns co obxectivo de "fomentar a investigación sobre o audiovisual en lingua galega". Dende entón, recoñecéronse varias ducias de traballos nas súas catro categorías de ensaio e videoensaio, con achegas sobre a produción máis recente e as tendencias de futuro e tamén pescudas sobre obras e profesionais do pasado. Escolmamos aquí algunhas das investigacións máis destacadas.